Qúdaygha shýkir, elimizde memlekettik tilde sheshen sóileytin ózge últ ókilderi tipten kóbeyip keledi. Áytse de, ókinishke qaray, qoghamymyzda tilge baylanysty týrli týsinispeushilikter oryn alyp jatqany jasyryn emes. Mysaly, Qarasay audanynda ornalasqan «EFES Qaraghandy syra qaynatu zauyty» AQ-nyng Almaty filialy syra óndiru bólimining bastyghy Nadejda Bendiz qa­zaq jigitterin ana tilinde, yaghni, memlekettik tilde sóilegenderi ýshin jerden alyp, jerge salypty. Nәtiyjesinde konstitusiyalyq qúqyq­tary búzylghan M.Jamashev, A.Baymúsanov, D.Beysembekov, A.Júbanyshev, A.Núrlybaev, D.Ahmetovter Qarasay audandyq sotyna shaghym týsirgen. Býginde sot prosesi jalghasuda. Jigitter zauyt әkimshiliginen әrqaysysy bir million tengeden moralidyq ótemaqy talap etip otyr. Endi talapkerlerding ózderi ne deydi?

Almas Júbanyshev:

Qúdaygha shýkir, elimizde memlekettik tilde sheshen sóileytin ózge últ ókilderi tipten kóbeyip keledi. Áytse de, ókinishke qaray, qoghamymyzda tilge baylanysty týrli týsinispeushilikter oryn alyp jatqany jasyryn emes. Mysaly, Qarasay audanynda ornalasqan «EFES Qaraghandy syra qaynatu zauyty» AQ-nyng Almaty filialy syra óndiru bólimining bastyghy Nadejda Bendiz qa­zaq jigitterin ana tilinde, yaghni, memlekettik tilde sóilegenderi ýshin jerden alyp, jerge salypty. Nәtiyjesinde konstitusiyalyq qúqyq­tary búzylghan M.Jamashev, A.Baymúsanov, D.Beysembekov, A.Júbanyshev, A.Núrlybaev, D.Ahmetovter Qarasay audandyq sotyna shaghym týsirgen. Býginde sot prosesi jalghasuda. Jigitter zauyt әkimshiliginen әrqaysysy bir million tengeden moralidyq ótemaqy talap etip otyr. Endi talapkerlerding ózderi ne deydi?

Almas Júbanyshev:

- Nadejda Bendiz maghan: «sen qa­zaq tilinde shýberekpen, shetkamen qan­sha sóilesseng de sóilese ber, mening jýi­keme tiyme», - dep doq kórsetti. Qoly­myz­da onyng sózderi jazylghan taspa bar. Sonda da ol sotta «mening dauysym emes» dep moyyndamauda. Biz sotqa aqsha ýshin kelgen joqpyz, konstitusiyalyq qúqy­ghymyzdy, tilimizdi qorghau ýshin keldik. Bizdi aqsha ýshin kelip otyr degen kisi әbden qatelesedi. Óitkeni, әdildik jense, barlyq qarjyny sudiya qajet dep tapqan kez kelgen balalar ýiine audaratynymyzdy qorghaushymyz arqyly jetkizdik. Biz -  qazaqpyz. Qashan da ana tilimizdi qorghaymyz.

Esbol Ábuov:

- Qazaq tiline qysym kórsetilgenine shydamadyq. Qit etse kóbine júmystan qazaqtardy shygharady. Basshylyq tarapynan eshqanday shara qoldanylmaghan song sotqa jýgindik. Qyzmetpen qoshta­satynymyz da aityldy. Bizge júmystan búryn namys kerek.

Daniyar Ahmetov:

- Sottan biz tek әdil sheshim kýtemiz. Kóp azamattar, onyng ishinde bizding bas­shylyq ta aqsha ýshin sottasyp jatyr dep oilaydy. Namysymyzgha tiydi, bizdi osynday әreketke barugha mәjbýrledi. Ádildikke jetkenshe toqtamaymyz. Se­be­bi, Ata Zannyng 2-babynda «Árbir azamat ózining qúqyghy men erkindigin sot tarapynan qorghauyna qúqyghy bar» dep anyq jazylghan.

Ádilbek Túrghymbaev, qorghaushy:

- Bizding negizgi qúralymyz dәlel­deme ghoy. Audiojazbany býgin tapsyr­dyq. Ekinshi jaq «biz­ding dauysymyz emes» dep moyyn­da­ma­ghan jaghdayda sa­raptama taghayyn­da­tu­gha tyry­sa­myz. Tilge qatys­ty mәse­le­ler kóp, biraq, onyng bәri sotqa jet­peydi. Mysaly, «EFES Qara­ghandy syra qay­natu zauy­tynyn» diyrek­tory «Sen­der osynday jolmen ózderin­ning últshyl ekenderindi kórsetip jatyrsyndar» degenge de­yin bardy. Tilin qorghaghan әrbir qazaq «últshyl» ma? Konstitusiyamen bekitken song әrbir adamnyng qúqyghy qor­ghaluy tiyis.

7-bap. Tilderding qoldanyluyna kedergi keltiruge jol bermeu

Qazaqstan Respublikasynda tildik belgisi boyynsha azamattardyng qúqyqtaryn kemsituge jol berilmeydi.
Qazaqstanda memlekettik tilding jәne basqa da tilderding qol­da­nyluyna jәne olardy ýirenuge kedergi keltiretin lauazymdy adam­dardyng is-әreketteri Qazaqstan Respublikasynyng zandaryna sәikes jauaptylyqqa әkep soqtyrady.

24-bap. Til turaly zandardy búzghany ýshin jauaptylyq

Qazaqstan Respublikasynyng til turaly zandarynyng búzyluyna kinәli memlekettik organdardyng birinshi basshylary ne jauapty hatshylary nemese Qazaqstan Respublikasynyng Preziydenti aiqyndaytyn ózge de lauazymdy adamdary, kez kelgen menshik nysa­nyndaghy úiymdardyng birinshi basshylary, sonday-aq, zandy jәne jeke túlghalar Qazaqstan Respublikasynyng zandaryna sәikes jauapty bolady.

"Zang gazeti"