Áleumettik jelide ýlken janjal tudy. Tanymal qazaqstandyq sәnger Núrlan Tórehanov «Qara sózderdi» Abaydyng jazghanyna kýmәn keltirdi. Ol tuyndynyng kenestik nasihattau maqsatynda jazylghanyn menzedi. Búghan Abaytanushylar bey-jay qarap otyra almady.

Búl turaly 31 arna  habarlady.

Qoljazba joq – demek avtor da joq. Núrlan Tórehanovtyng jazbasynyng qysqasha maghynasy osynday. Qazaqstandyq dizayner qazirgi uaqytta Mәskeude jýr. Ol «Qara sózderdi» Abaydyng jazbaghanyn, olardyng úly aqyn qaytys bolghannan keyin kenestik nasihattau qúraly retinde payda bolghanyn mәlimdedi.

Núrlan Tórehanovtyng jazbasynan:

«Biz «Qara sózderdi» qazaqtar jattap alyp, auyzdan auyzgha berilgen dey almaymyz. Ol epos emes, batyrlar jyry da emes, batyrlardy nasihattaytyn jyr da emes, túrghyndardyng kózimen qaraghanda ol qazaqtargha jabylghan jala. Qazaq sonyna deyin tyndamastan, ony jatqa aitqansha jyrdy nasihattaghan adamnyng ýstinen aryz jazugha barady».

Filologiya ghylymdarynyng doktory, professor Aygýl Ismaqova talay jylyn Abaydyng shygharmashylyghyn zertteuge arnady. Onyng sózine qaraghanda, búl әlem әdebiyetining aldynda qazaqtyng úly oishylynyng eren enbegin joqqa shygharudyng birinshi talpynysy emes. Kezinde Álihan Bókeyhanov, Ahmet Baytúrsynov pen Mirjaqyp Dulatovtar  feodaldyng úly Abaygha proletarlyq halyqtyng arasynda oryn joq» dep jar salghan kommunistermen tartysugha mәjbýr bolghan.

«Tórehanov myrza, osylaysha elden erekshelenip, Alashordashylardyng abaytanudaghy barlyq enbekterin joqqa shygharyp otyr. Ol – Ahmet Baytúrsynúly, Múhtar Áuezov, Iliyas Jansýgirov, Kóshke Kemengerúly jәne Abay turaly jazghany ýshin atylyp ketken barlyq alashordalyqtar. Qoljazbagha keletin bolsaq, Almatydaghy Ortalyq memlekettik múrajayynda Abay óz qolymen jazghan jalghyz qújat saqtalghan. Ol «Qazaq halqynyng shyghu tegi» turaly tórt bettik mәtin. Osy múrajayda óz әkesining qoljazbalaryn saqtap qala alghan Abaydyng úly Túraghúldyng jazbalary bar. Onyng ishinen 45 qara sózding 41-i tabylady. Búdanbólek, «Qara sózderdin» týpnúsqasy Semeydegi Abay múrajayynda saqtauly», – deydi Aygýl Ismaqova.

«Bizding múrajayda Mýrseyit Býkeúlynyng qoljazbasy saqtalghan. Ol Abaydyng jeke hatshysy bolghan adam. Sol qoljazbalardyng ishinde avtor sóz etip otyrghan «Qara sózder» de bar», – deydi Semeydegi Abay múrajayy diyrektorynyng orynbasary Meyramgýl Qayranbaeva.

Qoryta aitsaq, sәnger Núrlan Tórehanov atalmyshjazbasymen Abaydyng shygharmashylyghyn zerttegen barlyq ghalymdardyng qaHaryna úshyrady. 

Núrsúlu Naymanova

Abai.kz