1-suret. Preziydent N.Nazarbaev kishkentay Islamdy kóterip túr. Óskemen, 1997 jyl.
2-suret. Shyghys tehnikalyq-gumanitarlyq kolledjining studenti Islam Asqarov. Óskemen,  2013 jyl.

Tanghaldyrghan tandau

1-suret. Preziydent N.Nazarbaev kishkentay Islamdy kóterip túr. Óskemen, 1997 jyl.
2-suret. Shyghys tehnikalyq-gumanitarlyq kolledjining studenti Islam Asqarov. Óskemen,  2013 jyl.

Tanghaldyrghan tandau

Ádette, Elbasymen jýzdesken kishkentay keyipkerlerimiz alghashqy kezdesuding qyzyqty әserleri turaly ózderi aityp beredi. Eresekteri әrbir minutyna deyin móldirete әngimeleydi. Al Islam Asqarov ózining túsauyn Preziydentting keskenin eseye kele, anasynyng qasterlep saqtap qoyghan suretinen ghana kórdi.
1997 jyldyng jazynda Memleket basshysy Núrsúltan Nazarbaevtyng Shyghys Qazaqstan oblysyna issapary josparlanghan edi. Jergilikti әkimdik óndiristi ónirding ekonomikalyq әleuetimen birge túrghylyqty halyqtyng túrmys tirshiligin de kórsetudi kózdese kerek. Óskemen qalasyndaghy Dostyq ýiindegi últtyq mәdeny ortalyqqa shoghyrlanghan 18 etnostyng salt-dәstýrimen tanystyrudy da josparlaydy. Áriyne, ózge etnos ókilderi ózderining dәstýrlerin dәripteudi, al qazaqtar shanyraq iyesi retinde últymyzdyng úlyq kәdesi – túsaukeser rәsimin ótkizudi oilastyrady. Alayda újym qyzmetkerleri bir jasqa endi tolghan, ayaghyn jana ghana apyl-tapyl basa bastaghan sәbiydi jabyla izdegenimen onaylyqpen tabyla qoymaydy. Sol kezde Dostyq ýii shygharmashylyq tobynda әn salatyn Mayra Mýrsәlimovanyng esine sinlisi Ghaliyanyng ýiindegi kishkentay sýikimdi býldirshin týsedi de, jalma-jan telefongha jarmasady. Búl sәt sol jyldyng 18 mausymy bolatyn. Sodan túp-tura bir jyl búryn, 22 mausymda jaryq dýnie esigin ashqan Islam tórt kýnnen song jasqa tolatyndyqtan, endi ghana boyyn tiktep, sýiemeldeumen ayaghyn tәi-tәy basugha talpynyp jýrgen. Shanyraqtaryndaghy túnghysh úldyng túsauyn qazaqtyng kóshbasshysy kesip jatsa, ghaniybet emes pe? Qyzyqty úsynysty Tәnir tartuynday qabyldaghan erli-zayypty Asqar men Ghaliyada es qalmady. Adamnyng bolashaq taghdyryna tikeley septigin tiygizedi dep senetin túsaukeser dәstýrine qúrmetpen qaraytyn qazaqy nanymgha sәikes olar kýtpegen úsynysty ishtey jaqsylyqtyng nyshanyna balady. Sóitip, ertengi dayyndyqqa belgilengen uaqytynan da erte jetti.

Túghyrly túlghanyng tilegi

    Qalyptasqan qaghidagha say atqarylatyn rәsim birneshe kýn pysyqtalghan son, shaqyrylatyn merzim qosymsha habarlanatyn bolyp tarqasqan. Islamnyng tughan kýninen eki tәulik ótisimen, 24 mausymda tanghy saghat 6-da әldekim búlardyng ýiining esigin qaqty. Tysqa otaghasy Asqar shyqqan, mine, qyzyq, tanmen talasa oblys әkimi Vitaliy Mettening jýrgizushisi kelip túr! Artyq-auys sóz aitugha múrsha bermegen jigit ai-shaygha qaratpastan barlyghyn tezdete kiyindirip, kólikke qaray sýirey jóneldi. Balany qúshaqtap Asqar men Ghaliya túra jýgirdi. Ýide «Alla ózing jar bola górin» aityp apasy qala berdi.
    Mashinany qúiyndata jýrgizgen jýrgizushining asyghuy beker emes eken. Búlar  Dostyq ýiine kelgende jauapty kisiler týgel jinalyp qalypty. Árkim óz ornyn tapqansha jiyrma minuttay uaqyt ótip, saghat tili tanghy 7-ni soqqanda Preziydent Núrsúltan Nazarbaev әkim Vitaliy Mette bastaghan oblys basshylaryn janyna ertip kirip keldi.   
– Biz, júbayym Asqar ekeuimiz bosaghada qaldyq, al Islamdy apasy Mayra ortada eki әjening sýiemeldeuimen ústap túrdy, – deydi qúlqyn sәridegi qyzyqty sәtter óng men týsting ortasynday jýrek týkpirinde jazylyp qalghan anasy Ghaliya Kәlenova. – Elbasy kýlimsirey kirip keldi de, aldymen bizben sәlemdesip, túnghyshymyzdyng jay-kýiin súrady. Jamyray úmtylghan kópshilikke isharat bildirip, ortagha ótip, әjelerding janyna bardy. Kónekóz qariyalargha әldenelerdi aityp, yrymgha say ayaghy ala jippen baylanghan Islamnyng túsauyn qidy da, kóterip aldy. Balamyzdyng betinen sýiip, erkeletkenine qarap, tóbemiz kókke jetkendey quandyq. Arystan mýsindi júmsaq oiynshyqty syigha tartyp, «arystanday aibatty bol» degendey biraz jýrekjardy lebizin bildirdi. Auzy dualy, sózi uәli kisi ghoy, ata-baba dәstýrin janghyrtyp, Islamgha arnap aitqan tilekterin tek jaqsylyqqa joryp, keremet kýige bólendik. Arada az uaqyt ótisimen bir sýrinip, bir qúlap jýrgen úlymyz eki ayaghyn qaz basyp jýgirip ketti.

Tanymy teren, sanasy sergek

Sóitken kishkentay Islam býginde 16-gha tolyp, bozbala jasyna jetti. Ótken jyly ghana Óskemen qalasyndaghy №1 mektepti tәmamdap, oblys ortalyghyndaghy Shyghys tehnikalyq-gumanitarlyq kolledjine grantpen oqugha týsti. Keleshekte tehniyk-mehanik mamandyghyn mengeretin student oqu ornynda belsendi әri alghyrlyghymen jaqsy jaghynan kózge týsip jýr. Kolledjdegi kuratory Gýlayym Rahymghazyqyzynyng aituynsha, Islam sabaqty jaqsy oqidy. Qoghamdyq is-sharalargha da belsene qatysyp, ýnemi qatarlastarynyng aldy bolugha úmtylyp túrady. Qalada tuyp-ósse de, qazaqy qasiyetten qol ýzbegen úldyng ruhany jan-dýniyesi bay. Últ ústazy Abaydan bastap Múhtar Áuezov, Shәkәrim Qúdayberdiúly, Múqaghaly Maqataev, Ghabit Mýsirepov syndy qazaq әdebiyeti alyptarynyng biraz tuyndylaryn oqyp shyqqan. Olardy oqy otyryp, taghylymdy dýniyelerdi sanasyna qúiyp, ózin-ózi tәrbiyeleytin jaqsy әdeti de bar. Jat qylyqtardan boyyn aulaq ústaudy kishkentayynan jadyna týiip ósken ol jastyq jiger-kýshin sportqa baghyttap, salamatty ómir saltyn serik etedi. Sabaqtan tys uaqytta Elbasygha eliktep, kýrespen de shúghyldanyp jýr.  
– Anam túsauymdy yrymdap Elbasygha kestirgenin údayy qúlaghyma qúiyp otyrady. Meni de Núrsúltan Ábishúly siyaqty elining sýiikti, birtuar azamaty bolyp óssin dep yrymdaghan ghoy. «Bataly úl arymas, batasyz qúl jarymas» dep atam qazaq aitpaqshy, ol kisining bergen aq batasynyng sharapatymen kishkentaydan oquymdy jaqsy oqyp, senim artqan jandardyng ýmitin aqtap kelem dep oilaymyn. Qandayda bir jana iske qadam basar aldynda Preziydent mandayymnan iyiskegen, túsauymdy kesip, aq batasyn bergen bataly úl ekenimdi jadymda ústap, soghan layyq bolugha tyrysam,  – dep aghynan jarylghan Islam bolashaq arman-maqsattary jóninde oy bólisti.

Enbek – bәrin de jenbek

Kolledj studenti Islam diplomyn alghan song temirjol salasynda enbek etudi armandaydy. Shoyyn jolmen jýitkigen poyyz tizginin qolgha alyp, jolaushy tasymaldaudy josparlap jýr. Aytpaqshy, kolledjdi tәmamdaghan song júmys istey jýrip joghary oqu ornynda syrttay oqu oiynda bar. Sebebi, qazir kez-kelgen jerde júmysqa túrghanda eng aldymen joghary oqu ornynyng diplomyn súraydy. Ol – zandylyq. Áriyne, kýndizgi bólimde oqugha bolar edi, biraq Islam – ýiding sýienetin de, senetin de jalghyzy. Ákesi erterekte, 32 jasynda ómirden ozghan. Sondyqtan keleshekte ózin qarshadayynan qanattygha qaqtyrmay, túmsyqtygha shoqyttyrmay ósirip-jetkizgen anasy men apasyna tireu bolyp, ýmitterin aqtaugha ishtey bel bughan. Islamnyng anasy Ghaliya Kәlenova – oblystyq auruhananyng medbiykesi. Basy auyryp, baltyry syzdaghandargha kómek qolyn sozyp, kópting alghysyn arqalap jýrgen abzal jan.  
– Núrsúltan Ábishúly enbek jolyn qarapayym metallurg bolyp bastap, qarym-qabiletinin, bilim-biliginin, enbegining arqasynda el basqaratyn túlgha dengeyine kóterildi. Erinbey enbek etken adamnyng keleshegi jarqyn bolatynyn ol kisi óz isimen dәleldep berdi. Búl – biz sekildi jastar ýshin ýlgi, ónege, – deydi Islam Asqarov.
Anasy Ghaliya úlynyng sәby shaghynan salmaqty bolghanyn aitady. Óse kele ýiding úsaq-týiek sharuasyna aralasyp, anasynyng qolqanatyna ainalghan. Jastayynan enbeksýigish, til alghysh, bastaghan isin ayaghyna deyin jetkizbey tynbaytyn tiyanaqtylyqty boyyna sinirip er jetken ol birinshi oryngha enbekti qoyady. Qarshadayynan әkesiz qalyp, otbasyndaghy barlyq qiyndyqty bólisip ósken úl týptin-týbinde ózining bir biyikten shyghatynyna senimdi.

Abai.kz