DULAT ISABEKOV: ELBASYMYZDYNG ELGE DEGEN YQLASYNYNG EREKShE EKENDIGIN ANGhARDYM
Memlekettik syilyqtyng laureaty, jazushy Dulat Isabekov keshe Elbasymen jýzdesip, Aqordada bolyp qaytty. Qalamger men Preziydent arasynda qanday әngime boldy? Auzy uәli aghamyz memleket basshysymen ne jayynda sóilesti? Osy saualdar tónireginde Abai.kz aqparattyq portalynyng tilshisi jazushymen shaghyn súhbat jasady.
- Dulat agha, búl, әriyne, dәstýrli súraq: Elbasymen aralarynyzda qanday әngime boldy?
- Preziydentpen kezdesip shyqqan bette menen telearnalardyng jurnalisteri shúghyl súhbat alghan boldy. Biraq olardyng mening sózimdi ýzip-júlyp bergeni únamady. Men telejurnalisterge kezdesu barysyndaghy әngimemizdi tolyqtay aittym-au deymin. Biraq olar mening Londongha shygharmashylyq saparmen baratynymdy, osy saparym jayly Elbasyn qúlaghdar etkenimdi ghana kórermen qauymgha jetkizdi. Búdan júrt oilauy mýmkin ghoy, myna jazushylar tek ózderining qara bastarynyng ghana qamyn kýitteydi eken dep.
- Sondyqtan negizgi әngimelerinizdi Abai.kz aqparattyq portalynyng oqyrmanyna bildire otyrayyq.
- Negizgi әngime Ukrainanyng basyndaghy býgingi ahual túrghysynan órbidi. Tili tuys, dini bir, tarihy tamyry terenge ketken, tipti bir-birinen bólip-jaryp qaraugha bolmaytyn Ukraina men Reseyding arasyndaghy býgingi shiyelenis meni qatty tolghandyrady dedim Preziydentke. Tarihta «Kiyev knyazdigi» degen boldy. «Kiyev – orystyng anasy» depte aitylatyn. Mine, osynday bayaghydan ilik-shatys elding arasy býlinip jatqanda bizdi de әrtýrli oilar shyrmauyqsha shyrmaydy eken. Shyghysymyzdaghy elmen de, soltýstiktegi kórshimizben de dinimizdin, dilimiz ben tilimizdin ýsh qaynasa sorpasy qosylmaydy. Al, elimizding soltýstik oblystary bolsa, sol soltýstiktegi kórshimizge qarap elendep otyratyny belgili. Búlar da erteng referendumdatyp shygha kelmey me? – dedim. Preziydent kýlip: «Aghayyndy ekeui ala kóz bolyp qalsa, oghan bizding qatysymyz joq qoy» dedi. Sosyn elding tynyshtyghy men memleketimizding tútastyghyn mәngi saqtap qaludyng qamy bizdiki, jatpay-túrmay alys-jaqynnyng bәrimen sóilesip otyrmyz. Kimning kókeyinde qanday oy jýr, pighyly qanday –sonyng bәrin qadaghalap, baqylap otyrmyz. Elimizding Tәuelsizdigining bir týiirin de jattyng qolyna bermeymiz. Men nege «tynyshtyq-tynyshtyq» dey beremin. Tynyshtyqtyn, syilastyqtyng qadirin bizding halyq ainalada bolyp jatqan oqighalar dýrmegine qarap otyryp payymdap ýlgergen shyghar dep oilaymyn. Osy tynyshtyqtyng arqasynda ayaqqa әbden túryp aluymyz kerek. Shýkir, shekaramyzdy barlyq taraptaghy kórshilerimizben bekitip aldyq. Ishki jalpy ónip jyldan jylgha ósip keledi. Tabighy resurstarymyzdyng iygiligin kórip bastadyq» , - dedi. Sodan maghan kýle qarap qoyyp: «Dýke, - dep әngimesin jalghastyrdy, - Dýke, men elding tilegin, oy armanyn, maqsat múratyn jaqsy biletin adammyn. Biraq әr nәrsening óz reti bar. Bireuler til mәselesin tótesinen qoyghysy keledi. Bireuler tipiti orystildi telearnalardy jauap tastau kerek dep jatyr. Al, osynyng bәrin bir kýnde qolgha alayyq ta, iske asyrayyq. Sonda ne bolady? Ishimizdegi júrt dauyryqpaydy, dau shygharmady dey alamyz ba? Shygharady. Sonyng bәrin bilip, sezip otyrghandyqtan tarazy basyn teng ústaugha mәjýbirmiz». Ángimesin osy sózben bir qayyrghan Preziyden odan әri Gaagadaghy kezdesulerding mәn-jayyn bayan etti. Men de osy arada Elbasyna rizashylyghymdy bildirdim. Memleket basshysynyng bedeli – memleketting bedeli. Memleketing azuyn aigha bilep túrghanymen onyng basshysy darynsyz bireu bolsa, el atyna syn. «Sizdin AQSh Preziydenti Barak Obama siyaqty túlghalarmen jeke kezdesip әngimelesuiniz bizding kónilimizdi tasytty. Sol jiyndaghy sayasatkerlerden sizding shoqtyghynyzdy biz biyik kórip otyrdyq», - dep edim Preziydent jayrandap kýlip: «Bәri de elding qamy ghoy» dep búl әngimege nýkte qoydy.
- Dulat agha, siz byltyr Qazaqstan halqy assambleyasynyng qúryltayynda Mongholiyadan kóship kelgen bauyrlarymyzdyng birazy keri kóship ketkeni turaly aitqan ediniz? Sol mәsele әngime boldy ma?
- Boldy. Elimizdegi ózge últ ókilderin qospaghanda 11 million ghana halqyng bar. Nýreke, osy kóshi-qon jayy qalay bolady, mynau Aqordamyz qonys tepken Arqa dalasynyng batysy men soltýstigindegi oblystargha kóz alartyp, sóz qylyp jatqandar bar dep edim, Preziydent: «Kósh toqtamaydy, múnyng bәrin tereng oilap, naqty isterge qadam jasaghaly otyrmyz, kónilindegi alandy týsinemin», - dedi.
- Bayqaumyzsha, Preziydentte bir betbúrys bar siyaqty.
- IYә, Elbasynyng elge degen yqylasyn osy joly erekshe bayqadym. Ýlken sayasatker ghoy. Sayasattyng adamy aldaghy josparynyng bәrin aqtaryp tastap qarap otyrmaydy. Biraq, bir betbúrystyng baryn osy jolghy kezdesuden men de ishtey anghardym.
Abai.kz