Júma, 20 Mausym 2025
Áne, kórding be? 266 0 pikir 20 Mausym, 2025 saghat 14:38

Soghys kelissózben ayaqtala ma?

Suret: IRNA saytynan alyndy.

Irannyng auzynan birinshi ret: "Biz Saddam Huseynning taghdyryn qaytalaghymyz kelmeydi. Biz kelissózderge dayynbyz", - degen sóz shyqty. Sonymen...

Álemde diny fashizmdi tu etken eki el әskery tehnologiyalyqCj jetistikterin jahangha pash etip, bir-birin zymyran soqqysynyng astyna alghany kýni keshe ghana. Zymyran soqysyn tәuelsiz elge baghyttay salu Reseyding BÚÚ jarghysyn belden basqan әreketinen keyin qalypty jaghdaygha ainalyp, júrtty selt etkizbeytin de boldy.

Biri – sinoizmdi, biri – sheytizmdi iydeologiyalyq taghantas etken qos el búghan deyin bir-birine sózben ghana aibat shegip kelse, endi bәrin jiyp qoyyp, zymyrandyq júdyryqtaryn ayamay siltep, bir-birlerining bastaryn jaryp, kózderin shygharugha deyin baryp otyr.

Bastary bir qazangha syimaghan qosh qosqarshyng qaysysy birinshi synady dep әlem júrty jauyryngha qarap bal ashyp otyrghan shaqta birinshi bolyp – Iran syndy. Jay synghan joq – mort syndy. Synghan sebebi – birinshiden, el ekonomikasy – úzaq soghysqa shydas bermeydi; ekinshiden, óz elining teng jarymyn ghana qúraytyn parsylar, qalghan sany basym etnikalyq toptardan seskenedi, eng bastysy – sany kóp әzerbayjandardyng kópten ansaghan últtyq avtonomiyasyna qalyptasqan jaghdaydy paydalanyp, Týrkiyagha arqa sýiep, qol jetkize me degen ýrey. Qazaq búny – "Jalmauyzgha da – jan kerek" deydi.

Iran arab deldaldary arqyly Amerika Qúrama Shtattary men Izrailige shúghyl hat joldap, soqqy almasudy dereu toqtatugha jәne yadrolyq kelissózderdi qayta bastaugha mýddeli ekenin bildirdi. Búl turaly keshe dýisenbi kýni Wall Street Journal gazeti AQSh pen Europadaghy derekkózderge silteme jasay otyryp habarlady.

Basylymda jazylghan pikirge den qoyar bolsaq, Teheran arab diplomattaryna eger AQSh Izraili shabuylyna qatysudan qalys qalsa, kelissózder ýsteline qaytugha dayyn ekenin aitqan. Irandyqtar sonday-aq Izrailige dau-damaydyng baqylaudan shyghuyna jol bermeu ýshin soqqy almasu kezinde belgili bir shekteulerdi saqtaugha ýndeu joldady.

Irangha әlemdik abyroyyn saqtap qalugha mýmkindik beretin sheshim kerek

Sonymen qatar, Irannyng joghary lauazymdy diplomaty IranWire oppozisiyalyq basylymyna bergen súhbatynda Iran AQSh-pen kelisimge kelip, islam rejiymin saqtap qalu ýshin urandy bayytu mýmkindiginen bas tartugha deyingi eleuli bas tartushylyqqa barugha dayyn ekenin aitty.

"Bizge abyroydy saqtaugha mýmkindik beretin sheshim qajet", - dep basa aitty ol. - Jogharghy kóshbasshy men ýkimetting basty basymdyghy - búl aman qalu. Iran men Izraili arasyndaghy shabuyldardyng jalghasuy әskerdi, qauipsizdik kýshterin, ekonomikany, moralidyq ruhty jәne aqyr sonynda biylikti әlsiretedi. Armiya men IRSK jaghdaydy baqylaudy joghaltyp alu qaupin tóndiredi. Búdan әri ne bolatynyn eshkim bilmeydi. Biz Saddam Huseynning taghdyryn qaytalaghymyz kelmeydi. Biz kelissózderge dayynbyz".

Wall Street Journal-dyng aqparaty boyynsha, Iran ókilderimen baylanysta bolghan arab derekkózderi: Teheran Izrailiding úzaq soghysqa shygha almaytynyn jәne aqyr sonynda diplomatiyalyq sheshim izdeuge mәjbýr bolatynyn aitady. Irandyqtar Izrailiding AQSh-tyng belsendi kómegi bolmasa, qa bel sheship kirise de almaydy, әri naqty Iranmen jauyghu strategiyasy joq ekenine jәne  ol  qansha jerden shirense de Fordodaghy jer asty uran bayytu nysany siyaqty maqsattargha aitarlyqtay ziyan keltire almaytynyna senimdi.

"Irandyqtar AQSh qorghanys jәne logistika mәselelerinde Izrailige qoldau kórsetetinin týsinedi", - dep mәlimdedi amerikandyq gazetke arab derekkózi. - Biraq olar AQSh-tyng tikeley shabuyldargha qosylmaytynyna naqty kepildik bergisi keledi".

Sonymen qatar, Teheran arab deldaldaryna: eger AQSh-pen kelissózderdi qayta bastau mýmkin emes ekeni belgili bolsa, Iran ózining yadrolyq baghdarlamasyn damytudy jedeldetip, qaqtyghys auqymyn keneytui mýmkin ekenin dúghay-dúghay sәlemdedi.

Arab diplomattary WSJ-ge Irannyng jana jenildikterge dayyn ekendigining belgisin әzirge sezip túrmaghandaryn ashyp aitty. Urandy bayytu mәselesi basty bóget bolyp qala beredi: eki tarap ta ony "qyzyl syzyqty qyl kópir" retinde belgiledi, odan sheginuge eki jaqtyng da niyeti de joq.

AQSh biz jogharyda sóz etken eki faktorgha iyek artyp,  Izarailiding qolymen ot kósey otyryp, Irannyng ayaghyn kókten keltiruge mýddeli. sodan keyin Putler biyligin taqtan taydyrudyng tiyimdi әdisin izdestire bastaytyn bolady. AQSh qyzyghasyng Ukraina men Izraili siyaqty qos birdey әlemdik ot kóseushileri bar.

Abai.kz

0 pikir