Últtyq bank jýrgizgen aqsha-nesie sayasaty men altyn qoryn basqaru sharalarynyng nәtiyjesinde altyn-valuta rezervteri 36%-gha úlghayyp, jyl sonynda 62,1 milliard dollargha jetti. Búl ósim absoluttik mәnde 16,3 mlrd dollardy qúraydy jәne Últtyq bankting tarihyndaghy eng iri jyldyq ósimderding biri. Rezervterding múnshalyq kóbengine altyn portfelining ósui eleuli yqpal etti. Qazaqstan biyl әlemdegi eng kóp altyn satyp alushy elderding biri boldy. Dýniyejýzilik altyn kenesining deregine sәikes, Qazaqstan qantar-qazan aralyghynda 32,4 tonna altyn satyp alyp, osy kórsetkish boyynsha әlemde Polishadan keyingi 2-oryngha shyqty.

Elimizding jalpy halyqaralyq rezervterine Últtyq bankting altyn-valuta aktivterimen birge Últtyq qordyng shetel valutasyndaghy aktivteri de kiredi. Últtyq qor biyl kóbine múnay emes, qarjy naryqtaryndaghy jaghymdy koniunkturanyng arqasynda aktivterin úlghayta aldy. Jyl basynan beri Últtyq qordyng valutalyq aktivteri 4,8 mlrd dollargha ósip, 2025 jyldyng sonyna qaray shamamen 63,6 mlrd dollar dengeyine jetti. Yaghny Últtyq qordyng jalpy kólemi qazir shamamen 37 trillion tengege juyq qarajatty qúraydy. Qordyng investisiyalyq kirisi biyl erekshe joghary boldy, - deydi sarapshy.

11 aida qordyng basqarudan týsken investisiyalyq tabysy 8,2 mlrd dollardy qúraghanyn algha tartty. Búl – jyldyq 13,7% kiristilik. Múnday jaqsy tabys negizinen әlemdik qor naryqtarynyng ósimine jәne altyn baghasynyng qymbattauyna baylanysty boldy.

Degenmen, Últtyq qordan respublikalyq budjetke transfert týrinde qomaqty qarjy júmsalatynyn eskeru kerek. Sondyqtan biyl qor tabysynyng edәuir bóligi budjet shyghyndaryn jabugha baghyttaldy. Biraq kelesi jyly budjet Últtyq qordy biylghyday mazalamaytyn bolady. Múnay sektorynan týsetin tikeley salyqtar da Últtyq qorgha baghyttalady. 2025 jyldyng alghashqy 9 aiynda múnay kompaniyalarynan Últtyq qorgha 2,8 trln tenge salyq týsken. Búl shamamen 6 milliard dollargha juyq qarjy, demek Últtyq qordy tolyqtyrudyng ekinshi iri kózi. Ýshinshi toqsanda ghana múnaylyq týsimder 1 trln tengege ósip, jalpy jyldyq jospardy oryndaugha kómektesti. Áriyne, múnay baghasy qúbylmaly bolghandyqtan, múnday kiristerding túraqsyz ekenin esten shygharmau kerek. Múnay baghasy kýrt týsse, Últtyq qordy toltyru boyynsha josparlargha qauip tónetin bolady.

Aybar Oljayev

Abai.kz