Senbi, 23 Qarasha 2024
Janalyqtar 5686 0 pikir 7 Qyrkýiek, 2015 saghat 09:20

TÚRSYNBEK KÁKIShEV AQSAQAL DÝNIYEDEN OZDY

Ardaqty aghayyn, Qazaq ruhaniyatynyng abyzy, әdebiyettanushy ghalym, qazaq ghylymyna enbegi singen qayratker Túrsynbek Kәkishev aqsaqal 89 jasyna qaraghan shaghynda dýniyeden ozdy. Alash balasyna qayghyra kónil aitamyz!

Abai.kz újymy

 

Túrsynbek Kәkishev  1927 jyly 15 tamyzda Aqmola oblysy, Búlandy audany, Bórli aulynda dýniyege kelgen. Ádebiyet zertteushi. Filologiya ghylymynyng doktory (1972), professor (1973), Qazaq KSR-ning enbek sinirgen ghylym qayratkeri (1979). Qazaq memlekettik últtyq uniyversiytetin (1950), Qazaq KSR GhA Til jәne әdebiyet institutynyng aspiranturasyn bitirgen (1960). 1944–1945 jj. Aqmola oblystyq Qazaq drama teatrynyng akteri, «Leninshil jas» («Jas Alash») gazetinde bólim mengerushi, 1950–1958 jj. Partiya tarihy institutynda kishi ghylymy qyzmetker, 1960–1968 jj. Qazaq KSR GhA-nyng M.O.Áuezov atyndaghy Ádebiyet jәne óner institutynda agha ghylymy qyzmetker. 1968 jyldan QazMU-de agha oqytushy, dosent, professor, filologiyanyng syrttay (1978–1985), kýndizgi (1985–1986) fakulitetterining dekany, kóp jyl osy uniyversiytetting filologiya fakulitetinde «Qazaq әdebiyetining tarihy men syny» kafedrasynyng mengerushisi bolghan. Qazir osy uniyversiytetting professory.

Qazaq әdeby synynyng damu joldary, jiyrmasynshy ghasyrdaghy qazaq әdebiyetinin, onyng kórnekti ókilderining shygharmashylyqtary haqynda ghylymy izdenister jasap, ónimdi enbek etip keledi. «Qazaq әdebiyetining tarihy» (3-t., 1–2-kit., 1967), «Qazaq sovet әdebiyetining tarihy» (1970, Mәskeu, orys tilinde), t.b. irgeli enbekterdi dayarlap, jazysugha qatysty. S.Seyfullinning ómiri men shygharmashylyghy jóninde ghylymy zertteuler jýrgizdi: «Sәken Seyfulliyn» (1967), «Qyzyl súnqar» (1968), Sәken Seyfulliyn (Mәskeu, JZL, 1972, orys tilinde), «Sәken Seyfulliyn» (1976), «Sәken jәne Gýlbahram» (1994), «Sәkenning soty» (1994), «Sәken Seyfulliyn» (1997), «Tar jol, tayghaq keshuding taghdyry» (K.Ahmetovamen birge, 1997), «Sәken sýigen súlular» (1997), «Maghjan-Sәken» (2000), «Sәken ayalaghan arular» (2003) degen on shaqty kitap jazdy.

Qazaq әdebiyeti synynyng tarihyn zerttep, «Syn sapary» (1971), «Onasha otau» (1982), «Qazaq әdebiyeti synynyng tarihy» monografiyalaryn jazdy. Songhy enbegi joghary oqu oryndarynda oqulyq retinde qoldanylyp keledi. «Úshtasqan ýsh ózenmen» (1978), «Jol ýstinde 80 kýn» (1983), «Sadaq» (1986), «Jasampaz ólke» (1989), «Sandaltqan «sadaq» (2002) siyaqty kitaptary qazaq halqynyng әdebiy-mәdeny múralaryn izdestiru barysynda ómirge keldi. «Sanadaghy jaralar» (1992), «Eskirmeydi estelik» (1994), «Ker zamannyng kereghar oilary» (1995) jinaqtary, «Maghjan-Sәken» ghylymy essesi (1999), «Sәbeng әlemi» (2000), «Sayys» (2001), «Merey» (2002) kitaptary jaryq kórgen. Sәken shygharmalarynyng kóp tomdyghynyng qúrastyrushysy (10 tomy shyqty).

Qazaqstan Jazushylar Odaghynyng S.Seyfullin atyndaghy syilyghynyng iyegeri. Halyqaralyq joghary mektep ghylym akademiyasynyng qúrmetti akademiygi, Halyqaralyq Aytmatov akademiyasynyng akademiygi. «Parasat» ordenimen jәne birneshe medalidarmen marapattalghan.


0 pikir

Ýzdik materialdar

Syni-esse

«Talasbek syilyghy»: Talqandalghan talgham...

Abay Mauqaraúly 1468
Bilgenge marjan

«Shyghys Týrkistan memleketi beybit týrde joghaldy»

Álimjan Áshimúly 3244
Birtuar

Shoqannyng әzil-syqaqtary

Baghdat Aqylbekov 5401