QAZAQTA QARAShANYRAQ BOLMAYDY
Qazaqstan Últtyq telearnasynan «Qarashanyraq» degen seriyaldy qaytalap kórsetti. Áriyne, kinogha qoyatyn kinәm joq, ol bireuge únasa, bireuge únamauy mýmkin. Biraq kinonyng atyn «Qarashanyraq» deui dúrys emes. Qazaq әkesining ýiin «Ýlken ýi», «Qaryshanyraq», keyde «Kәrishanyraq» dep ataydy. Al, bólek shyqqan balasynyng ýiin «Jas Otau», «Otau» dep ataghan.
Qazaqtyng aghash ýiinde qaragha boyalghan búiym joq. Shanyraq kók, uyq, keregeler qyzyl bolady. Qazaqta qara shanyraq bolmaydy. Manghystau qazaqtyng salt-dәstýrining qaymaghy búzylmaghan aimaq bolsa, sol Manghystaudyng Qaryshanyraghy – Manghystau audany. Sol audan túrghyndary әkesining ýiin әli kýnge deyin «Ýlken ýi» nemese «Qaryshanyraghymyz» dep ataydy.
Qazaq «qara» sózin kóp qoldana bermegen, tek is әreketi qate bolghan adamdardyng atyna «qara» sózin qosyp aitatyn bolghan. «Adaydyng ýsh qarasy» degen atau sodan qalghan. Qazaq qara kiyim kiymegen, «qarany jamanshylyq shaqyrady» dep sanaghan. «Qarashal», «Qarabala», «Qarakempir» degen de jaqsy jaghdayda aitylmaghan.
Al, «shanyraq» qazaqtyng jeti qazynasynyng biri. Qazaq shanyraqty qara dep atamaydy. Tek qana adamy qaytys bolghan jaghdayda «qara jamylghan shanyraq qoy» degen. Búrynghy atalarymyzdyng jyrlaryn qaghazgha týsirgende «qary», sózi «qara» bolyp jazylyp ketui mýmkin!.. Qazirgi bizding «Qarashanyraq» dep jýrgenimiz sodan qalsa kerek. Áriyne, búl tek mening jeke pikirim ghana, aqiqatyn taldap kóriniz.
Jәnibek Qojyq
Facebook-tegi paraqshasynan