Songhy bes jylda QR Mәdeniyet jәne aqparat ministrligi mәdeny biregeylikti nyghaytu, kreativti industriyalardy damytu jәne últtyq ónerdi halyqaralyq dengeyde tanytu boyynsha auqymdy júmys jýrgizdi.

(Suret:https://www.gov.kz/)

Búl kezende óner salasynda auqymdy ózgerister oryn aldy. Aty anyzgha ainalghan újymdar qayta janghyryp, Qazaqstannyng Ortalyq Aziyadaghy mәdeny ortalyq retinde bedeli artty.

2020 jylghy elding jetekshi mәdeny úiymdarynyng mәrtebesin kóteru turaly sheshim jana kezenning bastaluyna negiz boldy. Bes negizgi újymgha, Qúrmanghazy atyndaghy halyq aspaptary orkestrine, M.Áuezov jәne Abay atyndaghy teatrgha, M.Lermontov atyndaghy memlekettik akademiyalyq orys drama teatry men Últtyq kitaphanagha «Últtyq» mәrtebesi berildi. Osy kezende Q.Quanyshbaev atyndaghy memlekettik akademiyalyq qazaq muzykalyq-drama teatry respublikalyq menshikke ótti. Búl qadam teatrdyng damu mýmkindikterin keneytti.

Keyin de mәdeny bastamalar kóterilip, el ýshin jana mýmkindikter ashyldy. 2022 jyly materialdyq emes mәdeny múranyng ekeui - «Orteke» quyrshaq by óneri men Qojanasyr turaly anyz YuNESKO-nyng reprezentativti tizimine endi.

Qazaqstan estradasynyng simvoly sanalatyn «Gýlder» ansambli qayta qúryldy. Roza Baghlanova, Múhtar Áuezov jәne Ahmet Baytúrsynovtyng mereytoylaryna oray 2 500-den astam is-shara ótti, olardyng kópshiligi halyqaralyq dengeyde úiymdastyryldy.

2023 jyldyng songhy kezeni strategiyalyq josparlau kezenine ainaldy. Atap aitsaq, Ýkimetting sheshimimen Qazaqstan Respublikasynyng 2023-2029 jyldargha arnalghan mәdeny sayasat tújyrymdamasy bekitildi. Búl qújat úzaq merzimdi baghyttardy anyqtap, halyqaralyq yntymaqtastyqqa jana serpin berdi. Súltan Beybarystyng 800 jyldyq mereytoyy ayasynda 660 is-shara úiymdasiyryldy.

Songhy jyldary Qazaqstan mәdeniyeti kýnderi birqatar elderde (Ázerbayjan, Armeniya, Týrkmenstan, Tәjikstan, Ózbekstan, Mysyr, Resey jәne basqa elderde) úiymdastyryldy. Qazaqstan ónerpazdary qatysqan gala-konsertter, teatr qoyylymdary, qoldanbaly jәne kórkemóner kórmeleri, últtyq filimderding kórsetilimi jәne etno toptardyng muzykalyq keshteri ótti.

Qazaqstan delegasiyasy Kair qalasyndaghy janadan qalypqa keltirilgen Súltan әz-Zahir Beybarys meshitining saltanatty ashylu rәsimine jәne halyqtyq qolóner men óner kórmesine qatysty. Tashkent pen Samarqand qalalarynda «Abay» operasynyng túsaukeseri men «Qazaqkonsert» újymynyng konserti ótti.

Sonymen qatar Qazaqstan Tәjikstan, Ázerbayjan jәne Saha Respublikasynyng (RF) mәdeniyet kýnderin úiymdastyrdy.

Qazaqstan mәdeniyetin әlemdik dengeyde tanytuda 2024 jyl manyzdy kezenge ainaldy. Qazaqstan alghash ret әlemdegi jetekshi óner kórmesi – Venesiya óner biyennalesinde ózining Últtyq pavilionyn tanystyrdy.

Osy jyly Parijdegi Giyme Aziya óneri muzeyinde jәne Qytay Halyq Respublikasyndaghy Tyaniszini muzeyinde («Altyn adam jәne Úly dala» kórmesi) Qazaqstan ónerining kórmeleri ótti. Astana Últtyq muzeyinde Leonardo da Vinchiyding «Ádemi hanshayym» kartinasy tanystyryldy. Elding mәdeny úiymdaryn biregey virtualdy internet kenistiginde biriktiretin Qazaq Culture aqparattyq-aghartushylyq platformasy iske qosyldy. Memlekettik klassikalyq gitarister kvintetimen «Birlik» ansambli atty eki janamuzykalyq újym qúryldy.

2024 jyl V Dýniyejýzilik kóshpendiler oiyndarymen este qaldy, onyng ashylu jәne jabylu saltanatyna Dimash Qúdaybergen qatysty. Ashhabadta Qúrmanghazy men Abaydyng eskertkishteri, Dushanbe men Qazan qalalarynda Abaydyng busteri ornatyldy.

2025 jyly mәdeniy-gumanitarlyq yntymaqtastyq nyghayyp, birqatar halyqaralyq kelisimder jasaldy.

«Merke әuliyesi» atty jana nominasiya boyynsha júmys bastaldy. «Betashar» últtyq rәsimi adamzattyng materialdyq emes mәdeny múrasynyng reprezentativtik tizimine endi. Sonymen qatar, Ózbekstanmen birlesip «Keste–suzanne» boyynsha ortaq nominasiyalyq qújat joldandy.

Beyjing qalasynda Qazaqstan Respublikasynyng Mәdeniyet ortalyghynyng qúryluy osy jyldyng manyzdy oqighalarynyng biri boldy. Ashylu saltanatyna Qazaqstan Respublikasynyng Preziydenti Qasym-Jomart Toqaev, QR Mәdeniyet jәne aqparat ministri Aida Balaeva, Qytay Halyq Respublikasynyng Mәdeniyet jәne turizm ministri Suni Eli, qos elding diplomatiyalyq ókilderi men shygharmashylyq qauym ókilderi qatysty.

Ortalyqtyng ashyluy – úzaqmerzimdi diplomatiyalyq yntymaqtastyq pen kelisimning jemisti nәtiyjesi. 2022 jyly Qytay Halyq Respublikasy Tóraghasynyng Astanagha memlekettik sapary ayasynda Qasym-Jomart Toqaev pen Sy Szinipin Qytay men Qazaqstanda teng negizde mәdeny ortalyqtar qúru jóninde kelisimge kelgen bolatyn.

Biyl Aqtau qalasyna  «Týrki әlemining mәdeny astanasy» mәrtebesi berildi. Bishkek qalasynda Múhtar Áuezov pen Shynghys Aytmatovqa arnalghan «Dostyqtyng altyn kópiri» eskertkishining ashyluy ótti. Sonymen qatar, Týrkistan qalasynyng ruhani, tarihiy-mәdeny jәne turistik ortalyq retindegi mәrtebesin aiqyndaytyn «Týrkistan qalasynyng erekshe mәrtebesi turaly» zang qabyldandy.

Qazirgi tehnologiyalar mәdeny damudyng ajyramas bóligine ainaldy. 275 muzey, 65 mynnan astam eksponat jәne 200-den asa 3D  formattaghy artefakt turaly mәlimetterdi qamtityn E-Museum virtualdy muzeyler jelisi júmys isteydi. Últtyq manyzy bar eskertkishterdi saqtau jәne baqylau maqsatynda sifrlyq jýieler men jasandy intellekt elementteri engizilude.

QR Mәdeniyet jәne aqparat ministrligining bes jyldyq jýieli qyzmeti nәtiyjesinde otandyq ónerpazdar, shygharmashylyq újymdar men muzey mekemelerining halyqaralyq dengeyde óner kórsetip, qazaq mәdeniyetin әlemge pash etti. Osylaysha, Qazaqstan Ortalyq Aziyadaghy mәdeny kóshbasshygha ainalyp, zamanauy men últtyq qúndylyqtardy úshtastyra bilgen memleket retinde tanyldy.

Abai.kz