Elu milliondyq auditoriyany jaulap alu ýshin radiogha 38, telearnagha 13 jyl qajet bolsa, ghalamtor atalghan mejeni tórt-aq saghatta baghyndyrady eken. Biz bolsaq, balaqaylarymyzdyng tórt-aq saghatta dýniyeni dýrbelenge salyp, asty-ýstine týsiretin sol ghalamtordy iygergenine mәzbiz. Olar órmekshining torynday shyrmalghan internetten neni tamashalap, neni kórip jýr? Osy súraqqa jauap izdeymin dep, jagha ústatarlyq jaghdayatqa tap boldym...

Biyl balamnyng jasy on beske tolady. «On ýshte – otau iyesi» desek te, ol men ýshin, bizding qoghamymyz ýshin auzynan uyz dәmi keppegen sәby emes pe?. Sol sәbiyim «VKontaktide» otyryp alyp, tyr-jalanash qyzdardyng mýsinine kóz suaryp, pornografiyalyq viydeolar tamashalaydy-mys.

Kýnde keshkisin ýige kelgende kompiuterding aldyna, yaky telefonyna telmirip otyrghanyn kóremin. «Osyny túsaulaghan attay kibirtiktetip, internetke baylap tastaghan ne kýsh eken?» degen oimen eki-ýsh ret tekserip edim, anau aitqanday «qylmysyn» bayqay qoymadym. Tek ótkende ýide júmys istemek bolyp, kompiuterde úzaqtau otyryp qaldym. Balanyng Vk-sy qosuly qalypty. Tyq-tyq etip, habarlamalar birinen keyin biri kelip jatyr. Bireuge kelgen hatty oqugha bolmaydy, әriyne... Búl bireu emes, óz balam bolghandyqtan hattardy shetinen bastap oqy bastadym. Bir mezet, jartylay jalanash bir qyzdan «mynaghan tirkeluindi súraymyn» degen habarlama jetti. Onysy – birlestik eken. Sol birlestikti ashyp qalyp edim, kóz úyalarlyq suretter jarq ete týsti.

Osylaysha «qylmystyn» ýstinen shyqqan men dereu balamnyng jazylghan birlestikterin qaray bastadym. Jýzden asa birlestikting tórteui pornografiyalyq mazmúnda eken. Sosyn, «búzylghan» mening balam ghana ma eken?» dep dostarynyng paraqshalaryn aqtardym. Úldardiki óz aldyna, qyzdar da «sau siyrdyng b...y» bolmay shyqty. Onshaqty qyz ben balanyng paraqshasyn aqtarghanda tómende kórsetilgen pornografiyany nasihattaytyn, tek tósekting әngimesin aitatyn 25 birlestik belgili boldy. Qaranyz:

1. «Balalar úiyqtasyn» – 2893 jazylushy: https://vk.com/balalar18
2. Qúpiya retinde – 1572 jazylushy: https://vk.com/kazsex1
3. Lәzzat alu – 1434 jazylushy: https://vk.com/public90300429
4. KZ xxx – 574 jazylushy: https://vk.com/public104244533
5. Kyzdariki + 18 – 441 jazylushy: https://vk.com/kyzdariki55555
6. Týngi әngimelesu + 18 – 736 jazylushy: https://vk.com/public99362832
7. Jasyryn jazbalar – 2280 jazylushy: https://vk.com/jazbalar18
8. Úyatsyz әngime jәne foto – 3179 jazylushy: https://vk.com/public91683530
9. Ekeuding qúpiyasy +18 – 2974 jazylushy: https://vk.com/ekeudinkupiyasy
10. Ekeuding qúpiyasy +18 – 1132 jazylushy: https://vk.com/public82937739
11. Jynystyq sauat – 447 jazylushy: https://vk.com/public96781683
12. Jynystyq sauat – 23 057 jazylushy: https://vk.com/urpak_kamy
13. Shekarasyz seks – 1059 jazylushy: https://vk.com/shekarasyzsex
14. Ýlken emshekter tek ghana Qazaqstan – 1803 jazylushy: https://vk.com/public99473875
15. Qúpiya әngimeler +18 – 6823 jazylushy: https://vk.com/kupiya18
16. Qazaqsha seks әngimeler – 1131 jazylushy: https://vk.com/public94219044
17. Ashyq syrlasu – 4232 jazylushy: https://vk.com/awiksyrlasu
18. Týngi әngimeler – 659 jazylushy: https://vk.com/public97976903
19. Aqtau porno – 1135 jazylushy: https://vk.com/aktau_porno
20. Kel tartyl s..... – 6768 jazylushy: https://vk.com/public93622993
21. Almaty seks+18 – 575 jazylushy: https://vk.com/public99798194
22. Týngi chat ashyq – 536 jazylushy: https://vk.com/gruppaaliya
23. Toliko qyzdar +18 – 920 jazylushy: https://vk.com/public82432670
24. Týngi mahabbat chat – 792 jazylushy: https://vk.com/public100655242
25. Men seni qalaymyn – 9964 jazylushy: https://vk.com/kalaimyn

Búl belgili bolghandary ghana... (Búlar - qazaq tildi birlestikter... Orys tildiler búdan da kóp boluy tiyis) Belgisizderi qanshama ekenin óziniz baghamday beriniz...

Osy qylmystan keyin balamnyng tәrbiyesin shyndap qolgha alugha kiristim. Onyng әr minutyn esepke alyp, ghalamtorgha da rúqsatpen, baqylaumen kirgizetin boldym. Biraq, meni basqa oy mazalay bastady. «Men óz balamdy pornografiyalyq shabuyldardan (internetting qúlaghynda oinaytyn ata-ana bolghandyqtan) qorgharmyn. Ózgeler qaytpek?. Ózge ata-analar «bopaqandarynyn» ne istep, ne kórip, nemen susyndap jýrgenin bile me?. Múghalimder she?. Bilim jәne ghylym ministrliginin, elimizding bas ústazy Sәrinjipovting búdan habary bar ma?»...

Osydan eki-ýsh jyl búryn Qazaqstan parlamenti senaty «Pornografiyalyq basylymdar ainalymynyng jәne olardy saudalaudyng jolyn kesu turaly halyqaralyq konvensiyany ratifikasiyalau turaly» zandy qabyldaghan edi. Ol qújatta "Qazaqstanda pornografiyalyq sipattaghy materialdardy taratu, kópshilikke kórsetu maqsatynda dayyndau nemese saqtau, jeke ózi nemese basqa adam arqyly ainalysqa shygharu, biznes jasau jәne satu maqsatynda jarnamalau - qylmys" ekeni aitylghan. 

Sonda bizding qúziretti organdar qazaqtyng jasóspirimderin kógendeuli qozyday iyirip otyrghan "Vkontakte" әleumettik jelisine sýzgi jasamay ma? Joq, әlde jogharydaghy birlestikter «pornografiyalyq sipattaghy materialdardy taratu, kópshilikke kórsetu maqsatynda júmys jasap jatqan» joq pa eken? Balalarymyzdyng psihologiyasyn, ruhany bolmysyn ulap, búzyp jatqan búl birlestikterding tizginin tartu, jong solardyng mindeti emes pe? Álde búl «birldestikter on segizge tolghandar ýshin arnalghan» dep, qauipting betin almay otyra beremiz be? Búl – birinshi mәsele...

Ekinshi mәsele... Densaulyq saqtau ministrligining mәlimetinshe, jylyna 15-18 jas aralyghyndaghy 5 myngha juyq qyzymyz týsik jasatady-mys (beyresmy derekterdi oisha oilaudyng ózi qorqynyshty). Mynanday birlestikterge tirkelgen qyzdarymyzdan basqa ne kýtuge bolady?... Bala kórgenin jasamay ma?

Ýshinshi mәsele... Bilim ministrligi oqushylardy pornografiyalyq ónimderden qorghau maqsatynda nendey sharalardy jýzege asyruda? Elimizde qansha oqushy "Vkontakte" әleumettik jelisine tirkelgen?Olardyng qanshasy pornografiyalyq birlestikterge «úrlanyp» kirip jýr?

Tórtinshi mәsele... 2009 jyly qabyldanghan internetti retteu turaly zangha sýiene otyryp, qúziretti organdar pornosayttardy jauyp keledi. Solar nege osy uaqytqa deyin "Vkontakte" әleumettik jelisindegi myna birlestikterdi kórmegen?

Besinshi mәsele... Álemde onlayn pornografiyagha radikaldy týrde tyiym salu praktikasy Saud Arabiyasy, Iran siyaqty músylman elderinde qoldanylady. Bәlkim bizge de osy jolgha týsu kerek shyghar...

Týiin

Pedofilder qaydan shyghady? Jynystyq zorlyq-zombylyq oqighalaryn azaytu ýshin qazirden bastap oilanuymyz qajet. Búl orayda tayaqtyng ekinshi úshy ata-analargha kelip tiyetinin úmytpaghanymyz jón. Balanyz "Vkontaktide" ne istep otyr? Býginnen qaldyrmay tekserip kórinizshi...

Sosyn... Sosyn jogharydaghy birlestikterdi Siz bolyp, Biz bolyp tizgindeudi qolgha alayyq...

Shәriphan Qaysar

Abai.kz