ODAQTASU MÁSELESI QAYTA QARALSYN!
ÝNDEU
Qúrmetti Otandastar!
Qazaqstan Euraziyalyq ekonomikalyq odaq atty Kremliding ekspansiyalyq jobasyna kirmesten búryn, biz Antieuraziyalyq forumda jәne Qoghamdyq tyndauda revanshistik iydeyadan tuyndaghan búl odaqtyng elimizding tәuelsizdigine qauip tóndiretinin biylikke eskerttik. Búl kelisimder Qazaqstandy qaterli jolgha bastaytynyn, tәuelsizdikke qauip tóndirip, shiykizatqa tәueldi, diyversifikasiyalanbaghan ekonomikamyzgha ýlken núqsan keltiretinin de ashyp aittyq. Bizding sol kezde jәne oghan deyin jasaghan búl boljamdarymyz qazir aqiqatqa ainaldy.
Reseyding zansyz qaru-jaraq, әskery tehnika jetkizuine jәne qarjylyq qoldauyna, sonday-aq әskeriy qyzmetkerlerin donbastyq, luganskilik seperatisterge kómekke jiberuine jauap retinde Batys elderi Kremlige qarsy jan-jaqty sanksiyalardy kýsheytti. Álemning jetekshi elderining qyspaghy qazirding ózinde Reseyding qabyrghasyna batty. Reseydegi ekonomikalyq jaghday az uaqyttyng ishinde qúldyray bastady. Búl tek bastamasy ghana. Tәuelsiz sarapshylardyng boljamyna qaraghanda, Reseydi ýlken daghdarys kýtip túr. Tayauda Úlybritaniyanyng premier-ministri Devid Kemeron batys sanksiyasy Resey ekonomikasyna auyr soqqy bolyp tiygenin ashyq mәlimdedi. Eger Mәskeu әskery qaqtyghysty ushyqtyra beretin bolsa, onda Batys elderi sanksiyasyn búrynghydan da qatayta týspek. Sonymen qosa, Resey bankterin SWIFT jýiesinen alyp tastau turaly da úsynystar estilip qaldy, olay etken jaghdayda kórshi elderdegi qarjy jýiesi osharylyp qalady.
Qazaqstan patriottarynyng synynan keyin, Aqorda ózderining Euraziyalyq odaqqa kiruin “Reseymen integrasiya ekonomikalyq payda keltiredi” dep aqtalugha kóshti. Endi elding ekonomikasy men qarjy jýiesining bir-birine tәueldiligin eskersek, onda Reseyge jasalghan sanksiya bizding elimizge әser etpeydi deu – ózin-ózi aldarqatu ghana emes, tolyq jauapsyzdyq. Búl orayda Reseyding AQSh pen Europa odaghynan keletin azyq-týlik pen kókóniske salghan shekteuleri Qazaqstannyng ónim óndirushilerine is jýzinde eshqanday da payda keltirmeydi.
Batys elderi ekonomikalyq soghys ashqan elmen, onyng teris saldary Qazaqstangha soqpay qoymaytynyn bile túryp, nesine jaqyndaspaqpyz. Integrasiyanyng da jóni bar ghoy. Bizding elimizding biyligi qarapayym qazaqstandyqtardyng onsyz da shekesi qyzbaghan túrmys jaghdayyn odan әri nasharlatugha iytermelep otyr. Mәselen, kóptegen tagham týrlerining baghasy birden kókke sharyqtap ketti. Búl qúbylys ýdep barady.
Songhy kezderi Jirinovskiy, Limonov, t.b. siyaqty shovinistik kózqarastaghy Resey sayasatkerlerinin qazaqtargha qarsy mәlimdemeleri jii janghyratyn boldy. Tipti olar qazaqtarda búryn memlekettiligi bolmaghan deytin namysqa tiyerlik jónsizdikke bardy. Resey SIM-i búl jeke azamattar men sayasatkerlerding kózqarasy, ol Kremliding búl mәsele jónindegi ústanymyn bildirmeydi dep aqtaldy. Alayda biz tayauda onday arandatushylyqtyng naghyz demberushi kim ekenin kórdik. Ol, basqa da emes, Resey preziydenti Putinning naq ózi bolyp shyqty, aqyl-esi býtin jәne zerdesi shataspaghan shaghynda qazirgi Qazaqstan aumaghynda eshqashan da memleket bolmaghan dep soqty, búl – shyn mәninde qazaq últy men onyng ata-babasy sonday memlekettilikti eshqashan da kórmegen deytin qasang úghymdy kópshilikting sanasyna siniruge jasalghan әreket.
Sonshalyqty jauapsyz әri jalghan payymdaudy әli de imperiyalyq sanadan arylmaghan, tarihy týsinikti ýstirt sayasatker ghana aita alady. Qazaq halqyn jәne elimizdi qazirgi basshylyqtyng qoldan jasamaghany әmbege ayan.
Qazaq memlekettiligining tamyry kóptegen ghasyrlargha terendeydi, tarihy bay, tartymdy mәdeniyetke iye, sanqyrly dәstýrli elimizding qalyptasuyna qanshama jýzjyldyqtardyng uaqyt kóshinde qalghany aqiqat.
Eger de Germaniyada MQK qyzmetkeri bolyp birshama jyl júmys istegen Putin myrza, búl elding tarihymen jaqsy tanys bolsa, onda ol tarihy ólshemmen qaraghanda, memleketting qúryluynyng kýni keshe ghana siyaqty kórinetinin týier edi. Últ-memleket zertteushilerining enbekterine jýginsek, memleketterding kópshiligi songhy 2-3 ghasyrda qalyptasqanyn kóremiz. Ol uaqytqa deyin tipti býgingi ýlgidegi AQSh pen Germaniya siyaqty memleketter de joq edi. Alayda búl sol elderding memlekettiligi bolmaghandyghyn oghan layyqty emestigin aighaqtamaydy! Sondyqtan әlgindey mәlimdeuler jasau shyn mәnisinde, qasaqana nemese alanghasarlyqpen aitsa da bәribir, arandatushylyq әreket bolyp tabylady, al onyng saldary óte qauipti. Biz múnday sayasy býldirushilikke aparatyn jәne mýlde jol beruge kelmeytin mәlimdeulerge ýzildi-kesildi qarsylyq bildiremiz!
Biz búryn Kremlidik jarapazanshylardyng Ukrainanyng eshqashan ózining memlekettiligi bolghan joq degen danghazasyn talay ret estidik. Aldymen oghan qarsy Kremli óshpendilikpen aqparattyq shabuyl bastady. Odan son, auyzsha mәlimdemelerimen shektelip qalmay, Resey onyng aumaghyna basa-kóktep kirdi, Qyrymdy qaratyp aldy jәne búl eldi bútarlap tastaugha jantalasuda. Keybir sarapshylar Mәskeuding syrtqy sayasaty turaly naqtyly bylay jazuda: “Reseyding kórshi memleketter arasynda dostary joq. Óitkeni Kremli ózining barlyq kórshilerin satteliyt– memleketke ainaldyrtqysy keledi”. Eger Kremliding neoimperiyalyq ambisiyasy osy qarqynmen damityn, al Qazaqstan basshylyghy oghan qarsylaspaytyn bolsa, onda bizding elimiz de tayau arada dәrmensiz vassalgha ainaluy yqtimal!
Shyndyghynda, Reseyding býgingi tanda ózine dostyqpen jәne syilastyqpen qaraytyn birde-bir kórshisi joq, bәri de odan mýmkindiginshe qauipsizdeu araqashyqtyqty saqtaugha, neghúrlym quattyraq serikter izdeuge tyrysady. Baltyq jaghalauy elderi Europa odaghyna jәne NATO-gha kirdi, Gruziya da sol jaqqa kýsh sala úmtyluda, Ukraina ózining syrtqy sayasatynda Europa odaghyna ótudi, tipti NATO-gha kirudi basty múrat sanady. Reseyding jalghyz-jarym odaqtas-elderi bolyp Qazaqstan men Belarusi qaldy. Minsk Reseyge tek qana ekonomikalyq mýddesi ýshin jaqyndasady, ony ózderi de jasyrmaydy, Reseyding tauarlaryn, múnayyn jәne janar-jagharmayyn reeksporttaudan mol tabysqa kenelip otyr. Euraziyalyq odaqqa kiruge qol qoyghan Armeniya men Qyrghyzstan da Mәskeuden ekonomikalyq demeu kýtedi. Reseymen odaq bolghysy keletin birde-bir damyghan jәne demokratiyalyq memleket joq. Qazaqstangha ne kórindi, nege ol kóshbasshysy Qazaqstandy syilamaytyn, onyng memlekettiligi men tarihyna qomsyna qaraytyn, namysyn qorlaytyn elmen integrasiyalyq jobagha basyn tyghady? Nelikten elimizding basshysy el ekonomikasyn Reseylik oligarhtardyng qanjyghasyna baylap berdi? Nelikten Aqorda el azamattarynyng túrmys-jaghdayyn tómendetuge sanaly týrde baryp otyr?
Qazaqstan tәuelsizdigi jyldary ishindegi dәl qazirgi kezeng – elimizding tóniregindegi kýrdeli geosayasy jaghdaygha, halyqaralyq qatynastardaghy auqymdy ózgeristerge baylanysty bizding memlekettiligimiz ýshin eng qaterli jәne auyr kezen. Býginde bizding aldymyzdy oraghan qaterlerdi eleusiz qaldyrugha bolmaydy. Onyng últtyq qauipsizdigimizge orasan núqsan keltiretindigi aiqyn. Kóptegen sarapshylar men sayasatkerler Ukraina oqighalary elimizdegi jaghdaylargha da qatty әser etui, tәuelsizdigimizge qater tóndirui mýmkin ekendigin atap kórsetude. Sondyqtan da bizder, Qazaqstan patriottary, Otanymyz ýshin taghdyrly syn saghatynda biriguimiz jәne birlese qareket etuimiz kerek! Solay etu arqyly ghana biz әrqaysymyz ýshin en qasiyetti de qúndy bolatyn – ózimizding Tәuelsizdigimizdi saqtay alamyz!
Elimizge tónip túrghan qauipti sezine otyryp, biz ózimizding basty sayasiy maqsatymyz – ratifikasiyalaudy toqtatu, Keden odaghy men Euraziyalyq ekonomikalyq odaqty qalyptastyrudyng negizin qalaytyn ústanymdardy tolyq tekseru jәne qayta qarau, al seriktester ózara qolayly sheshimderge barghysy kelmegen jaghdayda, osy integrasiyalyq birlestikterden shyghugha bet búru qajet dep esepteymiz.
Antieuraziyalyq forumnyng úiymdastyru komiyteti
Abai.kz