Mening Múxtar Shaxanov kókem dәm qayyrghanda "Sayramda bar sansyz bab, Otyrarda otyz bab, Týrkistanda týmen bab, babtardyng baby - Arystan babtardyng jәne qazaq dalasyndaghy barsha әuliye-әmbiyelerding әruaghy qoldasyn" dep bata jasaydy.

Múxang batasyna qol jayghan sayyn qanshama úly adamdardyng bastaryn bәigege tigip, din taratugha qyzmet etkenderi esime týsedi. Solardyng sol eren enbekteri ýshin әruaqtaryna baghyshtap bizding dúgha jasauymyz, adamgershilik túrghysynda atqarugha tiyis perzenttik boryshymyz emes pe?! Al solar kesenelerin Arab elderi siyaqty jermen-jeksen etsek degen oy - músylmandyghymyzgha syn.

Ókinishke qaray, sonday oy jeteginde jýrgenderding de bar ekendigi jasyryn emes. Kesenelerdi qiratu arqyly Allagha shirk qosudyng aldyn alamyz deu, tipti de aqylgha simaydy. Múnday kózqaras, yaghny kez-kelgen nәrseni Allagha serik bolady dep oilau - Allany әlgilerding sonshalyqty tómen, topas týsinigi dengeyine deyin qúldyrauyna alyp keledi. Allany búlaysha, kez-kelgen nәrsege shirk bolatynday dengeyde "tanu" - olardyng mýlde basqa baghytqa búrylyp ketkendigin anghartady. Sondyqtan biz Múxtar kókemning batasynda aitylatyn tarixy túlghalar esimin odan әri arttyra týssek, dәstýrli dinimiz mәnining ashyla týsetindigi kýmәnsiz.

Mәselen 751 jylghy Talas soghysy ótken aimaqta qanshama tabiinder men babtardyng qabiri boluy mýmkin. Búl túrghyda bizge qaraghanda ózbekterding joldary bolghan. Olar Samarqand manynda dýniyeden ozghan Payghambarymyzdyng kókesi xazreti Abbastyng úly Qusam ziratyn saqtap qalghan. Qabirin músylmandar әli kýnge deyin ziyarat etedi. "Alla jolynda ólgenderdi óli sanamandar" degen ayatty negizge alghan xalyq búl saxabany "Shaxy Zinda" yaghni, "Tiri súltan" dep dәripteydi. Sonday-aq ataqty qolbasshy, Týrkistan ónirine islam dinin alghash alyp kelgen xazreti Qútaybanyng da ózbek jerinde, naqtylay aitsaq, Andijan oblysynyng Pamuklu auylynda jerlengenin ózbekter maqtan tútady. Al bizde bolsa Qoja Axmet Yassauy kesenesine jauygha qaraytyndar boy kórsete bastady.

Sóz orayyna qaray myna bir tәmsildi de keltire keteyik. Din taratqan bir top saxaba birde bir aralgha tap bolady. Álgi aralda jalghyz adam tirshilik etedi eken. Saxabalar jalghyz ghoy demey әlgi adamdy dinge shaqyrady. Ol kisi dindi tez-aq qabyl alady. Saxabalarmen birge jolgha shyghugha da kelisimin beredi. Kesh bolghan song saxabalar úiqygha ketedi. Tanerteng qarasa әlgi adam úiyqtamay otyr eken. Onyng úiyqtamau sebebin súraghanda ol " Sender meni qúlshylyq etuge ýiretken Alla úiyqtay ma?" dep súraydy. "Joq, Alla úiyqtamaydy. Ol biz siyaqty emes" dep saxabalar oghan Allanyng sipattaryn týsindiredi. Sonda әlgi adam "Alla úiyqtamaytyn bolsa, men onyng aldynda úiyqtaugha úyalamyn" degen eken. Jýregine iman úyalaghan adamnyng dәrejesi tap osylaysha birden kókke kóteriledi. Oghan Allagha bir nәrse shirk boluy mýmkin-au degen oy mýlde kelmeydi. Óz arqasyn aghashqa qasyp raxattanatyn bir jabayy adamnyng "Myna әlemning de arqasyn qasyp raxattandyratyn bireu bar ghoy" dep oilaghany ýshin jәnnattyq bolatyndyghy turaly da bir tәmsil bar. Ol endi bólek әngime.

Qúdiyar Bilәl

Facebook-tegi paraqshasynan