Ónirimizde alma bau sharuashylyghyn damytu, onyng keleshegin kemeldi etu maqsatynda Týlkibas audanynda seminar-kenes ótti. Oghan oblystyq auyl sharuashylyghy basqarmasynyng jauapty mamandary, audandar men qalalar әkimderining orynbasarlary, bau sharuashylyghymen ainalysushy baghbandar qatysty. Tandaudyng osy audangha týsui de tegin emes. Óitkeni, búryn almasymen Kenes odaghyna ataghy shyqqan aimaqtyng danqyn qayta oraltu jolynda býgingi tanda kóptegen iygi ister atqaryluda.

Seminardy audan әkimi Á.Túrghymbekov ashty. Oblystyq auyl sharuashylyghy basqarmasynyng basshysy S.Túrbekov búl basqosu әr aimaqtyng óz ereksheligin eskere otyryp, osy manyzdy salany damytu ýshin ózara tәjiriybe almasu, jemis kóshetterin egu, oghan kýtim jasaudyng jana tehnologiyalary men ozyq әdisterin ýirenu maqsatynda úiymdastyrylyp otyrghanyn tilge tiyek etti. Atalmysh audanda alma bauy sharuashylyghynyng qarqyndy týrde damyp kele jatqany ras.

Seminargha qatysushylar aldymen Michurin auyldyq okrugine qarasty «Móldir» jauapkershiligi shekteuli seriktestiginde bolyp, júmysymen jete tanysty. Jergilikti baghbandar Týrkiyanyng «Yaula Filiys» kompaniyasymen birlesip, osy merzimde 110 gektar alqapta qarqyndy bau jәne 5 gektar tanapta túqym baq ósirude.

Sonymen qatar, audanda «Kóktal», «Kentau» JShS, «Týlkibas transserviys» jauapkershiligi shekteuli seriktestikteri de qarqyndy bau ósirudi qolgha alypty. Týlkibastyq baghbandardyng tynys-tirshiligimen tolyq tanysqan seminargha qatysushylar ózderin tolghandyryp jýrgen súraqtaryn qoyyp, pikir almasty, ondy tәjiriybelerimen bólisti. Keneste sala boyynsha atqarylyp jatqan júmystar men kezdesetin kedergiler de ortagha salyndy.

Jalpy tauly aimaqta ornalasqan, aua rayy qonyrsalqyn Týlkibas audany jemis aghashtaryn ósiruge óte qolayly. Býgingi tanda baudyng kólemi 3115 gektardy qúrap otyr. Ótken 2007–2015 jyldar aralyghynda memlekettik baghdarlamagha sәikes alma bauy men jýzimdik kólemi úlghaytylyp,

1 429 gektar alqapqa jana alma aghashynyng kóshetteri otyrghyzyldy. Osylaysha oblys әkimining Týlkibas audanyn jemis-jiydekti aimaqqa ainaldyru turaly bastamasyna sәikes kóptegen júmystar atqaryldy. Alma aghashtaryn ósiruge niyet bildirgen auyl sharuashylyghy tauarlaryn óndirushilerge qosymsha jer telimderi berilip, alma baudyng kólemi jyldan-jylgha kóbeyip keledi.

Qarqyndy bau ósirumen «Kentau» JShS, «Zerde agro» ShQ, «Týlkibas transserviys» JShS belsendi ainalysuda. Sharuashylyqtar jemis aghashtaryn kýtip-baptauda órkeniyetti elderdin, onyng ishinde Týrkiya, Polisha memleketterining songhy ýlgidegi ozyq tәjiriybelerin paydalanady. Búl intensivti baulargha negizinen tamshylatyp suaru tehnologiyasy keninen qoldanylady. Barlyq qajetti tehnikasy bar sharuashylyq qyzmetkerlerining enbegi aitarlyqtay jenildetilgen. Agrotehnikalyq sharalardy uaqtyly әri sapaly jýrgizuge ynghayly. Memleket tarapynan jenildikter kórsetilude. Qarqyndy bau ýshin kóshetter otyrghyzghan kezde investisiyalyq jobalardy subsidiyalau baghdarlamasy boyynsha alghashqy jyly әrbir gektaryna ketken shyghynnyng 40 payyzy qaytarylyp beriledi.

Búl aimaqtyng kezinde almanyng «Aport» sortyn ósirumen de aty shyqqany mәlim. Belgilengen talap boyynsha aport ósiru ýshin tandalyp alynghan jer alqaby teniz dengeyinen 900 metrden joghary biyiktikte boluy kerek. Qazirgi kezde almanyng osynday sortyn ósirip jýrgen sharuashylyqtardyng sany jyldan-jylgha kóbeyip kele jatqany kónilge quanysh úyalatady. Audan boyynsha onyng kólemi 200 gektargha jetti. Búl sort qysqa meylinshe tózimdi, 7-8 jyldan keyin ónim beredi. Jemisi iri, bir almanyng salmaghy 500-600 gramgha deyin tartady. Al, týsi alqyzyl bolyp kóz sýisintedi. Ol qyrkýiek aiynda pisedi. Demek, aport almalardy kelesi jyldyng qantar, aqpan ailaryna deyin saqtaugha bolady.

2020 jylgha deyin Týlkibas audanynda alma bau kólemi 3 600 gektargha jetkizilmek. Osylaysha qarqyndy bau ósiru damytylyp, ónim kólemin úlghaytu josparlanuda. Aldaghy merzimde almany Týlkibas audanynyng brendine ainaldyru jolynda júmystar atqarylatyn bolady.

Abai.kz