1 jeltoqsan - jalpygha ortaq mereke.
1 jeltoqsan – Túnghysh Preziydent kýni. Jalpygha ortaq mereke.
Preziydenttik institut alghash ret AQSh-ta taghayyndalyp, engizilgeni belgili. Álemning kóptegen elinde preziydent lauazymy bar. Búl – ómirsheng institut. Sol AQSh-ynyzda 1880 jyldan beri Amerikanyng túnghysh preziydenti Djordj Vashingtonnyng qúrmetine belgilengen Preziydent kýni jyl sayyn atalyp keledi.
Qazaqstanda da Túnghysh Preziydent kýni resmy mereke retinde atala bastady. Memleket basshysynyng bir sózi bar: – Qúday qazaqqa qyryn qaramaghan: peyiline say etip úlan-ghayyr jer bergen, asty-ýstin toltyryp ken bergen, meyirban, aqkónil, adal el bergen, jany ýshin malyn, ary ýshin janyn sadagha etetin er bergen. Maghan ary ýshin janyn sadagha etetin osynday tekti halyqqa, meni «úlym» dep, «perzentim» dep tóbesine kótergen halyqqa, arghy-bergidegi qazaq balasynyng birde-birining peshenesine búiyrmaghan baqytty – tolyqqandy, tәuelsiz memleket qúrudyng basynda bolu BAQYTYN búiyrtqan halyqqa qyzmet etuden artyq eshtenening keregi joq. Osy jolda men boyymdaghy bar qayrat-qabiletimdi, bilim-biligimdi ayamay júmsaymyn, qanday tәuekelge de baramyn!
Tәuelsizdik úghymy – qazaq ýshin qasterli. Tәuelsizdik – Tәuekel degen últtyq úghymgha tolyq say keletin qúbylys. Qazaq «Tәuekel et te tas jút» deydi. Elbasynyng osynau 25 jyl múghdaryndaghy atqarghan auqymdy qyzmetin baghamdaytyn bolsaq, eng aldymen osy Tәuekelge arqa sýiegenin angharamyz. Qay qazaqtyng balasyna tolyqqan tәuelsiz memleket qúru baqyty búiyrdy rasynda?!. Búryn soraby belgili, soqpaghy bederli jolmen jýrsek bir sәri. «Kýn sóngenshe, sónbeydi» degen KSRO bir kýnde kýirep sala berdi. Shyrmauyqtay shyrmalghan josparly ekonomikanyng belbeui byt-shyt ýzildi. Qazaqstangha qarasatyn eshkim qalmady...
Bәrin de tyngha týren salghanday janadan bastaugha tura keldi. Aspan úghymymen salghastyra qaraytyn bolsaq, Tәuelsizdik – Temirqazyq júldyzy ispettes. Ol bir ornynan eshqashan ózgermeydi. Ózgergen de emes. Memleket basshysynyng ә degende ústanghan eki baghyty – Demokratiya men Naryq, Temirqazyqqa baylanghan Aqbozat pen Kókbozat sekildi. Uaqyt Elbasynyng eng dúrys tandaudy jasaghanyn dәleldedi.
«Adamnyng adamshylyghy isti bastaghandyghynan bilinedi, qalaysha bitirgendiginen emes» depti Abay. Preziydent N.Nazarbaevtyng Tәuelsiz memleket qúru jolyndaghy is bastauy onynan boldy. Az uaqytta ghasyrgha tatyrlyq júmystar atqaryldy. Shekara shegendeldi. Tól tengemiz ainalymgha týsti. Elding qorghanys quaty artty. Ishki-syrtqy sayasattyng bәri ongharyldy. Atom ajdahasynyng oshaghy jabyldy. Astana qalasy salyndy. Sanay bersek bir adam emes, myng adamnyng atqarar isining bastauy shygha beredi.
Jaryqtyq Abay ózining 41-qarasózinde «Qazaqqa aqyl berem, týzeymin dep qam jegen adamgha eki týrli nәrse kerek. Áueli – bek zor ókimet, jarlyq qolynda bar kisi kerek. Ýlkenderin qorqytyp, jas balalaryn eriksiz qoldarynan alyp, medreselerge berip, birin ol jol, birin búl jolgha salyp, dýniyede kóp esepsiz ghylymnyng joldary bar, әrbir joldy ýiretushilerge berip, sen búl joldy ýiren, sen ol joldy ýiren dep jolgha salyp, múndaghy halyqqa shyghynyn tóletip jiberse, hәtta qyzdardy da eng bolmasa músylman ghylymyna jiberse, jaqsy din tanyrlyq qyp ýiretse, búl atalary qartayyp sózden qalghansha týzelse bolar edi. Ekinshi – ol adam esepsiz bay bolargha kerek. Atalaryn paralap, balalaryn alyp, bastapqy aitqanday jolgha salyp, taghylym berse, sonda týzeler edi» dep ketken eken.
Abaydyng aityp otyrghany – osy kýngi tilmen aitqanda, preziydenttik biylikting naq ózi emes pe?!. «Jarlyq qolynda bar kisi» degen – preziydent lauazymy ghoy. Demek, Abay – danyshpan! Tәuelsiz Qazaqstan Respublikasynda tolyqqandy jýzege asyrylghan reformalar men auqymdy, ózekti is-sharalardyng barlyghy da negizinen alghanda Elbasy Jarlyghymen atqaryldy.
«Balalardy dúrys jolgha salu» túrghysyndaghy Abay ósiyeti Memleket basshysynyng Jarlyqtarymen jýzege asyryldy. Bir ghana «Bolashaq» baghdarlamasyn aitsaq ta jetkilikti. Sonymen qatar Nazarbaev uniyversiyteti, Nazarbaev ziyatkerlik mektepterining ashyluy, Abay aitqan «dýniyede kóp esepsiz ghylym joldaryn» iygeru emes dep kim aita alady?!.
Túnghysh Preziydent kýni – tariyhy tandau kýni! Yntymaghy jarasqan, birligi bekemdelgen barsha qazaqstandyqtardyng últ Kóshbasshysy, Túnghysh Preziydentimiz Núrsúltan Nazarbaevtyng tóniregine toptasu kýni!
Elbasynyng óz sózimen aitqanda, «Biz ýirenushi elden – ýiretushi elge ainaldyq». Qazaqtyng aty qalyng әlemge mәlim bolsa, ony mәshhýr etken Túnghysh Preziydent. Qazaq halqynyng әrdayym mәrtebesi biyik, mereyi ýstem bola bersin!
Núrtóre JÝSIP
derekkóz. Aikyn.kz