Premier-Ministrding orynbasary – Últtyq ekonomika ministri S.M. Júmangharinge!  

Bilesizder, bizding partiya qolgha alghan salalyq baghdarlamanyng biri «Auyl amanaty» dep atalady. Ýsh jyl búryn iske qostyq. Jetistik joq emes. Bar. Tek 2023 jyly 100 mlrd. tenge shaghyn nesie berildi. 15000 jana júmys orny ashyldy. Biraq baghdarlamanyng oryndaluyna kelgende aitylyp jatqan syn az emes. Ázirge, auyl halqynyng tabysyn toltyrugha arnalghan eldegi jalghyz joba – osy bolghandyqtan odan ýmit kýtetin el kóp. Biraq, sol elding búl jobagha aitar ókpe-nazy da joq emes. Nege búlay?

Kәsipten nәsibin tapqysy keletinderdi әkimdik әure sarsangha salugha dayyn. Áljuaz әleumetke burokratiya ýsh-tórt ailap qújat jinatyp, tabanynan tozdyrady. Búl bir.

Ekinshiden búl jobany qarjylandyru tetigi de qaryn ashytady. Negizi jobanyng basty maqsaty - 7 jylda 350 myng júmys ornyn ashyp, jyl sayyn keminde 20-25 myng túrghyngha mikronesie berilu kerek. Biraq budjet tapshylyghyna baylanysty, byltyr jobagha bar bolghany 20 mlrd. tenge bólingen. Búny eki dep qoyynyz.

Taghy bir ózekti mәsele kadr tapshylyghy. Kooperativterde veterinar, zootehniyk, mehanizator, agronom siyaqty mamandar jetispeydi. Sóite túra kooperativ qyzmetine kýndelikti monitoring pen baqylau jýrgizu, aqparattyq, konsulitasiyalyq jәne әdistemelik kómek kórsetu turaly aitqymyz keledi.

Sondyqtan ónirlerdegi әleumettik kәsipkerlik korporasiyalar (SPK) nesie ýlestirip, nemketti dep qana otyrmay birinshe kezekte ónirdegi osynday ózekti mәselelerge de mәn bergeni jón. Áytpese qazir, әkimdikterdi mazalaytyn eki-aq mәsele bar. Nesie alatyn adamdardyng sanyn toltyru jәne bergen aqshany iygeru. Bitti.

Osy rette, pilottyq auyldar jobasy prinsiypin mindetti týrde qaldyru qajet. Áytpese, jobanyng mәni joghalady, joba tek kredit beretin kezekti baghdarlama retinde bayansyzdyng kýnin keshedi.

Áriyne, osydan biraz búryn Preziydent nazaryna úsynylghan Jambyl oblysyndaghyday barlyghy baquatty bolmaytyny anyq. Biraq, pilottyq prinsip toqtasa, onda auyl kooperativterin qúrudyn, tiyisinshe, lizingke tehnika beruding de qajeti bolmay qaluy mýmkin.

Eng qyzyghy, kooperativtter qúru degen ne? Onyng mehanizmi qanday? Búny jergilikti atqarushy organdardyng ózi týsinbey jatady. Sonda ony qarapayym halyq qaydan týsinedi?

Sondyqtan eng aldymen auyl túrghyndary arasynda jalpy joba turaly, sonyng ishinde auyl kooperativterining júrtqa, naryqqa beretin paydasy men mýmkindikteri turaly týsindiru júmystaryn shiratqan jón.

Sonday-aq, auyl halqynyng tabysyn kóteru ýshin, túrghyndardy auyl sharuashylyghy boyynsha tehnologiyalyq kartalargha oqytu mәselesi óte ótkir bolyp túr. Búny Memleket basshysy 2 qyrkýiektegi Joldauynda aitty? Sózbe-sóz oqyp bereyin.

«Pilotty rejimde «Amanat» partiyasynyng Merke audanynda ashqan «Agrosauat» oqu ortalyghyn barlyq audandarda ashudy Ýkimetke tapsyramyn», - dedi. Biraq, búl tapsyrma boyynsha Ýkimet te, ónir әkimderi de qylauday sheshim qabyldamaghan. Búl ýkimetke, әkimdikterge syn.

Búl jýieni iske qospay, qalyptastyrmay auyl halqynyng tabysyn kóteru mýmkin emes. «Agrosauat» ortalyghy jýie qalyptastyratyn, bilmegenge ýiretetin, bilgenge qoldau bolatyn ortalyq.

Sondyqtan, deputattyq saualymdy Últtyq ekonomika ministri Serik Júmangharinge jolday otyryp, «Agrosauat» oqu ortalyqtaryn ashu turaly ministrlikting josparymen tez arada tanystyruynyzdy súraymyn.

Jalpy kreditting bәrin tek mal satyp alugha ghana bere-beruge bolmaydy. Mal jatqangha emes, baqqangha bitedi. Al ony baghyp qaghu ýshin jayylymdardyng jayyn aitpaghanda, elde әli kýnge deyin kópke ýlgi bolatyn jem-shóp dayyndaytyn ortalyqtar jýiesi joq. Búl da ózekti.

Sonymen qatar, qazir shalghaydaghy auylgha lizingke traktorlar berile bastady. Jaqsy bastama. Biraq tehnika erteng synbay ma? Oghan ary qaray qosalqy bólshekterin qaydan alady el? Jappay traktorlargha qyzmetti kim kórsetedi? Tehnikanyng saqtaluyn kim qamtamasyz etedi? Qysqasy aita berseng basy ashyq súraqtar óte kóp. Sondyqtan Sizden, osy mәselelerge shúghyl arada nazar audaruynyzdy súraymyn.

Qúrmetpen, «AMANAT» partiyasy  Fraksiyasynyng mýshesi

TOLYQBAEV Maqsat Mәlikúly 

Abai.kz