ÁLEMDIK BAQQA ShOLU: QAZAQSTANDYQTARDY ÝSh TILDILIK MÁSELESI MÝLDE ALANDATPAYDY
Songhy kezderde elimizde bolyp jatqan oqighalargha sheteldik basylymdar da nazar audaryp, týrli maqalalar jariyalauda. Biz býgin syrt kóz ne dep jatqanyn oqyrman qauymgha jetkizu ýshin birneshe materialdy audaryp nazarlarynyzgha úsynyp otyrmyz.
Abai.kz
LENTA.RU: «Qazaqstanda sheteldikterge jer beruge qarsy narazylyq sherui ótti»
«Qazaqstannyng Aqtóbe jәne Semey qalalarynda birneshe myndaghan adam sheteldikterge jer beruge qarsy narazylyq aksiyasyna shyqty. Qazaqstandyqtardyng ashuyn tughyzghan mәsele – qazaq jerin sheteldikterge 25 jylgha jalgha beru turaly QR Jer kodeksine engizilgen ózgertuler bolghan. Al 24 sәuir kýni dәl osynday miting Atyrau qalasynda ótken bolatyn. Keyinirek Qazaqstan Preziydenti túrghyndardyng múnday reaksiyasyn – spekulyasiya dep baghalap, arandatushylardy qatang jazalaugha búiryq bergen. Qazaqstandyq әleumettik jeli qoldanushylardyng biri Syrym Ábdirahmanov ózining «Feysbuk» jelisinde bylay dep jazady: «Aqtóbe oblysynyng әkimi Berdibek Saparbaev pen ózge de qúzyrly organdardan ótinerimiz – sabyrly bolynyzdar. Olar ózderinizding bauyrlarynyz ghoy. Eshqanday kýsh qoldanbanyzdar».
REGNUM.RU: «Qazaqstandaghy miting – kóp uaqyt bosqa ótti»
«Qazir Qazaqstannyng ýsh birdey ónirinde jerdi sheteldikterge jalgha beru turaly Qazaqstan Ýkimetining bastamasyna qarsy narazylyq sheruler ótti. Bir qyzyghy – jerdi sheteldikterge satu nemese jalgha beru turaly sheshim 2015 jyly qabyldanghanymen, narazylyq aksiyalary endi ghana ótip jatyr. Al Qazaqstan halqy Assambleyasynyng sessiyasyna qatysqan Preziydent Nazarbaev jerding qytaylyqtargha satylmaytynyn aitqan edi. Qazaqstanda jerdi jalgha berumen qatar bilim salasynda da jana reforma qabyldanyp, qazaqstandyq mektepterge ýsh tildilikti engizu josparlanyp otyr. Songhy jaghdaylargha qaraghanda, qazaqstandyqtardy búl engizilgen ýsh tildilik mәselesi mýlde alandatpaytyn sekildi. Qazaqstan Preziydenti óz sózinde apparattyng iydeologtarynyng júmysyn syngha alyp, Jer kodeksine engizilgen ózgertulerdi halyqqa dúrys týsindirmegenin jetkizgen edi. Múndaghy mәsele Qazaqstandaghy jergilikti basqaru oryndarynda halyqpen etene júmys jýrgizetin әkimder sausaqpen sanarlyq qana. Al qalghandary lozungtar toltyrumen ghana ainalysyp, halyqtyng aldyna shyghugha talpynbaydy. Al halyqtyng problemasy kýn sanap arta týsedi. Sondyqtan qazir Qazaqstanda jer ýshin miting ótip jatyr, al erteng til ýshin, odan keyin taghy bir mәsele shygha beredi».
THEDIPLOMAT.COM: «Jer kodeksine engizgen ózgertuler halyqtyng narazylyghyn tudyrdy»
«Qazaqstannyng Atyrau qalasynda qogham belsendileri men túrghyndar Jerdi sheteldikterge satugha nemese jalgha beruge qarsy narazylyq aksiyasyna shyqty. Belsendiler beybit sheru ótkizu ýshin jergilikti biylik ókilderinen rúqsat súraghan. Alayda ondaghylar Atyraudaghy ortalyq alangha sheru ótkizu ýshin rúqsat bermegen. Degenmen halyq óz talaptaryn biylikke jetkizu ýshin alangha jinalghan. Qazaqstannyng biyligi taratqan resmy aqparattarda alangha birneshe jýz ghana adam jinalghan. Alayda әleumettik jeliler men jergilikti BAQ-ta jariyalanghan beyne jazbalardan aksiyagha jinalghandardyng birneshe mynnan asyp jyghylatynyn kóruge bolady. Qazaqstanda 2,7 million sharshy shaqyrym jer auylsharuashylyq maqsatynda paydalanugha jaramdy bolghanymen, ol jerler qazirgi tanda qoldanysqa berilmegen. Taghy 602,000 sharshy shaqyrym jer telimi memleket tarapynan qorghaugha alynghan tabighy qoryqtar sanatyna jatady. Qazaqstandaghy Jer kodeksine engizilgen ózgertuler Preziydent Nazarbaevtyng 100 naqty qadam josparyna baghyttalghan 5 institusiyalyq reformanyng 3 birdey bólimine sәikestendirilip ózgertilgen. Búl degeniniz – Qazaqstandaghy bos jatqan jer telimderin túrghyndargha satu nemese sheteldik kompaniyalarmen birlesken jobalardy iske asyrugha rúqsat etiledi degen sóz».
REUTERS.COM: «Nazarbaev Ukrainadan mysal keltirdi»
«Qazaqstan Preziydenti Nazarbaev jer mәselesine qatysty jer-jerlerdegi tolqulargha baylanysty halyqty basugha shaqyryp, Ukrainadaghy jaghdaylardan mysal keltirdi. Almaty qalasynda 1 mamyr últtar birligi merekesine qatysqan Qazaqstan Preziydenti Núrsúltan Nazarbaev halyqty birlikke shaqyryp, 2013-2014 jyldardaghy halyqtyng kóshege shyghyp, ereuildeuining arty Viktor Yanukovich bilgining otstavkagha ketuine jәne Ukraina ekonomikasynyng daghdarysqa úshyrauyna әkep soqtyrghanyn aitty».
BBC.COM: «Qazaqstandaghy jer reformasyna qarsy narazylyqtar»
«Qazaqstandaghy búl kodekstegi ózgertuler Qazaqstan halqynyng ýreyin tughyzyp otyr. Qazaqstan Ýkimetining auylsharuashylq jer telimderin qytaylyq investorlargha beruge qarsy narazylyq aksiyalaryn úiymdastyrushy belsendilerding de negizgi talaptary osy. Búl Qazaqstan halqy ýshin óte emosionaldy súraq. 27 sәuir kýni Aqtóbe qalasynda ótken sheruge qatysushy demonstranttardyng biri «Biz qytaylyqtargha jer bere almaymyz. Eger olar kelse mýlde ketpey qoyady» dep úrandady. 17 million halqy bar Qazaqstan túrghyndary shyghystaghy ýlken kórshilerine ese jiberip almau ýshin – olargha jerdi satugha da, jalgha da beruge bolmaytynyn aituda.»
Aghylshyn tilinen audarghan Núrgeldi Ábdighaniyúly
Abai.kz