Arghy bettegi qazaqtar arasynan Qanat Islamnyng izimen qazaqtyn  kýrzi júdyryghyn milliardqa dәleldegen qandasymyzdyng biri – Júmabek Túrsynúly.  Erejesiz jekpe-jekten otyz ret aqtyq syngha týsip, bәrin de jengen, Qytay eli “Aybarly jolbarys” ataghan qazaqtyng qara balasy Almatyda jýr.  Bir ay kóleminde Ardaq Nazarov siyaqty aghalarynan tәlim alyp, bilikti bapkerlerding kenesine qúlaq týrmek eken. Elge kelgen batyr jigitke jolyghyp, az- kem sózge tartqan edik.

- Kelip jatqan qadamynyzgha núr jausyn. Atajúrtqa alghash kelip jatyr dep estidik, әseriniz qalay?

- Qazaqstangha búdan búryn jol týspese de, elde jýrgen kóptegen dostarym bar, shekaradan ótken bette darhan dala men jasyl jelegi jana qúlpyryp kele jatqan úlanghayyr mekenning jýrekke keng tynys bergeni shyn. Mine Alataudyng bókterinde, aimalaghan samalyna keudemdi tosyp jattyghudy bastap ta kettim.

- Sizdin atynyz Qazaqstan júrtshylyghyna endi ghana tanylyp keledi, óziniz turaly, otbasynyz jayly aitsanyz.

- Men sizder arghy bet atap jýrgen Ile boyyndaghy Kýnes jerinde 1986 jyly ómirge keldim. Búl ónir әigili aqyn Tanjaryq Joldyúly, «Kók tudyng jelbiregeni» әnining avtory, kompozitor Ermúrat Zeyiphanúly tughan qútty meken. Byltyr otau qúryp, shanyraq kóterdim.

- Bizding biluimizshe, jarynyz qytay últynyng ókili kórinedi...

- IYә, ol qytay qyzy. Degenmen qazaqtyng tilinde sóilep, bes uaqyt namazyn qaza qylmaytyn tәrbiyeli boyjetken. Tipti qazaq qyzynan da kishi jar aluyma qarsy emes. «Sen batyr jigitsin. Sondyqtan kóp úrpaq qaluy kerek» dep әzildep qoyady...

- Bәrekeldi! Búl sheshiminizge ata-ananyz qarsy bolghan joq pa?

- Joq. Shyndyghyn aitqanda, ol qazaqtyng salt-dәstýrin qaysibir qazaq qyzdarynan kem bilmeydi. Ata-ene syilau, sәlem salu... – onyng kýndelikti júmysy.

- Osyghan deyin Qytay ishinde ghana emes, halyqaralyq bәsekelerde atynyz ozyp jýrgenin estidik. Jeniske jetuding kilti nede?

- Mening jenisimning túghyry – namys. Milliard halyqtyng ishinen top jaryp, az qazaqtyng abyroyyn kóteru ýlken jiger men kýshti qajet etedi. Artymda taqymyn qysyp, qiqu salyp otyrghan anqyldaghan qazaq túrghanda qanjyghamnyng bos qayytqany maghan syn. Últtyng úyaty men boyymdaghy imanym maghan jenis әkeledi.

- Bolashaqta qanday joba- josparlar bar, elde bir jola qalugha niyetiniz bar ma?

- Osyghan deyingi jetistikterim joldyng sony emes, alda talay asu bar. Alla qalasa osy jazda AQSh-qa sapar shegemin. Endigi baghyt – múhittyng arghy jaghy bolyp túr. Al elge oralu jaghyn uaqyt kórseter. Kóshi-qon dúrystalyp, Qazaqstan men Qytay arasynda qújat mәselesi onaylassa kóre jatarmyz. Qazirge qandastaryna 4 jylsyz azamattyq bermeytin zang biraz nәrsege kedergi bolatyn týri bar...

Shoqpar bilek Júmabek elge jalghyz kelmepti. Janynda ónerdi serik etken inisi Núrlan men sporttaghy dosy Smaghúl Dәuletúly bar eken. Eki iyghyna eki kisi mingendey Smaghúl myrzamende tanysudyng sәti týsti. 1983 jylghy Ýrimji ónirining tumasy osyghan deyin dzudomen ainalysypty. 1999-2005 jyldar aralyghynda Shynjang boyynsha bes ret altyn alqa taqqan sportshy aragha biraz uaqyt salyp, endigi jerde  erejesiz tóbeleste baq synamaq eken. Biz aldaghy uaqytta Smaghúl Dәuletúly turaly arnayy toqtalatyn bolamyz.  

Ángimelesken Núrghaly Núrtay

Abai.kz