Mening jasym – onda. Ýide gýl ósirip, bos uaqytymdy paydaly ótkizemin. Songhy uaqyttary, gýldi jaqsy kórip ghana qoymay, otbasyma bir syy jasaghym kelip jýrgen. Sol maqsatym – mekteptegi ghylymy konferensiya uaqytynda oryndalayyn dep otyr.

Bir ay boldy, erkek baqyty men әiel baqyty gýlderining ortaq úqsastyqtary men erekshelikterin ózimshe zerttep jýrgenime. Áriyne, ghylymy jetekshim -ústazym Shynar Haliylqyzynyng kómegimen. Sonymen, eki gýldi budandastyryp, jana  týr - «otbasy baqyty» gýlin ósirgim keledi.  Mening aldymda, olardyng ósu jolyn, tehnologiyasyn zertteu maqsaty túr. Odan bólek, gýlderdi zertteu, baptau, ósiru, tipti, jana payda bolghan gýldi zertteu kýndelikti uaqytymnyng bir bóligine ainaldy.

«Ruhany janghyru» - әr adamnyng otbasynan bastalady, - dep apayym ýnemi aityp otyrady. Mine, mening mindetim de sol, búl enbegimdi әuletimning jetistigine arnaghym keledi. Aytpaqshy, týrli oqulyqtardy oqyp, derekter jinaugha tura keledi. Týrli kitaptary oqyp, gýlding týrleri men onyng adam balasyna paydasy turaly mol aqparatqa qanyqtym.

Endi, jetekshimmen birge zerttep jýrgen júmysym turaly aqparat bere keteyin.

Kitaptaghy zertteulerge qarasaq, Anturium (lat. Anthurium) – shayanottar túqymdasynyng 113 tegining biri. Anturiumdy әrkim әrqalay ataydy, mysaly «mahabbat gýli», «er azamattardyng baqyty» siyaqty ataular da bergen. Boyynyng biyiktigi týrlerine qaray 2 metrge deyin bolady. Bir anturium 5-6 gýlge deyin shygharady. Men osy gýlding týr-týrin keninen zerttegim keledi.

Anturium ózining әdemi gýlderimen erekshe baghalanady. Gýlderining týsi aq, qyzyl jәne jyltyr kýlgin bolady. Bizding elde ósetin týrleri turaly mәlimetter az.

Al, «Áyel baqyty» degen atpen atap jýrgen - Spatifillum (lat. Spathiphyllum) shayanottar túqymdasynyng 113 tegining biri. Qazaqstanda tek bólme ósimdikteri týrinde ósedi. Ol kóbinese «Áyel baqyty» degen atpen belgili. Búl ayaly alaqangha úqsaytyn gýlderine baylanysty boluy mýmkin. Kóbine búl shóp tektes ósimdik. Ádette 60 sm ósedi. Ol mәngi jasyl ósimdik. Mamyrda gýldeydi. Tamyrsabaq qysqa. Sabaqty bolmaydy - tamyr qasyndaghy japyraqtar topyraqtan shoq tikeley qúrastyrady.

Ósimdikter әlemi adamgha әdemilik ghana syilap qyomaydy, ol densaulyqqa ong әser etedi (әriyne, keybireulerinen basqalary). Gýl ósken ortada, tazalyq, tatulyq pen birlik, jaqsylyq pen jomarttyq bolady deydi ýlken kisiler.  Úlybritaniyanyng biolog mamandary «ósimdikterding adamnan ózgeshiligi joq, olar da adamdar siyaqty kóredi, iyisti seze alady, olarda estu qabileti men dәm sezu qasiyeti damyghan» dep tújyrymdaghan. Olay bolsa, gýlder de iyis sezedi, bir-birimen aralasady degen sóz. Áuendi jaqsy qabyldap, soghan oray ósetin kórinedi. Ghylymy kitaptardan oqyp edim, mysaly, siklamender - djazdy, mimoza men sýmbilshashtar - Chaykovskiyding shygharmalaryn, floks pen tabaq - Vagnerding operasyn únatady eken. Mine, qaranyz. Adam men ósimdik arasynda qanday da bir ortaq baylanys bar. Óziniz bayqap kóriniz, kónil-kýiiniz bolmasa, ósimdik arasynda jýriniz. Bir sәtte jaqsaryp qalasyz. Al, adam auyryp qalsa, ósimdikke ol da әser etedi. Olar da qurap, mazasy ketedi. Ekolog-mamandar, ýige jәne kenselerge gýl ósirip, tabighy ortany taza ústaugha kenes beredi. Mening de kenesim bar, gýldi tek apa-analarymyz ghana emes, er adamdar da ósirse, adam tabighatyna jat emes. Ásemdik tek, әielge ghana emes, er adamnyng da ómirin gýlge ainaldyryp, jaqsylyqqa jeteleydi. Maghan, sәttilik tilep qoyynyzdar!

Arnúr Bauyrjanúly, Astana qalasy, 14 mektep - gimnaziyasynyng 4 synyp oqushysy

Abai.kz