Auyt Múqiybek. Túmash atam qayda ketti?
Osydan eki jyl búryn dәl osy kýni (10 qazan) dýniyeden әigili aqyn Túmanbay Moldaghaliyev qaytqan edi. Qazaq poeziyasynyng alamanynda qanatty túlparday dýbir salghan aqyn mәngilik taqyryp mahabbattyng da, ghaziz dostyq pen adaldyqtyng da, adamdy sýigen, adamdy ayalaghan ýlken jýrekting de jyrshysy boldy. Túmaghamyz әsirese, kýnnúrly sәbiylerdi sheksiz sýiip, ata tolghauyn jas úrpaqtan ayaghan joq. El ishi eljirep jaqsy kórgendikten «Túmash» atanghan Túmanbay aghamyzdyng kónilinen oryn tauyp, tughan úlynday janjylulyghymen jalghasqan aqyn Auyt Múqiybek sol bir izgi adamdy balalar әleminen izdep til qatady.
1
Ýiregim de, qazym da aman,
Jauqazyndar jaylap ósti.
««Baldyrghangha» jazyl, balam!»,
Deytin ata qayda ketti?!
Bala úmytpas baldyr shaghyn,
Jazghan alghash qúrap atyn.
«Baldyrghannyn» әrbir sanyn,
Ádemi qyp shygharatyn.
Qaghazynyng әr betinde,
Qalamy onyng zyr qaghatyn.
Qalatynday mәngi esinde,
Arnap bizge jyr jazatyn.
«5»-in alar baghanyng da,
Suretterdi salyp edik.
Múqashyn da, Qojanyn da,
Sol jyrlardan tanyp edik.
Jalygha ma bala oqudan,
Oqymasa keshigedi.
Áltayyryn jana tughan,
Jyrgha taghy qosyp edi.
Jaqsy jurnal qataryna,
Qosqan, qalap keregesin.
Jaqsy kórdik Atany da,
Osydan eki jyl búryn dәl osy kýni (10 qazan) dýniyeden әigili aqyn Túmanbay Moldaghaliyev qaytqan edi. Qazaq poeziyasynyng alamanynda qanatty túlparday dýbir salghan aqyn mәngilik taqyryp mahabbattyng da, ghaziz dostyq pen adaldyqtyng da, adamdy sýigen, adamdy ayalaghan ýlken jýrekting de jyrshysy boldy. Túmaghamyz әsirese, kýnnúrly sәbiylerdi sheksiz sýiip, ata tolghauyn jas úrpaqtan ayaghan joq. El ishi eljirep jaqsy kórgendikten «Túmash» atanghan Túmanbay aghamyzdyng kónilinen oryn tauyp, tughan úlynday janjylulyghymen jalghasqan aqyn Auyt Múqiybek sol bir izgi adamdy balalar әleminen izdep til qatady.
1
Ýiregim de, qazym da aman,
Jauqazyndar jaylap ósti.
««Baldyrghangha» jazyl, balam!»,
Deytin ata qayda ketti?!
Bala úmytpas baldyr shaghyn,
Jazghan alghash qúrap atyn.
«Baldyrghannyn» әrbir sanyn,
Ádemi qyp shygharatyn.
Qaghazynyng әr betinde,
Qalamy onyng zyr qaghatyn.
Qalatynday mәngi esinde,
Arnap bizge jyr jazatyn.
«5»-in alar baghanyng da,
Suretterdi salyp edik.
Múqashyn da, Qojanyn da,
Sol jyrlardan tanyp edik.
Jalygha ma bala oqudan,
Oqymasa keshigedi.
Áltayyryn jana tughan,
Jyrgha taghy qosyp edi.
Jaqsy jurnal qataryna,
Qosqan, qalap keregesin.
Jaqsy kórdik Atany da,
Jaqsy kórdik nemeresin.
Kýnder emes, ailar ótti,
Ony әjeler maqtasady.
Aytshy deymin, qayda ketti?
Saghyndyq biz jaqsy atany.
Oylandyrghan, tolghandyrghan,
Nemereni, shóbereni.
Keledi әli sol «Baldyrghan»,
Túmash ata joq óleni!
Basylmaytyn solyghy da,
Kóp jyrlaytyn әpkesin.
Esimining orynyna,
Jazylypty basqa esim!
2
Kýnder ótti, ailar ótti,
Jaz samaly jaylap esti.
Bizge baqyt tileytúghyn,
Túmash atam qayda ketti?!
Úshtaymyn dep jas qanatyn,
«Baldyrghandy» basqaratyn.
Bala tilin tabu ýshin,
Bala boldy asqaq aqyn.
Arman ýshin jýgir dedi,
Eline enbek sinir dedi.
Bala kónlin tabu ýshin,
Bala bolyp kýbirledi.
Suretterge bóledi ishin,
Bizge sol ghoy keregi shyn.
«Baldyrghangha» jazyldyq biz,
Sol atanyng óleni ýshin.
Jyrmen ótti ómiri shyn,
Boldy sodan eng iri shyn.
Jazyldyq biz «Baldyrghangha»,
Sol atanyng kónili ýshin.
3
Qar jaughanda tysta qalyn,
Qamap qoyyp qysta malyn.
Bizding ýige jiylyp ap,
Aytady el «Qústar әnin».
Qúsqa elitip aspandaghy,
Qiyalymyz kóp samghady.
Sodan keyin shyrqaydy kep,
«Kuә boldy» jastar jaghy.
Ánge kelip әn qosyldy,
Sәnge kelip sәn qosyldy.
Aghalarym taghy aitady,
Dostar jayly «Jan dosymdy»...
Kelip edi keneskeli,
Esimde joq ne deskeni.
Sol әnderding sózin jazghan,
Túmash atam emes pe edi?!
Qargha dalam orandy endi,
Alasúryp boran keldi...
Ýlkeygende tamyljytyp,
Biz de aitamyz sol әnderdi.
4
Bizge qamqor ata boldy,
Berdi jayyp bata qoldy.
Óleninde aitty ylghiy,
Baspandar dep qate joldy.
Boygha qayrat jina dedi,
Bilimge jan qina dedi.
Kishilerge kómektesip,
Ýlkenderdi sila dedi.
Aqyldy aitqan ele dedi,
Kemtarlardy deme dedi.
Joq-jitikke kómektesip,
Kisi aqysyn jeme dedi.
Qiyndyqqa qynba dedi,
Jigerindi shynda dedi.
Algha qoyghan armanyna,
Jetpey taghy tynba dedi...
Ýlkeyedi jas aqyryn,
Belder alda asa-túghyn.
Esimizden shygharmaymyz,
Ómir boyy ata aqylyn.
5
Ketkeni-ay erte tegi,
Bolyp qyrda jer tósegi.
Núr kelbetin anda-sanda,
Teledidar kórsetedi.
Saghynasyng núrly atany,
Ishinde ylghy múng jatady.
Anda-sanda zor dauysyn,
Radio tyndatady...
Demesin dep jetesi kem,
Júmbaqtardy sheshetin em.
Ózi biraq kórinbeydi,
Almatynyng kóshesinen.
6
Minezi joq alabóten,
Kisi ed kónli dalagha ten.
Ólenderin oqyghan jan,
Bauyr basyp qalady eken.
Qosty jyrgha óz ýlesin,
Kórinetin kózine shyn.
Ólenderin oqyghan jan,
Ákesindey sezinetin...
Dostaryn kóp jinaytúghyn,
Bermey asyn tynbaytúghyn.
Ólenderin oqyghan jan,
Aghasynday syilaytúghyn.
Seksenge de tayady aiqyn,
Bәiterek bop sayalaytyn.
Ólenderin oqyghan jan,
Inisindey ayalaytyn...
Kórip túnyq jyr búlaghyn,
Qandyrmady kim qúmaryn?!
«Baldyrghandy» kórgen sayyn,
Kep túrady bir jylaghym.
7
Aqyn edi keng jýrekti,
Jyrdyng tuyn jelbiretti.
Bizge arnap óleng jazyp,
Shashtary da seldirepti.
Bala tilin qyzyqtady,
Berdi jemis ýzip taghy.
Ózi basqan joldarynday,
Mandayynyng syzyqtary.
Dәmin tatqan talay jerdin,
Aq jýzinen aray kórdim.
Kýlip túrghan suretine,
Keledi ylghy qaray bergim.
8
Saghyndyq qoy izgi atany,
Kónilde bir múz jatady.
Óleng jazyp beretúghyn,
Kýn qúrghatpay bizge taghy.
Aylar ótti, kýnder ótti,
Taba almadyq bir derekti.
Janymyzdy jadyratar,
Bizge jyly jyr kerek-ti.
Býkil qazaq qol qoyatyn,
Joq siyaqty onday aqyn.
Janbyr bolyp sebeleytin,
Janyndaghy tondy oyatyn.
Kóktem nege kýzge asyqty,
Túman býrkep túr qashyqty.
Sol atanyng jyryn bilgen,
Bala ekemiz biz baqytty.
Balapan ek kileng erke,
Úshsaq degen týlep erte.
Bolmas pa edi jaqsy adamdar,
Mәngi tiri jýre berse?!
2011-, 2012- jyl
Abai.kz