QR Premier-ministrine

QR Qorghanys ministrine!

Býginde úshqyshsyz úshu apparattary, yaghny drondar azamattyq sektorda belsendi qoldanylyp, qarqyndy keneyip keledi. Tauarlar tasymaldau men әue taksii retinde damytu әleueti de joghary. Sondyqtan onyng damuyn qoldau – zaman talaby.

Búl zamanauy tehnologiya – nanotehnologiya, jasandy intellekt jәne inkluzivti qoghamdy damytu ýderisining ajyramas bir bóligine ainaldy. Alayda búl qúrylghynyng beybit maqsattan tys, qylmystyq baghytta qoldanylu qaupi de joq emes.

Elestetip kóreyik, stadionda myndaghan adam futbol oiynyn ne konsert tamashalap otyr. Sol sәtte shaghyn ghana «oyynshyq» dron әuede qalyqtap jýredi. Onyng ishinde ne baryn eshkim bilmeydi. Qauip sol – ol jay ghana oiynshyq emes, qylmyskerding qúraly boluy mýmkin.

Múnday jaghdayda adamdardy jedel evakuasiyalau mýmkin emes, al onyng saldary orny tolmas qayghygha әkelui yqtimal. Osyghan baylanysty drondar óndirisin, saqtau men qoldanudy qatang týrde retteu, olardy esepke alu jәne liysenziyalau jýiesin jolgha qoi qajettigi әbden pisip jetildi.

Býginde kóptegen elder drondy basqa maqsatta qoldanudyng aldyn alu boyynsha naqty sharalar qabyldap jatyr. Mysaly, AQSh-ta Remote ID jýiesi júmys isteydi. Onda salmaghy 250 gramnan asatyn kez kelgen dron ózining seriyalyq nómirin, úshu koordinatyn jәne operatordyng mәlimetin joldaydy.

Sonday-aq AQSh biyligi zansyz drondardy anyqtaugha jәne sertifikattalghan óndiristi yntalandyru boyynsha memlekettik organdardyng ókilettigin keneytuge kýsh salyp otyr. Osynday sharalar, yaghny drondargha «qara jәshik» ornatu, qúrylghylardyng bólshekterin sifrlyq tanbalau, óndirushilerdi liysenziyalau siyaqty mindetter Europalyq odaq elderinde, Úlybritaniya, Kanada men Avstraliyada da qabyldanuda.

Qazaqstanda da salmaghy 250 gramnan asatyn, kamerasy nemese sensory bar drondar mindetti týrde tirkelui tiyis. Drondardy qoldanu boyynsha da shekteuler bar. Biraq búl talaptar is jýzinde tolyq oryndalyp jatqan joq. Kez kelgen oiynshyq satatyn, jana tehnologiyalar dýkenderinen salmaghy 15 kelige deyingi drondy esh kedergisiz satyp alugha bolady.

Ashyghyn aitu kerek, osy saladaghy retteu sharalary ózgermeli zaman súranysyna tolyq kólemde say kelip otyrmaghanyn moyyndaghan jón. Remote ID jýiesining bolmauy, shaghyn drondardyng baqylaugha alynbauy, óndirushiler ýshin liysenziyalau talabynyng qoyylmauy zansyz óndiris pen drondardy qauipti maqsatqa paydalanugha sanylau qaldyryp otyr.

Jasandy intellekti qoldanudyng kenenine oray kez kelgen drondy adamnyng qatysuynsyz zansyz әreketter jasaugha, qylmystyq isterdi jýzege asyrugha baghdarlamalaugha bolady.

Qylmystyng aldyn alu jәne el azamattarynyng qauipsizdigin qamtamasyz etu maqsatynda drondardy liysenziyalau talabyn kýsheytip, shaghyn úshu apparatyn tirkeu ayasyn keneytu manyzdy. Sonymen qatar barlyq drondar ýshin onlayn rejimde júmys isteytin elektrondyq sәikestendiru jýiesin engizu mәselesin qarastyru kerek.

Osyghan oray tez arada mynaday naqty sharalardy qabyldaudy súraymyz:

1. Salmaghy 250 grammnan asatyn barlyq qúrylghylar ýshin Remote ID engizu.

2. «Qara jәshikterdi» mindetti týrde engizu arqyly úshu tarihyn esepke alu jýiesin keneytu, sonday-aq jasandy intellekt arqyly jasalghan derekti beru jәne óndeu.

3. Negizgi toraptardy mindetti týrde tanbalau talabymen dron óndirushilerdi liysenziyalaudy engizu.

4. Drondardy zansyz qúrastyru jәne búqaralyq sharalardy qúral retinde qoldanu ýshin әkimshilik jәne qylmystyq jauapkershilikti kýsheytu kerek.

Búl uaqytyly jәne jan-jaqty sharalar tuyndauy mýmkin qayghyly oqighalardyng aldyn alugha jәne azamattarymyzdyng qauipsizdik dengeyin aitarlyqtay arttyrugha mýmkindik beretinine senimdimiz.

QR Parlamenti Mәjilisindegi «AMANAT» fraksiyasynyng deputattary atynan

Elnúr Beysenbaev

Abai.kz