قازاقستان ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداق اتتى كرەملدiڭ ەكسپانسيالىق جوباسىنا كiرمەستەن بۇرىن، بiز انتيەۋرازيالىق فورۋمدا جانە قوعامدىق تىڭداۋدا رەۆانشيستiك يدەيادان تۋىنداعان بۇل وداقتىڭ ەلi­مiزدiڭ تاۋەلسiز­دiگiنە قاۋiپ توندi­رەتiنiن بيلiككە ەسكەرتتiك. بۇل كەلi­سiمدەر قازاقستاندى قاتەرلi جولعا باستايتىنىن، تاۋەلسiزدiككە قاۋiپ ءتوندiرiپ، شيكiزاتقا تاۋەلدi, ديۆەرسيفيكاتسيالانباعان ەكونوميكا­مىزعا ۇلكەن نۇقسان كەلتiرە­تiنiن دە اشىپ ايتتىق. بiزدiڭ سول كەزدە جا­نە وعان دەيiن جاساعان بۇل بولجامدارىمىز قازiر اقيقاتقا اينالدى.

رەسەيدiڭ زاڭسىز قارۋ-جاراق، اسكەري تەحنيكا جەتكiزۋiنە جانە قارجىلىق قولداۋىنا، سونداي-اق اسكەري قىزمەتكەرلەرiن دونباستىق، لۋگانسكiلiك سەپەراتيستەرگە كومەككە جiبەرۋiنە جاۋاپ رەتiندە باتىس ەلدەرi كرەملگە قارسى جان-جاقتى سانكتسيالاردى كۇشەيتتi. الەمنiڭ جەتەكشi ەلدەرiنiڭ قىسپاعى قازiردiڭ وزiندە رەسەيدiڭ قابىرعاسىنا باتتى. رەسەيدەگi ەكونوميكالىق جاعداي از ۋاقىتتىڭ iشiندە قۇلدىراي باستادى. بۇل تەك باستاماسى عانا. تاۋەلسiز ساراپشىلاردىڭ بولجامىنا قاراعاندا، رە­سەيدi ۇلكەن داعدارىس كۇتiپ تۇر. تاياۋ­دا ۇلىبريتانيانىڭ پرەمەر-مينيسترi دەۆيد كەمەرون باتىس سانكتسياسى رەسەي ەكونوميكاسىنا اۋىر سوققى بولىپ تيگەنiن اشىق مالiمدەدi. ەگەر ماسكەۋ اسكەري قاقتىعىستى ۋشىقتىرا بەرەتiن بولسا، وندا باتىس ەلدەرi سانكتسياسىن بۇرىنعىدان دا قاتايتا تۇسپەك. سونىمەن قوسا، رەسەي بانكتەرiن SWIFT   جۇيەسiنەن الىپ تاستاۋ تۋرالى دا ۇسىنىستار ەستiلiپ قالدى، ولاي ەتكەن جاعدايدا كورشi ەلدەردەگi قارجى جۇيەسi وشارىلىپ قالادى.

 قازاقستان پاتريوتتارىنىڭ سىنىنان كەيiن، اقوردا وزدەرiنiڭ ەۋرازيالىق وداققا كiرۋiن “رەسەيمەن ينتەگراتسيا ەكونوميكالىق پايدا كەلتiرەدi” دەپ اقتالۋعا كوشتi. ەندi ەلدiڭ ەكونوميكاسى مەن قارجى جۇيەسiنiڭ بiر-بiرiنە تاۋەلدiلiگiن ەسكەرسەك، وندا رەسەيگە جاسالعان سانكتسيا بiزدiڭ ەلiمiزگە اسەر ەت­پەيدi دەۋ – ءوزiن-ءوزi الدارقاتۋ عانا ەمەس، تولىق جاۋاپسىزدىق. بۇل ورايدا رەسەيدiڭ اقش پەن ەۋروپا وداعىنان كەلەتiن ازىق-تۇلiك پەن كوكونiسكە سالعان شەكتەۋلەرi قا­زاقستاننىڭ ءونiم وندiرۋشiلەرiنە iس جۇزiندە ەشقانداي دا پايدا كەل­تiرمەيدi.

باتىس ەلدەرi ەكونوميكالىق سوعىس اشقان ەلمەن، ونىڭ تەرiس سالدارى قازاقستانعا سوقپاي قويمايتىنىن بiلە تۇرىپ، نەسiنە جاقىنداسپاقپىز. ينتەگراتسيانىڭ دا ءجونi بار عوي. بiزدiڭ ەلiمiزدiڭ بيلiگi قاراپايىم قازاقستاندىقتاردىڭ ونسىز دا شەكەسi قىزباعان تۇرمىس جاعدايىن ودان ءارi ناشارلاتۋعا يتەرمەلەپ وتىر. ماسەلەن، كوپتەگەن تاعام تۇرلەرiنiڭ باعاسى بiر­دەن كوككە شارىقتاپ كەتتi. بۇل قۇ­بىلىس ۇدەپ بارادى.

سوڭعى كەزدەرi جيرينوۆسكي، ليمونوۆ، ت.ب. سياقتى شوۆينيستiك كوزقاراستاعى رەسەي ساياساتكەرلە­رiنiڭ قازاقتارعا قارسى مالiمدەمە­لەرi جيi جاڭعىراتىن بولدى. تiپتi ولار قازاقتاردا بۇرىن مەملەكەت­تi­لiگi بولماعان دەيتiن نامىسقا تيەرلiك جونسiزدiككە باردى. رەسەي سIم-i بۇل جەكە ازاماتتار مەن ساياساتكەرلەردiڭ كوزقاراسى، ول كرەملدiڭ بۇل ماسەلە جونiندەگi ۇستانىمىن بiلدiرمەيدi دەپ اقتالدى. الايدا بiز تاياۋدا ونداي ارانداتۋشىلىقتىڭ ناعىز دەمبەرۋشi كiم ەكەنiن كوردiك. ول، باسقا دا ەمەس، رەسەي پرەزيدەنتi پۋتيننiڭ ناق ءوزi بولىپ شىقتى، اقىل-ەسi ءبۇتiن جانە زەردەسi شاتاسپاعان شاعىندا قازiرگi قازاقستان اۋماعىندا ەش­قاشان دا مەملەكەت بولماعان دەپ سوقتى، بۇل – شىن مانiندە قازاق ۇلتى مەن ونىڭ اتا-باباسى سونداي مەملەكەتتiلiكتi ەشقاشان دا كورمەگەن دەيتiن قاساڭ ۇعىمدى كوپشiلiك­تiڭ ساناسىنا سiڭiرۋگە جاسالعان ارەكەت.

سونشالىقتى جاۋاپسىز ءارi جالعان پايىمداۋدى ءالi دە يمپەريالىق سانادان ارىلماعان، تاريحي تۇسiنiك­تi ءۇستiرت ساياساتكەر عانا ايتا الادى. قازاق حالقىن جانە ەلiمiزدi قا­زiرگi باسشىلىقتىڭ قولدان جاساماعانى امبەگە ايان.

قازاق مەملەكەتتiلiگiنiڭ تامىرى كوپتەگەن عاسىرلارعا تەرەڭدەيدi, تاريحى باي، تارتىمدى مادەنيەتكە يە، سانقىرلى ءداستۇرلi ەلiمiزدiڭ قالىپتاسۋىنا قانشاما جۇزجىلدىقتاردىڭ ۋاقىت كوشiندە قالعانى اقيقات.

ەگەر دە گەرمانيادا مقك قىز­مەتكەرi بولىپ بiرشاما جىل جۇمىس iستەگەن پۋتين مىرزا، بۇل ەلدiڭ تاريحىمەن جاقسى تانىس بولسا، وندا ول تاريحي ولشەممەن قاراعاندا، مەملەكەتتiڭ قۇرىلۋىنىڭ كۇنi كەشە عانا سياقتى كورiنەتiنiن تۇيەر ەدi. ۇلت-مەملەكەت زەرتتەۋشiلەرiنiڭ ەڭبەكتەرiنە جۇگiنسەك، مەملەكەت­تەر­دiڭ كوپشiلiگi سوڭعى 2-3 عاسىردا قالىپتاسقانىن كورەمiز. ول ۋاقىتقا دەيiن تiپتi بۇگiنگi ۇلگiدەگi اقش پەن گەرمانيا سياقتى مەملەكەتتەر دە جوق ەدi. الايدا بۇل سول ەلدەردiڭ مەملەكەتتiلiگi بولماعاندىعىن وعان لايىقتى ەمەستiگiن ايعاقتامايدى! سوندىقتان الگiندەي مالiمدەۋلەر جاساۋ شىن مانiسiندە، قاساقانا نەمەسە الاڭعاسارلىقپەن ايتسا دا ءبارiبiر، ارانداتۋشىلىق ارەكەت بولىپ تابىلادى، ال ونىڭ سالدارى وتە قاۋiپتi. بiز مۇنداي ساياسي بۇلدiرۋشiلiككە اپاراتىن جانە مۇلدە جول بەرۋگە كەلمەيتiن ما­لiمدەۋلەرگە ءۇزiلدi-كەسiلدi قارسىلىق بiلدiرەمiز!

بiز بۇرىن كرەملدiك جاراپازانشىلاردىڭ ۋكراينانىڭ ەشقاشان ءوزiنiڭ مەملەكەتتiلiگi بولعان جوق دەگەن داڭعازاسىن تالاي رەت ەستiدiك. الدىمەن وعان قارسى كرەمل وشپەندiلiكپەن اقپاراتتىق شابۋىل باستادى. ودان سوڭ، اۋىزشا مالiمدەمەلەرiمەن شەكتەلiپ قالماي، رەسەي ونىڭ اۋماعىنا باسا-كوكتەپ كiردi, قىرىمدى قاراتىپ الدى جانە بۇل ەلدi بۇتارلاپ تاستاۋعا جانتالاسۋدا. كەيبiر ساراپشىلار ماسكەۋدiڭ سىرتقى ساياساتى تۋرالى ناقتىلى بىلاي جازۋدا: “رەسەيدiڭ كورشi مەملەكەتتەر اراسىندا دوستارى جوق. ويتكەنi كرەمل ءوزiنiڭ بارلىق كورشiلەرiن ساتتەليت– مەملەكەتكە اينالدىرتقىسى كەلەدi”. ەگەر كرەملدiڭ نەويمپەريالىق امبيتسياسى وسى قار­قىنمەن داميتىن، ال قازاقستان باسشىلىعى وعان قارسىلاسپايتىن بولسا، وندا بiزدiڭ ەلiمiز دە تاياۋ ارادا دارمەنسiز ۆاسسالعا اينالۋى ىقتيمال!  

شىندىعىندا، رەسەيدiڭ بۇگiنگi تاڭدا وزiنە دوستىقپەن جانە سىيلاستىقپەن قارايتىن بiردە-بiر كورشiسi جوق، ءبارi دە ودان مۇمكiندiگiنشە قاۋiپسiزدەۋ اراقاشىقتىقتى ساقتاۋعا، نەعۇرلىم قۋاتتىراق سەرiكتەر iزدەۋگە تىرىسادى. بالتىق جاعالاۋى ەلدەرi ەۋروپا وداعىنا جانە ناتو-عا كiردi, گرۋزيا دا سول جاققا كۇش سالا ۇمتىلۋدا، ۋكراينا ءوزiنiڭ سىرتقى ساياساتىندا ەۋروپا وداعىنا ءوتۋدi, تiپتi ناتو-عا كiرۋدi باستى مۇرات سانادى. رەسەيدiڭ جالعىز-جارىم وداقتاس-ەلدەرi بولىپ قازاقستان مەن بەلارۋس قالدى. مينسك رەسەيگە تەك قانا ەكونوميكالىق مۇددەسi ءۇشiن جاقىنداسادى، ونى وزدەرi دە جاسىرمايدى، رەسەيدiڭ تاۋارلارىن، مۇنا­يىن جانە جانار-جاعارمايىن رەەكسپورتتاۋدان مول تابىسقا كەنەلiپ وتىر. ەۋرازيالىق وداققا كiرۋگە قول قويعان ارمەنيا مەن قىرعىزستان دا ماسكەۋدەن ەكونوميكالىق دەمەۋ كۇتەدi. رەسەيمەن وداق بولعىسى كەلەتiن بiردە-بiر دامىعان جانە دەموكراتيالىق مەملەكەت جوق. قازاقستانعا نە كورiندi, نەگە ول كوشباسشىسى قازاقستاندى سىيلامايتىن، ونىڭ مەملەكەتتiلiگi مەن تاريحىنا قومسىنا قارايتىن، نامىسىن قورلايتىن ەلمەن ينتەگراتسيالىق جوباعا باسىن تىعادى؟ نەلiكتەن ەلiمiزدiڭ باسشىسى ەل ەكونوميكاسىن رەسەيلiك وليگارحتاردىڭ قانجىعاسىنا بايلاپ بەردi? نەلiكتەن اقوردا ەل ازاماتتارىنىڭ تۇرمىس-جاعدايىن تومەندەتۋگە سانالى تۇردە بارىپ وتىر؟

قازاقستان تاۋەلسiزدiگi جىلدارى iشiندەگi دال قازiرگi كەزەڭ – ەلiمiزدiڭ توڭiرەگiندەگi كۇردەلi گەوساياسي جاعدايعا، حالىقارالىق قاتىناستارداعى اۋقىمدى وزگەرiستەرگە بايلانىستى بiزدiڭ مەملەكەتتiلiگiمiز ءۇشiن ەڭ قاتەرلi جانە اۋىر كەزەڭ. بۇگiندە بiزدiڭ الدىمىزدى وراعان قاتەرلەردi ەلەۋسiز قالدىرۋعا بولمايدى. ونىڭ ۇلتتىق قاۋiپسiزدiگiمiزگە وراسان نۇقسان كەلتiرەتiندiگi ايقىن. كوپتەگەن ساراپشىلار مەن ساياساتكەرلەر ۋكراينا وقيعالارى ەلiمiزدەگi جاعدايلارعا دا قاتتى اسەر ەتۋi, تاۋەلسiزدiگiمiزگە قاتەر ءتوندiرۋi مۇمكiن ەكەندiگiن اتاپ كورسەتۋدە. سوندىقتان دا بiزدەر، قازاقستان پاتريوتتارى، وتانىمىز ءۇشiن تاعدىرلى سىن ساعاتىندا بiرiگۋiمiز جانە بiرلەسە قارەكەت ەتۋiمiز كەرەك! سولاي ەتۋ ارقىلى عانا بiز ارقايسىمىز ءۇشiن ەڭ قاسيەتتi دە قۇندى بولاتىن – ءوزiمiزدiڭ تاۋەلسiزدiگiمiزدi ساقتاي الامىز!

ەلiمiزگە ءتونiپ تۇرعان قاۋiپتi سەزiنە وتىرىپ، بiز ءوزiمiزدiڭ باستى ساياسي ماقساتىمىز – راتيفيكاتسيالاۋدى توقتاتۋ، كەدەن وداعى مەن ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداقتى قالىپتاستىرۋدىڭ نەگiزiن قالايتىن ۇستانىمداردى تولىق تەكسەرۋ جانە قايتا قاراۋ، ال سەرiكتەستەر ءوزارا قولايلى شەشiمدەرگە بارعىسى كەلمەگەن جاعدايدا، وسى ينتەگراتسيالىق بiرلەستiكتەردەن شىعۋعا بەت بۇرۋ قاجەت دەپ ەسەپتەيمiز.