Islam codyrlaryna

1000 QAZAQ

qosylghany ras pa?

AQSh-tyng kontrterroristik ortalyghy taratqan derek boyynsha, «Islam memleketi» úiymy óz qataryna Tәjikstan, Qyrghyzstannan jýzdegen, al Qazaqstannan 1 mynnan astam jastardy tartqan, dep habarlaydy «Azattyq» radiosy. Búl eki arada «VKontakte» jelisine tirkelgen «Islam memleketi» terrorlyq úiymynyng ókili ózin «qazaqstandyqpyn» dep tanystyryp, Siriyadaghy qyrghyz jәne qazaq balalardyng suretterin jariyalady.

Ózin «Artem» dep ataghan sodyrdyng sózine qaraghanda, ol «Siriyagha Qazaqstannyng Kaspiy tenizi jaghalauyndaghy Atyrau qalasynan barghan». Mausymnyng 13-i kýni onyng «VKontakte» jelisindegi paraqshasy qúlyptaldy. Biraq «Azattyq» ol jariyalaghan «Ortalyq Aziyadan barghan balalar» suretterining birazyn kóshirip aldy.

Qyrghyz kórshileri tәrizdi Siriyada soghysyp jýrgen qazaqtardyng birazy bala-shaghasyn ózderimen ala ketken. 2013 jyldyng qarashasynda jariyalanghan viydeoda 150-dey qazaq «әielderi men balalaryn Siriyagha alyp kelgenderin» mәlimdeydi. Qazaqstan ókimeti etnikalyq qazaq balalarynyng IM baqylaytyn aimaqta ekenine sengisi kelmeydi.

«Artemnin» jelidegi paraqshasy Qazaqstan ýkimetin de tiksintip tastaghanday, sebebi «Artem» ol jerde kem degende eki qazaq balasynyng fotosyn jariyalady. IM sodyry bir úl, bir qyzdy «óz balalarym» dep tanystyrady. «Artemnin» әleumettik jelidegi paraqshasyna qarap otyryp, qazaqstandyq sodyrdyng oi-pikiri jayly da oy týyge bolady. Ol IM basyp alghan Siriya jәne Irak aumaghyna kem degende eki balasyn әkelse de, olardyng anasyn әkelmegen nemese ózine ekinshi әiel izdep jýrgenge úqsaydy. Qazir óshirilip tastalghan jazbalarynda «Artem» «әiel kerek ekenin» jazghan edi. Bir suretting astyna «Álemge – beybitshilik, maghan – әiel bershi» degen.

Ol: «Inshallah, Qyrghyzstannan Qazaqstangha, Tәjikstangha ótemiz» dep jazghan. «Onda barghan son, Ortalyq Aziyada qamauda otyrghan tútqyndardy bosatamyz» dep uәde beredi. «Alla atymen ant etemin, bauyrlar, dinsizder qamauynda otyrghan senderdi úmytqan joqpyz. Jaqynda kelip, bosatyp alamyz» deydi ol.

Búl orayda «Azattyq» radiosyna týsinik bergen belgili sayasattanushy Erlan Qarin bylay deydi:

– Múnday mәlimetterge bagha bergende, saq bolu kerek. Keyde Siriya men Irakta «Islam memleketi» úiymyna baylanysty qalyptasqan jaghdaygha qatysty taldauda sarapshylar da, keybir elderding arnayy qyzmetteri de búl aghyngha týrtki bolghan faktorlardy taldaudyng ornyna sangha kóbirek mәn beredi. Sondyqtan resmy oryndardyng derekterine sýiengen jón.

Mysaly, Qazaqstan men Qyrghyzstannyng antiyterrorlyq qúrylymdary qazir júmys tәsilderin ózgertip, ózara jii derek almasyp túrady. Qazaqstan ÚQK songhy aqparynda ol jaqta 300-ge juyq adam jýrgenin habarlaghan. Ol jaqqa Ortalyq Aziya elderi azamattary ghana emes, Europa, AQSh, Avstraliya, Ontýstik-Shyghys Aziya elderinen de adamdar baryp jatyr. Búl – birneshe faktor yqpal etip otyrghan ortaq problema. Múnyng eng әuelgi sebebi internette radikaldy, terroristik jәne ekstremistik iydeologiyanyng erkin taralyp jatuymen baylanysty.

Al sayasattanushy Rasul Júmalynyng pikiri tómendegidey:

– «Islam memleketi» úiymy qataryndaghy 1 myng qazaqstandyq qosyluy naqty derek boluy mýmkin. Ol jaqta 300-ge juyq adam jýr degen ótken jyldyng statistikasyn Qazaqstanda ÚQK da rastaghan. Bizding elde býkil salada resmy statistika men beyresmy derek arasyndaghy alshaqtyq әdette birneshe esege jetedi.

Negizi, júrtty búl san ghana emes, olardyng jauyngerlik tәjiriybe jinap, ortamyzgha oralatyn otandastarymyz ekeni, búl tendensiyanyng úlghayyp bara jatqany shoshytady... Qazaqstannyng ishinde búl aghyndy toqtatugha qauqarly, radikaldy ýgit-nasihatqa qarsy naqty sharalar bayqalmaydy.

Azattyq.org