Men Bauyrjandy tanyghaly on jyldan asty. Onyng jyraular poeziyasymen sabaqtas, aryndap, aspandap, kýmbirlep, kýnirenip oqyghan talay ólenderin óz qúlaghymmen tyndadym. Solay bola túra men onyng mahabbat lirikalaryna qúshtar edim. Nege ekenin qaydam, kitaptary qolyma ilinse boldy, eski ólenderin izdeytinmin.

Keyinnen, keyin kele Bauyrjannyng ózgelerge úqsamaytyn nayzaghayday shatyrlap, kýndey kýrkiregen, tau ózenindey gýrildegen jyrlaryn týsine bastadym. Tolyq boyyma sinip ketti dey almaymyn. Óleng sózge ghashyq adam retinde sony soqpaq izdegen, ózgege úqsamay ózinshe jazugha qúlash sermegen aqyn bauyrymnyng jyrlarynan jauhar izdeytin boldym. Birde imany sәule jalt etip sanamda janghanday bolady. Birde ne aitpaq bolghanyn anghara almay júmbaq sheshe almaghan balasha basym qatady. Sóite túra jyrdyng ishinen әlgi sәuleni taghy tapqym kelip, jaryqqa asyq kóbelektey shyr ainalghan oiymmen arpalysamyn.

Bir kezderi taghdyrdyng jazuymen Bauyrjangha biyik minberlerden sóileu búiyrghanda, jayly kreslo úsynylyp, bastyq bolghanynda "әdeby tanymyna selkeu týsirip, aqyn retinde ózin joghaltyp almasa eken" dep uayym jegen edim. Ózi "Soqyr kózden de jas kórdim, janym, keliniz maghan, Joghalghan" dep jyrlasa da, ol joghalu men bú joghaludyng arasy jer men kóktey ekenin aqyly bar adam týisinse kerek. Bauyrjan joghalghan joq. Mansap pen ataqqa aqyndyghyn aiyrbastamady.

Osydan on jyl búrynghy Bauyrjan men býgingi Bauyrjan - bir Bauyrjan. Talay әdeby kókpardyng ishinde jýrse de bastapqy bolmysynan ajyramay qalghany, bú ómirde "ólennen basqanyng bәri beker" ekenin ózinshe baghamdaghany ýshin ghana ony qúrmet tútugha bolady.

Jazary tausylmasyn, bauyrdyn...

Qanat Ábilqayyr

Menning ýni

I

Kókshetaudyng qartayghan kóshelerinde, bir nəp-nəzik qayyng ósetin. Japyraqtarynan japyraqtaryna jap-jasyl ólender kóshetin. Sol qayyng týsime kirdi, keshe... Esime týsti Aspan turaly anghal oiynym. Mening momaqan qayynym!

Oyandym. Nesine oyandym, qayynym? Osynsha təp-tətti bolaryn bilmeppin týsimnin. Kóktem janaryn jylatyp, mólt etip tamghan ər tamshy - sening móldir múnyng dep týsindim.

Qayda jýr eken, mening ólenshi bauyrym? Oigha - gýl eken ótken shaq. Agham bar edi ókpeli taghdyrgha. Kinəmshil edi ghoy, shyrmalyp qaldy ma sózine? Órtenip ketti me ózine? Momaqan qayynym, jasyrmay aitshy endi Aspangha. Sol bir susarday súlu jaynaghan kezderim, esimnen ketpedi túrsam da, jatsam da...

Səlem ait, auagha...

II

Kózinizde túnshyqqan jas - Sizding Janynyzdyng azaby. Estimeysiz Siz ony. Qúpiya səlemge qúlshyntqan bir sezim, peshene joldaryn bayyrghy sózderge mas bolyp, shynayy ýn qatqan əuenge yntyghyp syzady. Ony da kórmeysiz, qymbattym.

Sóilespey-aq sóilese alsaq qoy, shirkin-ay. Jetemiz sol kýnge. Qalypqa qúiylghan úghymgha mysqylmen boyalghan baqyttyng maskasyn syy etem, baghasy - ómirding qúnynday bolady.

Pay, dəuren! Siz jayly gharshynyng múnynda janary peyishtey jaynaghan auanyng kýlkisi turaly jyr oqyp berer em. Sol sətte, shekesinen shertip qoyamyn mynau eser jalghannyn! Oh! Sonda mandayym jarqyrap, erkelep jýremin! Kóresiz! ...Dəl sol kýni artyq ketsem keshirinizshi Jýregim...

III

Kýn sayyn kýreng taulardyng kýn jalaghan bókteri kýreng týske boyalghanda, kýren-kýreng qoylar óretin. Ər kýni tanerteng oyanghanda, ainalasyn alqalap, shalqalap jatyp alghan sol kýreng taulardy ghana kóretin, bir bala. Atasynyng qarlyqqan dausynda qalyqtap jýretin ertegilerge kýmənsiz anqiyp senetin, ózimen-ózi sóilesip, ózimen-ózi kýletin, esh sebepsiz múnayyp qalatyn sol bir búiyghy balanyng aty - Bauyrjan bolatyn.

Taular kýrs-kýrs jótelip alyp, təp-tətti sybyrlasqanda dalamen, sol bir balaqay Gharyshtyq ne Ghashyqtyq sanamen tigilgen, túsyna kórkem ilingen júmbaq týskiyiz betinde ər týni kezdesken oiy-oiy oilarymen jarasa alyp pa býginde?

P.S.

...Osynyng bərin eske alghanda, japadan jalghyz qalghanda, jalygham mynau qaladan nalyghan. Sosyn so-o-ona-a-au qara adyrda elesi ghana kóship jýretin Qarashanyraqty saghynam, atamdy saghynam.
Sol bir qyrsyq balany da qatty saghynam...

Syrdariyamen jolyqqanda

Búl Dariya - elimning ayauly anyzy, jerimning júmaqtay manyzy, kýretamyry. Mening - kýretamyrym. Kýretamyrymnan babamnyng ruhy, balamnyng armany Qorqyttyng qobyzynday kýnirenip aghady... Sýmbildey sylanyp, sýleydey silkinip, sosyn syrghyp aghady, múndanyp mýlgip aghady, aghady... Aqyrghan ajaldy azaptap aghady, alqynghan ólimdi mazaqtap aghady, aghady... Ýnsiz aghady. Jap-jasyl Ómir aghady.

Mening kýretamyrymnan dəuirler aghady. Tənirining sertimen, taghdyrdyng dertimen kózinen qan aqqan, sózinen jas aqqan adamzat tarihy aghady kýrsinip... O, jalghan, Ar ýshin jýregi obaldan jaralghan Túmar hanshayym qolynda kesilgen baspenen kegim de ashynyp aghady.... Múraty asylmen, namysy jasynmen qayralghan, aimanday Alashshyl oghlannyng oilary aghady mening kýretamyrymnan. Qyp-qyzyl eleske eligip, enirep, óksikke túnshyqqan zarym da aghady, qayteyin...

Mening kýretamyrym - Syrdariya aghady móldirep momaqan janary. Qazaqqa barlyghy bolsyn dep aghady. Mandayy jarqyrap jansyn dep aghady. Jaraly Araly tolsyn dep aghady, mening kýretamyrym!!!

Qyzylorda. 26.03.2017

Sezikting kózimen

Sezikting kózimen qarasaq... Kele jatyrmyn. Bəlkim, senen ketip qalghan shygharmyn bolashaq. Sonsha saghan nege asyqpyn, nege ghashyqpyn? Bilmedim. Bilermin, jýzimdi saghynysh dausymen jughanda. Júldyzym onymnan tughanda; bilermin, ədilet kózderde kýlgende, meyirim kóktegen ýnderde mahabbat qanatyn qaqanda; bilermin, órtengen qyzghanysh kýl bolyp ózendey aqqanda, ol ózen kəusargha ainalghan keshterde; qiyanat taptalyp, kómilip, kómilgen tóbege appaq gýl óskende - bilermin.

Sen netken kórkemsin! Sen netken súlusyn, sýikimdi. Sen jayly oilasam manayym ən shalqyp, kirpikke móldirep kýy túndy. Men seni saghyndym, múndasym ayauly qúrdasym - Bolashaq!

Alien

Týngi Aspangha qarasam, týngi Aspangha... Týngi Aspanmen sóilesip ymdasqanday, kýbirleymin eriksiz óz-ózimmen... Sóz shyghar - Ómir degen. Oy shyghar - ólim degen. Týn Əulie - kórinip, kórinbegen. Əuliye. Məngilik ghúmyr kesher senimenen kózimnen júldyz aghyp jatqan syndy, sheksizdik ekinimdi týsingendey, taghy da bir kenistik tapqan syndy, taghy da bir uaqyt jolyqqanday, tanghajayyp tylsymdy kýy keshemin, keshetin shaqtarymdy anyq bilip, bolashaqpen bir sətte ýilesemin. Yaghni, úmytshaq ómirimdi, erksiz erigimdi - erkindik dep, keletin kýnderimdi esime týsiremin. Ótken kýndi kýtemin, saghynamyn... Sezik. Ýmit. Týngi Aspangha qaraymyn, týngi Aspannan Bireu meni ýnemi kóretindey... Dəl býgin keletindey.... Abyrjyp, Aspangha qaray berem... Qaray berem.

Sózge qanat bitken týn

Tile. Ózinnen tile, súra ózinnen. Ózinde - məngilik sət sayyn jaralghan. Sət sayyn joghalghan oilaryng oralsyn, gýldesin. Gýldese, kózinnen sóz tamar móldirep. Bastalar basqa əlem jýrekte. Kýn tuar kýlimdep tilekte. Ózinnen tile. Qadyryng ketpesin ózine. Qadyr týni. Kóktesin kýdigin, kýdiging kóktese, bir tamshy jaspenen basqa əlem jazylar, oqylar shyndyghyng bir tamshy jaspenen. Poy, sosyn Oy úshyr alaqanynnan, alaqanynnan sóz úshyr, taghdyrlas! Endi búdan bylay Qúday aqyl aitpaydy bizderge. Aytqan Ol, uaqytqa sert etip. Al endi Arly kim?! Arsyz kim?! Jazghan. Jazylghan barlyghy. Ózindi oqy. Qadyr týni úlymasynshy qúlqynyn. Tek qana Óleng týsedi Aspannan búl Týni.

Qauyshu

Jýiesiz dybystardan, qasiyetsiz, kiyesiz sybystardan qashyp kelgenime quandym. Endi oilarym janadan jaralar, shópterding biyimen tynystar, japyraqtyng kýlkisimen dem alar. Ne degen úly tynyshtyq. Ne degen jýieli dybystar. Mening ayanyshty syiqymdy emdedi osy týn. Qayran auyl. Anghal auyl. Arly auyl. Itterinning ýrgeni qanday sýikimdi. Úmyttym úiqymdy. Úiyqtaman. Úzaq úiyqtarmyn bir kýni. Qanday jaghymdy. Sezinip túrmyn jalyqqan, qajyghan, sharshaghan janymdy. Qarashy, Aspan - qolshatyr sekildi nemese kiyiz ýy sekildi tigilgen... Júldyz - jýrekte býr jarghan alghashqy sezimdey sol qalpy taza. Joldar - ómirge asyghyp jýgirgen kýnəsiz sətterim. Sol qalpy. Men ózgergem. Bəlkim, óstim ne óshtim. Mýmkin, qaraghay siyaqty kóktedim. Bəribir ózimdi ayadym, bəribir jek kórdim. Keshirshi auyl, keshirshi bauyr...

OL

II ólen

...joq shyghar, tabighy ózgeru,
uytty, kekti kózderi.
Ne degen qatygez edi,
ne degen qyp-qyzyl sózderi,
úyatym qyzaryp ketti,
uaqyt úzaryp ketti... Oyandym.
Ol meni aldady, arbady...
Qorlady.
Qúday-ou!
Esim dúrys adammyn ghoy,
esim dúrys, jyndy emes.
Ómir sýrgim keledi jay bir adamday,
mazamdy almashy týngi eles!
Boldy endi,
Ghayyp,
Bəlkim, asyqty.
Mine,
oyymnyng súp-suyq qoldary,
Janymdy shoshytty,
Ruhymdy jasytty.
Shydaymyn. Qaytemin, kóndigem??
....Úiyqtay alsam ghoy endi men?!

Joghalghan

I ólen

Pendening bərin Adam dediniz,
tabam dediniz ghalamnan,
Joqty.
Bərinen jalyqqan kezde, maghan keliniz.
Maghan keliniz, Joghalghan.

Ózinnen-ózing qoryqqan kýni,
ózinnen-ózing qashqannan,
qoryqqan kýni,
qúrmeting artar Aspangha.
Japadan jalghyz toryqqan týni,
maghan keliniz, Joghalghan.

Dos kórdim bərin, qosh kórdim bərin,
opasyz netken, o, jalghan.
Soqyr kózden de jas kórdim, janym,
keliniz maghan, Joghalghan.

Joghalghan, bizdi súraghan kózge,
tura qaranyz, múnayghan.
Japadan jalghyz jylaghan kezde,
qashynyz barlyq «qúdaydan»...

Talanghan senim, tonalghan kónil,
kez bolar týbi araygha...
Kýtemin Sizdi, Joghalghan ómir,
keliniz maghan qalay da!

II ólen

Əkeden jalghyz emespin,
Alysta-a-an Ananyng meyirin kórdim,
Joghalghan.
«Jalghyzbyn mýlde» demespin,
kóp ishinde bir Qúdaygha sengendey,
Jalghyzdyq maghan, saghan kelgendey
jolyqty... Jalyqtym.
Jalyqtym, kýnim, rasy,
ey, kimder bar deysin, jandy úqqan?!
Mas bolyp, lang salatynym - sondyqtan.
Sondyqtan,
ózime-ózim jýgirip,
ózimnen-ózim qashqanda,
móp-móldir bolyp, janarda jaralghan,
monshaghymdy ilip jýrekke,
ózindi izdeymin, Joghalghan,
sondyqtan...

***

Kýn tughanda basyna
jolamaydy kólenkeler qasyna...
Kýn tughanda basyna
qanday ghajap Ay tughany kerilip,
úmytasyng satqyndyghyn saghattyn,
barlyghynan jerinip,
otyrasyng jalghyz ózing egilip,
qanday ghajap!
Jýk týskendey arqannan
ýnilesing ómirine bolkonnan,
ómir saghan ýniledi,
jaryqtyq,
ashy óksik tyghylady qolqana,
sher tolqidy, tistenesin, shydaysyn,
kónilinning kemsenine qúlaysyn...
Qap-qara Týn sipaghanda basynnan,
shyday almay jylaysyn,
qanday ghajap!

Júp

Seni janym, týsinu - úly armanym,
birde - Kýnsin, birde - týn... Úgha almadym.
Nýktesin qalay qoysaq bolar eken,
Ómir degen - sətsizdeu shygharmanyn?

Shygharmanyng ayaghy kónildi emes,
ne deseng de, búl endi - senimdi eles.
Men: «Ay» desem,
Sen: «Kýn» dep kýlimdeysin,
qyrsyghamyz. Týk te de jenildemes.

Men - qara týs,
Sen - aq týs... Kelistik pe?
Kuə - bəri. Túp-tura bólistik pe?
Men joq bolsam - Sen joqsyn,
Ómir de joq.
Joq - uaqyt, joq jəne Kenistik te!

2017 jyl

Abai.kz