Elbasymyz Núrsúltan Ábish­úly Nazarbaevtyn «NúrlyJol – bolashaqqa bastar jol» atty jal­pyúlttyqbaghdarlamany ayqyn­daghan jana Joldauy Qazaqstanhalqy bolashaghynyn bayandy baro­metri, tarihialghysharttary.

Tarlan tarihtyng taralghysy – jol. Ýzengisi – ýmit. Túrlauly tarihymyzda, túnghiyq shejiremizde halqymyz talay tar jol, tayghaq keshulerden ótti. Qay kezende de at ýstinde jýrip, aibyny asqan azamattarymyz júrtyn jaqsy jolgha bastauymen baghalandy. Ayar jaumen aiqasyp, úrymtal jerde shayqasyp, kónili búltty kýnshildermen bayqasyp, túlpar minip, tu ústap, elin ertengi kýnge jeteleumen boldy.

Últtyq ómirbayanymyzgha kýn sala qarasaq, «Qasym hannyng qasqa joly», «Esim hannyng eski joly» sanamyzgha sәulesin týsirip, keybir kezenderde qadirin jete bilmesek te, qaytalap aitudan jalyqqan emespiz. Qanatty sóz bolyp qalyptasqandyqtan ghana bolmas, sirә. Últtyng úly Jolyna degen ansar kónil men kәusar peyilden bolar. Osy kónil men peyil alashtyng armanyn alghy kýnge jeteledi de otyrdy. Aldaspan aqyn-jyraulardyng alghausyz adaq jyrlary men marghasqa sheshenderding madaq sózderi halyq kókiregindegi jylt etken shuaqty joghaltpay, sónip kete jazdap lypyldaghan ar men namys piltesin ýnemi ýrleumen boldy. Tәube demeske әddimiz qaysy!

Osynau úzaq jol, úzaq saparda talay ret bar men joqtyng aiyryghynda anyryp ta, anyrap ta qalghanymyz óz aldyna bir túnghiyq tariyh. Qazaqtyng úly shayyry, bahadýr batyry Júban Moldaghaliyev: «Asan bop tuyp qazaqtar, óledi Asan qayghy bop», dep jazbasqa amaly qalmady. Biraq beydaua dýniyeden baz keship, baghzygha kóshse de, últtyng keude túsyndaghy úly jýregi «men – qazaqpyn, myng ólip, myng tirilgen» dep soghudan bir tanbady. Ólgen sayyn tirilip, óshken sayyn janyp otyrdy.

Osynyng bәrin kórgen – jol. Osynyng bәrin ózinen ótkizgen – jol. Osynyng bәrin keler kýnge jetkizgen – jol. Demek, jol – tarih anasy. Osynau úly jolgha – óz jolymyzgha Alla jar bolyp biz de týstik. Týse aldyq. Tәuelsizdikting tal besigi bolghan aru Almatyda búrqaghan últtyq búlqynys jeltoqsandy jetelep jetken jana joldyng basy edi. Dýrbeleng dýniyening dýbirli basy bolghan sol búlqynys júrtymyzdyng janghyryp jetken jana jolynyng basy edi. Sol joldyng bastauynda júrtymyzdyng jarqyn túlghalary júrtyn bastap der kezinde armandy kýnderge arshyndap ayaq bas­ty. Alashy sonynan erdi. Búl bir barshamyzdy baqytqa keneltken, baghy ashylghan jol boldy. Qúdaygha shýkir, janylmay jýrip kelemiz. Kóre-kóre kósem bolghan elge jýre-jýre keshen bolghan er kerek. Erge ileser el kerek. Bar ghoy elimiz. Bar ghoy erimiz.

«Qara qazaq balasyn han úlyna tengergen» dep qúimaqú­laq qariyalarymyz aitqanday, halyq­tyng óz ortasynan shyqqan qara­payym túlgha qazaq elining kók bayraghyn kóterip, eltanbasyn enshilep, әnúranyn asqaqtatyp, әlemdik órkeniyetting terezesi ten, keregesi keng memleketterimen iyq tenestirip, tórdegi tóre oryngha úmtyldy. Jahandyq janghyrulargha jana qoltanbasyn saldy. Segiz qiyr shartarap, tórtkýl әlemdi tegis ózine qaratyp qazaq júrtynyng jana jolyn salghan Túnghysh Preziydentimiz Núrsúltan Ábishúly Nazarbaevtyng esimi býginde Qazaqstannyng memlekettik pasportyna ainaldy. Mynnan bir mysal:

Arabstanym,

Qaghbaly ghajapstanym,

Qabylda janymnyn

saz-aghystaryn.

Jettim men jyl qúsy sekildi,

Úshyrdy Qazaqstanym.

Úshtym men qanatym talghansha,

Qaghbanyng qasyna barghansha.

Qarap túr Qazaqstanym,

Janary talghansha.

Shekara boyynda

bayqadym dýbirdi,

Kórmedim damyldy, migirdi.

Saqshynyng jýzinde –

tanghy aray,

Kýlimdep núr bolyp jýgirdi.

Súrady tegimdi, jónimdi,

Atajúrt, Otanym, jerimdi.

Kóterdim ensemdi, belimdi,

«Qazaqstan» dedim elimdi.

Arabym abyrjyp, mýdirdi,

Qújatqa ýnilip, kidirdi.

«Nazarbaev» degende bas iyzep,

Jol bastap jýgirdi.

Janyma erekshe kýy enip,

Jaqsygha jasadym iyelik.

Bar jerden qinalmay

óttim men,

Elbasy atyna sýienip.

Búl mening 2011 jyly Alla nәsip etip, adamzattyng úly mekeni – Jaratqannyng jer betindegi eng alghashqy ýii – Qaghbagha, qajylyqqa bet alghanda Jidda qalasynda bolghan oqighanyng nәtiyjesinde tughan jyr edi. Osy taqyryptaghy qazaq әdebiyetindegi alghashqy enbekterding biri bolyp tabylatyn «Qaghbanyng qarlyghashtary» atty jana jyr jinaghymnyng últtyq iydeyasyn kóterip túrghan búl óleng әlemdik órkeniyettegi jana joldyng birin salghan Últ tútqasy – Preziydentimizding jahan júrtshylyghy aldyndaghy dara qasiyetin kórsetudegi bir ghana sәt.

Halyqtyn: «Bitken iske synshy kóp, bitirgen erding kemi joq» degen qanatty sózi bar. Shyrpy taba almay shyrqyrap, shyrqymyz búzylghan kez de boldy. Kórdik, amalsyz kóndik. Shang basqan sórelerding aldynda sharshanqy satushylar ghana túrdy. Amal joq, kóndik. Aq atauly qat, ósek qatyq bolghan kezeng de boldy. Kórdik, kóndik. Bәrinen búryn sayasy saudagerlerding su qosqan «derek-dәiekteri» ash qaryngha týsken almaghayyp kýnderde júrtyna basu aityp, bayyrqalap týsindirgen Elbasynyng sol kýnderdegi úiqysyz kýnderine kuә bolghan saptas serikteri «joq» degen jau­men shayqasta maydan dalasyn tas­tap ketken joq. Joqtan bardy qúraghan, izdegenge – súraghan bolghan sol kýnderdi biz endi ótken kýnning bir belgisi retinde kýlip eske alyp, jymiyp shygharyp saludamyz.

«Alystan kedeylikting aldynan shyq, tóbesi kóringen song qiyn bolar», depti Shal aqyn. Búl jyr búdan bir ghasyrday búrynghy tar kezenning tәmsili. Úly babalardyng úlaghatty jolymen kele jatqan Elbasy Núrsúltan Nazarbaev «Núr Otan» partiyasynyng Sayasy kenesining keneytilgen otyrysynda jasaghan Joldauyn: «Men ózimning tәjiriybemnen aldyn ala sezip otyrghanymday, tayaudaghy jyldar jahandyq synaqtardyng uaqyty bolady. Álemning býkil arhiytekturasy ózgeredi. Barlyq elder osy kýrdeli kezennen layyqty óte almaydy. Búl shepten tek myqty memleketter, júdyryqtay júmylghan halyqtar ghana ótetin bolady», dep bastady.

Qorqytyp bastaghan joq, tol­qytyp bastady. Tolqityn jónimiz bar. Danghayyr derja­va­lardyng ózin dedektetip alyp bara jatqan jahandyq joyqyn daghdarystyng ekpini óz jolyna endi týsip, әlemdik qoghamdastyqtyng kóshine ilesken tәuelsiz qazaq júrtynyng әuselesin osy kezende bayqap kórip, baghasyn berer. Bireuden jaqsy bagha kýtip, qas-qabaghyna qarap kýn keship otyrghan jayymyz joq, degenmen, kóshten qalyp jatsaq, ol da na­mysqa syn, eldikke emtihan bolar.

Adamzattyng aldynda túratyn mәngilik úly súraq: «Ne isteu kerek?» degen sózdi aldyn ala eskergen Elbasymyz әlipting artyn baqpay-aq, әbjil qimyldady. «Búl әn búrynghydan ózgerek» degen Shәkәrimdik shyndyqty jana jaghdaygha qaray beyimdey aitsaq, búl Joldau búrynghylardan ózge­rek. Sondyqtan da bolar, ózimiz týgil, ózgeler de erekshe nazar auda­ryp, ensesin búryp qarauda. Taldap, tarazylauda.

Al Qazaqstan halqy qalay qabyl­dap jatyr? Halyqtyng 98 payy­zy Joldaudyng óz uaqytyn­da jariyalanghandyghyn jәne ózek­tiligin aitsa, 96 payyzy Joldauda atalghan sharalardy jýzege asyrudan ózi ýshin jәne otbasy ýshin paydaly tiyimdilikti kýtedi, 92,5 payyzy búl Joldau ózderi kýtkendegidey boldy dep sanaydy. Demek, halyq qadirin sezindi, qaltqysyz úghyndy.

Býkilhalyqtyq Joldau bý­kilhalyqtyq Qoldaugha ie bolyp jatyr. Al búl Joldaudyng tarihy alghysharty qashan jasaldy? Ol Elbasynyng Úlytau tórindegi úly súhbatynan bastau aldy. Ol әueli tarihymyzdy týgendep, ótkendi eske alu arqyly halyqtyng tarihy jady men últtyq sanasyna uaqyt sәulesin týsirdi. Elding ensesin kóterdi, búiyghy tirlikting bualdyr aspanyn ashyp, alda túrghan úly mindetterdi Úlytaudyng basynan últyna úlaghat etip úshyrdy. Kókeyinde jýrgen kóp oidyng qúlpyn, sanaly tәuelsizdikting syrsandyghyn ashyp tastady. Aytar sózin alashynyng qúlaghyna qúiyp, jýregine jetkizdi.

Úlytau súhbatyn biz keshegi jasalghan jarqyn Joldaudyng prology dep esepteymiz. Epilogyn el jazady, Elbasymyz qorytady. «Alda ýlken de jauapty júmystar túr. Tolysqandyqtyng jahandyq synynan ótu ýshin biz toptasa biluimiz qajet. Biz barlyq qazaqstandyqtar arasyndaghy senimdi nyghaytugha tiyispiz! Bir-birimizge taghatty boluymyz kerek! Búlar – Qazaqstannyng bolashaghyna kiltter. Etnosaralyq kelisim – ómirshendik ottegi… Túraqtylyq pen kelisim degenimiz ne? Ol otbasylyq әl-auqat, qauipsizdik, baspana. Beybitshilik – әke men ana quanyshy, ata-analar densaulyghy jәne bizding balalarymyzdyng baqyty… Biz jalpyúlttyq iydeya­myz – Mәngilik Eldi basty bagh­dar etip, tәuelsizdigimizding damu danghylyn Núrly Jolgha ainal­dyr­dyq. Qajyrly enbekti qajet etetin, keleshegi kemel Núrly Jolda birligimizdi bekemdep, ayanbay ter tóguimiz kerek».

Búl ýzindiler – Joldaudyng altyn arqauy, últtyq tini, halyqtyq dili. Qazir jer-jerde Joldaudy jappay talqylap, taldap jatyr. Júrt birauyzdan tilektestik bil­dirip, úly ýmitterin aityp, jazyp jatyr. Qashanda keler kýnder­den jaqsylyq kýtken elmiz ghoy, jana sóz janymyzdy jaqsy kýige bóleude. Jarqyn niyetter aitqyzuda.

Dýniyening kuәsi – derek. Shyn peyilmen shynayy adam aitatynday, Núrsúltannyng núrly joly qanday qadamdardan bastalmaq? Elbasy: «Osy jyldardyng bәrinde shiykizat óndiru men odan týsken tabystardy biz Últtyq qorgha salyp keldik. 10 milliard dollardy biz 2007-2009 jyldardaghy daghdarysqa qarsy kýreske baghyt­tadyq. Qalghan aqshany iship-jep jәne júmsap qoyghan joqpyz, saqtadyq jәne kóbeyttik. Qazir bizde osy rezervterdi paydalanugha tiyis bolatyn kezeng tuyndap keledi. Búl qarjy qiyn uaqyttardy en­serip, ekonomikamyzdyng ósi­min yntalandyrugha kómektesetin bolady. Búl resurstar qysqa merzimdi sharalargha arnalmaghan. Olar ekonomikany әri qaray qayta qúrylymdaugha baghyt­ta­latyn bolady. Naqty aitqanda, kólik­tik, energetikalyq, indus­triya­lyq jәne әleumettik infra­qúrylymdardy, shaghyn jәne orta biznesti damytugha baghyttalady» dep Joldaudyng memlekettik maqsatyn barynsha ashyp aitady.

Jana ekonomikalyq sayasattyng tarihyn biz kenestik kezendegi jaghdaylardan jaqsy bilemiz. Kenesshil orys aqyndarynyng ózi: «mynau ghoy NEP, qoydy ghoy jep» dep sayqymazaq taqpaq qylghan búl sayasattyng qiytúrqysyn «búratana» halyqtar kóp kórdi. Al ózimiz óz bolyp, óz qolymyz óz auzymyzgha jetken egemen kezende últtyq maqsatqa júmyldyrylghan úly mindetting parqy men narqy – halqymyzdyng әlemdik daghdarystan daghdarmay ótuine negiz qalaydy dep senuimizge berik bel baylatady.

Ásirese, qarapayym halyqty Joldaudaghy túrghyn ýy iyn­fra­qúrylymyn nyghaytu jәne әleumettik infraqúrylymdy damytu turaly aitylghan naqty tújyrymdar qatty quantyp, aldaghy kýnderine jaqsy ýmitpen qarauyna jol ashady. Ýy bolmay, kýy bolmaytyny belgili. Ásirese, jastar túrghyn ýy tauqymetin kóp tartady. Búl óz kezeginde jastardyng otbasylyq ómirine salqynyn әkelip, ol odan әri elimizdegi demografiyalyq ahualgha ózining teris әserin tiygizetin. Elbasymyz tayau jyldarda halyq sanyn 20 milliongha jetkizu jóninde bastama kóterip, tiyisti tapsyrmalaryn bergeni mәlim. Búl mejege jetu ýshin túrghyn ýy mә­selesin memlekettik túrghydan she­shu – manyzdy mindetting oi­da­ghy­day oryndaluynyng basty kepili.

Elge el qosylsa qút ekeni bel­gili. Túrghyn ýy problemasy ata­júrtyn ansap kelgen qandas­tarymyzdyng da tarihy Otanyna tez sinisip, beyimdeluine berik negiz qalamaq. Búl orayda da sheshimin tappaghan jayttar barshylyq edi. Joldau osy kýrdeli problemany ontayly sheshudi onaylatpaq. Búl mindetterdi sheshu ýshin jalgha beriletin túrghyn ýy qúrylysyna kózqarasty qayta qarau, 2015-2016 jyldary jalgha beriletin túrghyn ýy qúrylysyn qarjylandyrudy 180 milliard tengege úlghaytu búl salagha erekshe serpin beredi dep boljanyp otyr.

Osy mәselemen tikeley ózektes ekinshi bir manyzdy jaghday – әleumettik infraqúrylymdy da­mytu. Apatty mektepter men ýsh auysymdy oqytu problemala­ryn sheshu ýshin 70 milliard tenge kóleminde qosymsha qarjy­landyru jýzege asady. Qazirgi kezde әli de birtalay jerlerde apatty jaghdayda mektepterde balalarymyz bilim alyp jatyr. Apatty mektepterding materialdyq-teh­nikalyq bazasy kýn talabyna jauap bermeytinin bylay qoy­ghanda, olardyng bizding bolashaq úrpaqtarymyzgha tikeley qauip tóndirip túrghanyn sezinuding ózi adamdy ýrey men kýdikke bóleydi.

Halqymyzda: «Bir jol bar jaqyn, jaqyn bolsa da alys, bir jol bar alys, alys bolsa da jaqyn» degen qanatty sóz bar. Búl sóz bizding elge tikeley qatysty. Kenes kezinde bizding oblys ortalyqtarynyng ózine jóni týzu joldar salynbady. Mysaly, jergilikti jerde shiykizaty tolyq tabylsa da Aqtau men Atyraudyng arasyna, Jezqazghan men Qyzylordanyng arasyna, Aqtóbe men Qostanaydyng arasyna tas jol salynbay, salynghany býlinip, isten shyghyp, adamdar talay jyldar boyy jol azabyn qatty tartty. «Jol azaby – kór azaby» degen qatqyl tirkes bar. Osyny da talay bas­tan keshtik. Anau Qyzylorda men Aqtóbening arasyndaghy Yrghyzdyng 80 shaqyrymdyq dalalyq jolyn «ólim joly» dep ataghan kezder de kýni keshegi oqigha. Kezinde osy 80 shaqyrymdyq joldy 24 saghat jýrgen jaygha da kuә bolghanbyz.

Jol – strategiyalyq mәsele. Osy orayda Joldauda aitylghan «Joldar – Qazaqstan ýshin ómir jelisi. Bizding ken-baytaq jerimizde joldar boyynda әrkezde de ómir payda bolghan jәne damyp otyrghan. Biz Astanadan barlyq jaqtargha avtomobili, temirjol jәne aviasiyalyq magistralidar taraytynday kólik jelisin qúrugha tiyispiz. Jýrekten taraytyn arteriyalar sekildi. Kýnnen taraytyn shúghyla siyaqty» degen tirkester kónil quantady. Elbasynyng osy sózin tyndap otyrghan qalyng kópshilik – «Núr Otan» partiyasy Sayasy kenesining mýsheleri quana qol soqty. Halyq ta qoldaryn soghyp qostap, quanyp qoldap jatyr.

Jol – qazaq tarihynda óte qasterli úghym. Qasiyetti sóz. Jerining kólemi jaghynan әlem­de 9-shy oryn alatyn, teniz-ta­lant Tólegen aqyn: «úshtasqan toqsan toghyz Beligiya búl» dep jyrlaghanday, ken-baytaq qazaq dalasy zanghar biyikten qarasang aiqúsh-úiqysh joldar. Eske týsedi, kezinde Niu-York qalasynyng ýstinen úshaqtyng illuminatorynan kóz salghan úly qalamger Múhtar Áuezov: «Pәli, myna biyik ýiler qaz-qatar qalanghan óleng shumaqtarynday ghoy», dep tandanghanda qasyndaghy saparlas serigi, belgili orys aqyny Stepan Shipachev: «Múhtar Omarhanúly, osy teneuinizdi maghan satynyzshy», dep attay qalap alghan eken.

Zangharmen teneu talastyrghaly otyrghan joqpyz, biraq úshaqtan qa­raghanda tughan dalamyzdyng aiqysh-úiqysh joldary maghan sol úly qalamgerding qolynan qúiylyp týsken qoljazbalargha úqsaydy. Joldar da uaqyttyng qolynan shyqqan jazular ghoy. Biri kóne, biri jana, bir-birimen sabaqtasyp, qanattasyp jatady. Sol joldargha sana kózimen ýnile qarasan, baghzy Jibek jolynyng qúm basqan súlbasy kóringendey bolady. Biz jadymyzdaghy joldardy janasha janghyrtyp, janasha jalghap jatqan júrtpyz. Qazaq dalasynyng jana joly endi Elbasymyzdyng jýreginen jol tartyp jatyr. Biz ózi ejelden joldy qadirlegen, joldy qúrmet tútqan, joldy joldasymyz dep bilgen halyqpyz ghoy.

Sodan da bolar, Astanadan taraytyn joldardyng jana marshruttary qazir bizding kókiregimizden shyghyp, kókjiyekke sinip, Sәken-súnqar «Sen, Alibatros, kókte, jerde, tenizde» dep jyrlaghanday jer men jerdi, el men eldi jalghap, keler kýnderge samghap barmaqshy. Salynatyn sol joldardyng boyynda jana eldi mekender, jana mektepter, jana balabaqshalar, jana túrghyndar payda bolady. Sóitip, basymyzgha bas, bauyrymyzgha dos, peyilimizge aghayyn qosylady. Alys jaqyndaydy, jaqyn órisin keneytedi. Jol azaby jayyna qalyp, barys-kelis molayady. Halyqtyng yntymaghy men dostyghy joldar arqyly jalghasady.

Oqyp qaranyz: joldar salu esebinen 200 000 jana júmys orny ashylady. Osynau qysqa ghana habarly sóilemning arjaghynda jol boyynda salynatyn jana eldi mekenderdin, jana mektepter men densaulyq saqtau mekemelerining syndarly symbaty kóringendey bolady. Júmys әrbir otbasynyng túrmys-tirshiligining jana belesteri, shanyraq shattyghy, ana men balanyng baqytty kýlkisi. Bayaghy kezde, Týrkisibti salghan kezde tughan tegeurindi jyr eske týsedi: «taudy búzyp, tasty jaryp, tamshylatyp ashy ter, búl qayratty júmysker» degen shumaqtar janasha janghyryp, býgingi úrpaqtyng qajyr-qayratyn bayqatyp, zaman talabyna say qayta tuady. Óitkeni, jol salu onay sharua emes, biraq sol joldy salatyn jaghday, memlekettik qoldau, eng bastysy Elbasynyng eline arnaghan Baghdarlamasy әr jýrekke jol tartyp jatyr. Halyq qoldaghan sharuanyng qayyry bolady.

Joldar salynyp, aishy­lyq alys jerlerge jyldam jet­ki­zetin magistralidar halyqtyng jú­myspen qamtylu dengeyin barynsha kóterip, әr shanyraqtyng shyrayyn kirgizbek. Jýrekten bastalghan joldar tughan elimiz­ding boyynda qan tamyrynday jýgirip, Qazaqstannyng indus­triyaly-kardiogrammalyq әleu­etin kórsetip, elimizdi әlemdik marshruttardyng torabyna qosady. El arqyly ótetin tranzittik jýk­terding salmaghy әrbir qazaq­stan­dyqtyng tabys salmaghyna ózining megatonnalyq mәrtebesin qosyp, kózben kórgenge qol jetetin kemel kezenge jetkizedi.

Ómir sapasy artady. Ghúmyr mәndi de manyzdy bola týsedi. Búl jalghasty dәstýr býkilhalyqtyq baylyqqa ainalyp, bolashaq úrpaqtyng nesibesin qazirden bas­tap toltyrugha negiz qalaydy. Jal­py, Elbasynyng әrbir Jol­dauy әrqashan jas úrpaq, jana tol­qynnyng nazaryna berilip kele jatqan sardarlyq tapsyrma. Alysty kózdegen strategiya, tyn­nan jol salghan taktika. Armannyng alghy shebindegi albyrt jastyqtyng aldynda túrghan búl úly mindetter býgin sәtimen bas­talsa, erteng sәnimen ayaqtalady.

Úlybritaniyanyng belgili qa­lamgeri, qogham qayratkeri Djona­tan Aytken Elbasynyng eren en­begin jan-jaqty sipattaghan kita­bynda: «Qazaq sayasatynyng aqiqattary onyng úzaq merzimdi bolashaqqa kóz tiguine mýmkindik beredi», dep jazghan bolatyn. Áli esimizde, kezinde Qazaqstannyng 2030 jylgha deyingi damu strategiyasy turaly Elbasymyzdyng arnayy Baghdarlamasy jariyalanghan kezde dýrbelenning dýminen boyyn kýdik biylegen keybireulerding «alys kýnderdi qoyyp, jaqyn kýnderdegi túrmysymyzdy týzep almaymyz ba» dep kýbirleskeni bar. Kóz qorqaq, qol batyr eken, júmyla kóterip edik, jýgimiz jenildep sala berdi.

Odan keyin әlemning aldynghy qatarly damyghan 50 eline tenesemiz dep órshil maqsat ústandyq. Múnda da әri-sәri kónilding bolghany ras. Endi әlemdegi ozyq 30 elding arasyna alshandap enu ýshin alysqa tar­typ baramyz. Elbasynyng alys bolashaqty kózdegen «2050» últ­tyq baghdarlamasyn estigen jahan júrty endi Qazaq elining quaty men múratyna qyzyghyp ta, qyzghanyp ta qaraytyn boldy. Kóz tiymesin, keler úrpaq búl mejeni de abyroymen alyp, erlikting Eve­resine elding kók bayraghyn tigetin bo­lady. Arany ailapat Marian qúr­dymyn ainalyp ótetin bolamyz.

Biz úly joldyng ýstinde kele­miz. Artta talay asular men qily belester qaldy. Jana túrpatty, jarqyn maqsatty el bolyp, ense tiktedik. Euraziyanyng jýregine aqyq alqaday Astana saldyq. Altyn orda, Kók orda, Aq orda­lardyng janasha jalghasy býgingi Aqordadan taraghan úly shúghylalar halqymyzdyng arman-maqsatyn alghy kýnge alyp bara jatyr. Núrly Joldyng nyghmeti men qúrmeti jana tabystar men sәttilikting bastauy bola berui ýshin halqymyz bir jaghadan bas, bir jennen qol shygharyp, újymdasa qimyldasa, úly isterdi tyndyrarymyz sózsiz.

Jol múraty – jetu. Joly birge – joldas, múny birge – mún­das, zamany birge – qúrdas, syry birge – syrlas, syny birge – syn­das. Alys kýnderdi betke alyp, qay­rattana qozghalyp kele jat­qan qazynaly keruen – Qazaq elining úly saparynyng tizginin ústaghan býgingi úrpaqtyng sýrleui salta­natty, mәrtebesi marhabatty bolsyn. Júrtymyzdyng jar­qyn bolashaghyna bastar jol – Núr­ly Jol – bizding ortaq jolymyz, ortaq mýddemiz, ortaq maqsa­tymyz. Osy joldaghy birlik – bar baqyt­tyng irgesi berik túghyry. Tәuel­sizdikting mәngilik túghyry. Mәn­gilik Elding túghyry. Jýrekten bastalyp, jýrekke jetken Núrly Jol әrqashan baqyt pen baqqa bastaydy.

Endeshe, baqytymyz ortaq, ba­ghy­myz birge, bayanymyz mazmúndy bolghay!

Ótegen ORALBAYÚLY,

Qazaqstannyng enbek sinirgen qayratkeri, BAQ salasyndaghy Preziydent syilyghynyng laureaty.

 Abai.kz