Biylghy jyly, shamasy nauryz aiynda, Burabayda ótui tiyis Últtyq qúryltaydyng (ÚQ) qarsanynda júmys seksiyalarynyng kezekti otyrysy ótti. «Týiening tanityny japyraq» - men «Azamattyq qogham» seksiyasynyng júmysyna qatysyp, ózimning birer oi-pikirimdi ortagha saldym.

Otyrystar arasynda QR Memlekettik kenesshisi Erlan Karin myrzanyng qabyldauynda bolyp, biylik pen eldegi qogham arasyndaghy qatynastar jóninde biraz әngime-dýken qúrdyq. Ortaq tújyrymdar men perspektivada talqylau talabyna sәikes taqyryptar sóz boldy (kýnibúryn jariya qylu qúrsózdilik bolady).

Jalpy, QR Preziydentining kómekshisi Ruslan Jeldibay jýrgizgen «Azamattyq qogham» seksiyasyna qatysushy ÚQ mýsheleri (50-ge juyq adam) el ishindegi, aimaqtardaghy biraz problemalyq taqyrypty qozghady, Ruslan myrza әrbir sóileushiden keyin, qozghalghan mәselege baylanysty Aqordanyng kózqarasyn bildiretin edel-jedel kommentariy jasap otyrdy. Jekelegen mәselelerge qatysty biylik tarapynan jasalghan is-sharalar men jasaluy tiyis jospardyng joralghy nobayyn aityp berdi.

Men osy otyrystaghy óz sózimde qoghamda ushyghyp túrghan birer taqyrypty tilge tiyek etkennen keyin, Burabay qúryltayynyng talqysyna tatityn birer tezisti úsynudy jón kórdim:

Birinshiden:

- Tútas eldi ózgeristerge bastaytyn «Jana Qazaqstan» iydeyasynyng kómeskilenip bara jatqany;

- Syrtqy jәne «ýshinshi» kýshter tarapynan protestik qauymnyng «qoltyghyna su býrku» әreketi órship, jana bastamalargha qarsy qoghamdyq qarsylyqtar tudyru ýrdisining asqynu tendensiyasy;

- «Eski Qazaqstan» men onyng sayasat tehnologtary birqatar internet resurstar men tanymal blogosferanyng jekelegen kontentin «satyp alu» ailasymen onlayn qarsylyq qozghalysyn órshitu jәne sol arqyly «eski Qazaqstannyn» salystyrmaly «artyqshylyghyn» dәripteu әreketining payda boluy;

- «Jana Qazaqstan» bastamalaryna qarsy bir ortalyqtan basqarylatyn «uatsab» chattarynyng audandyq-auyldyq dengeyge deyingi órmekshining torynday qúrylghan úyashyqtarynda (yacheyka) qoghamdyq tenselis tudyru kontentinin qalyptasu qaupi;

- Qoghamdy kýsh kórsetushi organdardyng orasholaq әreketimen ýrkituden búryn, jergilikti jerdegi qogham belsendilerimen mәmileli әngime, dialogtyq dóngelek ýstel platformalary arqyly kelisim kenesin jýrgizuding kendeligi;

- Mýddeli mәselede taraptardyng memlekettik, últyq, eldik jauapkershiligi men «qoghammen sóilesudegi» lauazymger túlghalardyng azamattyq batyldyghyn qalyptastyru qajettiligi.

- Áldebir mýmkin әleumettik-túrmystyq daghdarys (Janaózen nemese Qantar oqighasy synarlas) payda bola qalghan jaghdayda, qoghamdyq kataklizmdi eldik mýdde túrghysynda basqaru qabileti bar, protestik qoghamdy konstruktivti mәmilege júmyldyryp, kelisim ýsteline otyra alatyn tәuelsiz azamattyq kýshterding qalyptasuyna biylikting kýnibúrynghy jauapkershiligi;

Ekinshiden:

- Parlamentting bir top deputaty bastamashylyq jasaghan «Din isteri turaly» zangha ózgerister men tolyqtyrular engizu jónindegi zang jobasyna memlekettik organdar tarapynan tartynshaqtyq jasaluynyng týsiniksiz sipaty;

- Zang jobasyn talqylau barysynda qoghamdyq artys-tartys ushyghady degen shamadan artyq saqtyq saldarynan tuyndaytyn illuziyanyng memleket pen últ bolashaghy tútastyghyna qater tóndirui qaupi;

Islamishilik talas-tartystyng onysyz da asqynu ýrdisinin:

1. internet platformalarda;

2. әleumettik jelilerde;

3. meshitterding tóniregindegi tolassyzdyghy;

«Teris aghym» iydeyalary:

1. jekelegen әleumettik ortalardy;

2. birqatar azyq-týlik sauda bazarlaryn; -avtobólshekter men telefon gadjetterin satu jәne qyzmet kórsetu ortalyqtaryn;

3. iri megapolisterdegi sport mektepterin barghan sayyn «jaulap alu» qaupi.

- Qazaqstandaghy mynjyldyq dәstýrli islam dinin yghystyrudyng syrttan sinirilgen iydeyasy tútasqan diny iydeologiyagha ainalyp ketu qateri saldarynan memlekettik jәne últtyq tútastyqqa tóngen qauipting aldyn alu.

Ýshinshiden:

- Qazaqstan Qaruly Kýshterine, elding qorghanys qabiletine qarsy jәne әskery qyzmetke degen qyzyghushylyqty әlsiretu maqsatyndaghy «ýshinshi» kýshterding әreketi;

- Qazaqstandyq patriotizmdi túnshyqtyru arqyly әskery adamnyng bedelin týsiru, Armiyanyng abyroyyn mansúq etu;

- Tenselip túrghan geosayasy әlemde Qazaqstannyng qorghanys qauipsizdigin qamtamasyz etu maqsatynda mýddeli memlekettik organdardyn, deputattardyn, qogham ókilderinin, jogharghy mekteptin, ardagerlik úiymdardyng qatysuymen respublikalyq patriottyq qozghalys jiynyn ótkizuding kezek kýttirmes qajettiligi.

Áriyne, bir deputattyng búl tezisteri keleshek Qúryltaydyng jalpygha ortaq kýn tәrtine enu-enbeui ekitalay mәsele. Qalay bolghanda da, búl taqyryptar biylik pen qoghamnyng «qúlaghyna altyn syrgha» retinde aitylyp jýrui tiyis dep sanaymyn. «Eng aldymen sóz payda bolghan» degen tәmsilge tәnti bolsaq, sózden keyin isting payda bolary sózsiz.

Ermúrat Bapiy, 

QR Mәjilisining deputaty

Abai.kz