Beysenbi, 19 Qyrkýiek 2024
Sanlaq 4277 6 pikir 12 Sәuir, 2024 saghat 15:15

Qazaq futbolyn talapaygha salushylar kimder?

Nege Antikor qazaqstandyq futboldy qolgha aldy jәne búghan Resey azamattarynyn qanday qatysy bar? Dәl osy saual futbol jankýierlerimen qatar basqa da otandastarymyzdy tolghandyra bastady. Búl turaly Mezgil.kz portaly jazdy

Osy tolghanys BAQ beterinde de, әlemjelilerde tolghaqty taqyrypqa ainalyp ýlgerdi. Bizdyng sayt ta osy júrtty tolghandyrghan taqyrypqa ózinshe oy jýgirtuge talpynys jasaugha tyrysty.

Osy qalyptasqan jaghdaygha qazaq biyligi qol qusyryp qarap otyrmay iske kiristi. Nege Antikor qazaqstandyq futboldy qolgha aldy jәne búghan Resey azamattarynyng qanday qatysy bar?

Vedomstvoda sporttyq funksionerler infraqúrylymdy damytudyng ornyna budjetti legionerlerding jalaqysyna júmsaydy degen senimdi oigha kele bastady.

Óitkeni, biylghy kóktem qazaq jankýierlerining jigerin qúm qyldy desek te bolady. Bastapqyda qúramamyz shashasyna shang juytpay, Europa chempionatynda óner kórsetedi degen armanymyzdyng kýli kókke úshty. Esterinizge sala keteyik, grekterden 0:5 esebimen jenildik. Búny hosh deyik, júrttyng bәri qalpaqpen úryp alatyn Luksemburgpen ótken joldastyq matchta 1:2 esebimen ese jiberip alghanymyzdy nemen aqtaugha bolady?

«Baqsaq baqa eken» degendeyin, 3 sәuirde Sport salasyndaghy sybaylas jemqorlyq tәuekelderin joy mәseleleri jónindegi vedomstvoaralyq kenes barysynda jariyalanghan Sybaylas jemqorlyqqa qarsy qyzmetting derekteri boyynsha 30 milliard tenge somany, bizding futbol funksionerleri legioner oiynshylargha, yaghny jay ghana sheteldik, әrdayym bilikti emes futbolshylargha ýsteme limitti asyra tólegeni mәlim boldy.

Búl әreket futbol dese ishken asyn jerge qoyatyn әr jankýierge búrynnan belgili bolatyn. Mәsele tek sport sheneunikterining «keng peyildiliginin» qazaq futbolynyng taghdyryn nege aparyp soqtyruyna kelip tireldi. Qazaq futbolynyng taghdyryn talapaygha salushylar kimder degen saual qoyylghan shaqta «orys izi» aldymyzdy keskestegeni jasyryn emes. Nege reseylikter qazaq futbolynyng qazanynyng qaqpaghyn ústap otyr degen saual zandy týrde tuyndap, әrkim oghan óinshe jauap izdeuge kiristi.

QAZAQ FUTBOLYNDAGhY RESEY IZI

Ótken jyly jankýierler el qúramasynyng aibyndylyghyn aiyzy qana sóz etkeni jasyryn emes, Qazaqstannyng Euro-2024-ke joldama aluy tarihy mezet bolady dep el úlarday shulaghan shaqta, kózi ashyq mamandar qazaq futbolynyng qazanynyng qaqpaghyn ústap otyrghandardyng kesirinen: «Bizge kontiynentalidyq turnirge әli erte» dep tikeley mәlimdedi. Búl rette sport sarapshylarynyng keltirgen «uәjdi» dәlel – kәsiby dayarlaushy irgetastyng joqtyghy boldy.

Búl faktige jurnalist Erbol Qayyrov erekshe nazar audardy. Elimizde qay salada bolmasyn sporttyq infraqúrylymnyng toqyraugha ghana emes, tereng kýizeliske úshyrap otyrghany jasyryp jabatyn jay emes. Futbolgha qatysty aitatyn bolsaq, stadiondardyn, manejderdin, alandardyn, akademiyalardyng joqtyghy, ónirlerde balalarmen júmys isteuding әlsizdigi bar.

Al kәsiby futboldy basqarudy basy býtin reseylikterge senip tapsyrdyq. Mysaly, KFL-ny (kәsiby futbol ligasyn) reseylik armyan Rafaeli Garibyan basqarady, ol jergilikti, yaghny otandyq mamandargha:

«Qazaqstanda jibi týzu mamandar joq. Europanyng qazaqtan auyly alys bolghandyqtan qajetti mamandardy Resey, Belarusi jәne Ukrainadan shaqyrghan dúrys», - degen ýkim shygharyp tastady.

Óz suyn iship, uaqytsha nәpaqa tauyp otyrghan jerding futbol mamandaryn iske alghyzsyz qylushy Rafaeli Garibyan ghana emes, oghan deyin osy qyzmette bolghan, al qazir QFF (Qazaqstan futbol federasiyasy) viyse-preziydenti Rohus Shoh búrynnnan beri jalghastyryp keledi. Rohus Shoh óz atqarghan qyzmeti arqasynda qazaq futbolynyng mandayyn jarqyratamyn dep uәde bergeni de bar-tyn. Reseylik bloger «KraSava» ózining YouTube-kanalyndaghy Qazaqstandaghy әielder futboly turaly roliyginde auyzyna kelgendi aitatyn qosyp qoysaq, reseylikterding qazaq futboly men onyng mamandary jayly týsiniging qanday dengeyde ekenin úghynyp ýlgeresiz.

Hosh, Antikorgha qaytyp oralayyq. Kez kelgen basqa elde Sybaylas jemqorlyqqa qarsy qyzmetting milliardtaghan artyq tólemderi jayly jәne sybaylas jemqorlyq shemalarynyng jariya habarlauy ashyq kýngi nayzaghayday bolar edi. Aldyn alu sharalary dereu qolgha alynghan bolghan bolar edi.

Bizde bar bolghany bey-jay tynyshtyq. Bú dýniyedegi qazaq futboly kýiip ketse de tymsyrayghan ýnsizdik.

Qazaq futbolynyng qazanynyng qaqpaghyn ústap otyrghandar auzyna su toltyryp alghanday týsinikteme beruge de esh asyqpaydy. Jaman ýidi qonaghy biyleydi degen osy da. Bizding futboldy kelimsekter biylek biylep otyr. Birdene deseng boldy, tapqan tayanghandaryn jinap alyp, tabandaryn birden jyltyrata salady.

PREZIYDENTTING TAPSYRMASYNA PYSQYRYP TA QARAMAYDY

Sybaylas jemqorlyqqa qarsy qyzmetting tekseristen keyin jasaghan qorytyndysyna qaraghanda, Qazaqstannyng futbol funksionerleri memleket basshysynyng naqty tapsyrmasyn ne estimegen, ne týsinbegen. Estip týsinip ne keregi bar qazaq jerine aqsha jeu ýshin kelgen joqsyng ba?

Osy orayda Antikor: «Preziydentting budjet pen jalaqy mólsherin shekteu jónindegi tapsyrmasyna qaramastan, songhy ýsh jylda elimizdin futbol kәsipodaqtary ýsteme limitten 30 milliard tengeden astam qarjy tóledi. Jeke sport infraqúrylymyn damytudyng ornyna budjet qarajaty legionerlerge tóleuge jәne sport nysandaryn jalgha alugha júmsalady», - dep búlqan-talqan bolady.

Búl rette vedomstvoda «joghary jetistikter», yaghny kәsiby jәne «búqaralyq» sportty qarjylandyru arasyndaghy tengerimsizdikke nazar audardy.

«Qarjylandyrudaghy sәikessizdik jemqorlyq shemalarynyng negizi boldy. Eger búqaralyq sportta qazir jan basyna shaqqandaghy qarjylandyru baghdarlamasy júmys istese, onda joghary jetistikter sportynda ashyq emes jәne subektivti tólemder, eng tómengi baqylau, barlyq jerde qatysushylardyng affiliirlenui, jalghan alymdar men qosarly qarjylandyru ýshin jaghday jasalghan», - dep atap ótti agenttik tóraghasy Ashat Júmaghaliy.

LIMITTI JOI

Oghan qosa, Qazaqstanda sheteldikterge artyq aqy tólep qana qoymay, basshylyq lauazymdargha әkesining ýiinde jýrgendey erkindikpen birden qonjia saluyna jol berilgen. Kerek deseniz olargha jarys reglamenti de tas-talqan bolyp búzylyp, qajet kezinde beyimdele salynady.

Ángime búl orayda últtyq futboldyng biylghy jana mausymnan bastap әreket etetin legionerlerge arnalghan limitti alyp tastau turaly bolyp otyr. Demek, búdan bylay alangha sheteldik futbolshylardyng sheksiz sany shyghuy mýmkin. Búghan deyin tek jeti sheteldik oiynshynyng qatysuyna rúqsat berilip kelgen edi. Endi reseylikter aidy aspangha shygharyp ýlgerdi.

Búl sheshim jankýierler arasynda ghana emes, kәsipqoylar arasynda da kóp dau men ýlken shu tudyrdy. Reseylikter engizgen osy janashyldyqtyng ziyany turaly tikeley aitqandardyng biri - búryn belgili futbolshy bolghan, qazir tanda sport salasynyng funksioneri Bolat Esmaghambetov boldy. Ol ózining «vesti.kz» saytyna bergen súhbatynda shyndyqtyng betine tura qarap bylay dedi:

«Búl payda әkeledi dep esh oilamaymyn. Eger legionerlerge arnalghan limitti alyp tastasaq, onda jalaqy shegin belgileuimiz kerek. Olay etpesek, ózimizding qazaqstandyq futbolshylar zardap shegedi. Dәl qazir biz Reseyden keyingi eng aqshaly, eng qarjyly chempionatqa iyemiz. Klubtarymyz mol aqsha tóleuge dayyn bolghandyqtan bizge europalyqtar da, latynamerikalyqtar da, TMD futbolshylary da erekshe nazar audarady. Búl qazaq futbolshylary ýshin qiyndyqtar tughyzady. Bizge anaghúrlym sheber oiynshylarmen bәsekelestikte jeniske jetu asa qiyn bolady. Ásirese jas futbolshylargha óte auyr soghady. Bizde onsyz da jasóspirimder men jastar komandasynyng problemalary jetip artylady.

Sonday-aq búl jaghday jasyratyny joq, ebin taqandar ýshin budjet aqshasyn retin tauyp barmaq basty, kóz qystylyqpen jymqyrugha jәne úrlaugha ontayly jaghday jasaydy. Aldymen balalar men jasóspirimder futbolynyn, infraqúrylymnyng jәne t.b. problemalaryn sheship aluymyz kerek-aq...».

Bolat Esmaghambetov atap ótken barmaq basty, kóz qystylyq syzbasy әrbir jankýierge belgili.

Klubqa sheteldik shaqyrylady, oghan kelisimshartqa qol qoi sharttary birinshi kýni basy ashyla týsindiriledi de, nәtiyjesinde legionerding osy shartta mәlimdelgen resmy somanyng 30, tipti 50 payyzyn komanda basshylaryna jәne olardyng jaqyndaryna beruge kelispeske amaly qalmaydy.

Bәlkim, sheteldikterge 30 milliardtan astam tengeni artyq tóleuding osy bir tanqaldyrarlyq somasy beker emes shyghar? Osy orasan zor somanyng qaysysy oiynshylardyng ózderine tiyesili, al qaysysy funksionerlerding qaltasynda jatyr? Degen saualgha tek Qazaq futbolynyng qazanynyng qaqpaghyn ústap otyrghandar kelimsekterden ózimige qaytaryp alu arqyly ghana qol jetkizemiz.

Abai.kz

6 pikir

Ýzdik materialdar

Alashorda

IYdey Alasha y sovremennyy Kazahstan

Kerimsal Jubatkanov 2370