Qazaqtyng ruhy

Búl suretpen qalyng qazaq әli tanysa qoyghan joq. Sebebi Alash arysy Álihan Bókeyhannyng jarqyn beynesin saqtaghan jәdiger jaqynda ghana tabyldy. Foto Reseyding Omby memlekettik tarihy ólketanu múrajayynyng Orys imperatorlyq geografiyalyq qoghamy Batys Sibir bólimi qorynda saqtalyp kelgen. Suret tabylghan papkada fotogha “Alihan Bukeyhanov. Pavlodar, 1908″ degen anyqtama berilgen. Qúndy jәdigerdi tauyp, kóshirmesin .azattyq.org saytyna jariyalaghan – Súltanhan Aqqúly.

Álihan Bókeyhan:

– Qamaugha alarda bas-ayaghymdy qaldyrmay tintip shyghyp, sonynan qolymdaghy portfelimdi alghandaryna qatty abyrjyp qaldym, onyng ishinde Abaydyng baspanahanagha ótkizeyin degen qoljazbasy bolatyn. Týrmede ózimdi qansha ústap jazalasa da maghan bәribir, tek «Abayym» saqtalsa eken degennen basqa oiyma eshnәrse kirgen joq, tek aryz arqyly sony esterine saldym. Al kisi týrmede qarap otyra alushy ma edi, qolyma alghan enbekti audaryp tastayyn dep júmysqa kirisip kettim. Mezgilding qalay tez ótkenin bayqamay qalyppyn. Bir kýni týrme bastyqtary kelip: ''Siz, Bókeyhanov myrza, abaqtydan bosatyldynyz, jolynyz ashyq, shyghynyz'' degende, men: «týrmeden әzir shyqpaymyn, júmysymdy bitirgenim joq, biraz kýn otyra túrayyn», degenimde, әlgiler sener-senbesin bilmey: «Eto Vashe delo, pusti budet tak» dep shyghyp ketken edi.

Gýlnәr Mirjaqypqyzy Dulatovanyng esteliginen
Dayyndaghan Nazerke JÚMABAY

Mirding oghy

Álihannyng 1937 jyly Mәskeudegi tergeushiler men Sotta aitqan ýsh sózi:

1) Qazaqtyng burjuaziyalyq ziyalylary meni "últ kósemi" dep atady.
2) Men qazaq halqyn Sovet biyligine qarsy kýreske bastadym.
3) Men eshqashan Sovet ókimetin sýigen emespin, biraq moyyndadym.
Ýshinshisi – aqtyq sózi! 1937 jyldyng 27 qyrkýiegi kýni 11:00 men 11:20-nyng arasyndaghy sotta aitypty. Álekendi atugha ýkim shygharugha nebәri 20 (!) minut júmsapty!

«Jas qazaq» gazeti