Senbi, 23 Qarasha 2024
Talqy 6422 14 pikir 22 Aqpan, 2018 saghat 15:06

Dulat Isabekov. Renjisem – men renjuim kerek edi

Aqpan aiynyng 12-de Qazaqstan Jazushylar Odaghynyng kezekti plenumynda mening sóilegen sózim jayly «Qazaq әdebiyeti» gazetining bas redaktory Janarbek Áshimjanov inimning mening atyma ýlken renish bildirgen habarlamasy әleumettik jelilerde jariyalanyp, oghan qyzu qoldau bildirgen jәne oghan qarsy pikirler jariyalanyp jatyr eken. Men ondaylargha mәn bermeushi edim, biraq, «Duke, plenumda ne aityp qoyyp ediniz? Áleumettik jeliler shulap jatyr ghoy» dep telefon soghushylar kóbeygen son, ashtyryp qarasam, shynynda da әr týrli pikirler órip jýr eken. Solardyng eng bastysy – «Dulat Isabekov mening sheteldegi jetistikterim jayly «Qazaq әdebiyeti» júmghan auzyn ashpady. Aqsaqaldarymyz qartayghan ba, nege ótirik aitady?» dey kelip, gazet betinde jariyalanghan maqalalardy tizip shyghypty. 2017 jylghy Londonda mening piesalarym boyynsha ótken teatr festivali men «Aqqu-Jibek» atty tandamaly piesalar jinaghymnyng Lordtar palatasynda túsauy kesilip, 75 jasqa tolghan mereytoyymdy qosa atap ótken kezdegi sóilegen sózim jayly «Qazaq әdebiyeti» gazeti birneshe maqala jariyalady. Janarbek inimning renishi oryndy. Oghan ókpem joq. Mening aitpaghym, 2006 jyldan bastap 2012 jyl aralyghynda Sankt-Peterburgting ýsh teatry mening «Tor», «Ókpek jolaushy» atty piesalarymdy sahnalaghanda, Ombynyn, Dushanbening akademiyalyq orys drama teatrlary, Bashqúrt jәne Sofiya teatrlary kezek-kezegimen «Eski ýidegi eki kezdesu», «Aktrisa» atty piesalarymdy qoyyp jatqanda, 2014 jyly Londonnyng «Orzu Arts» teatry túnghysh ret qazaq piesasyn sahnalap, «Gauhar tas» povesi men әngimelerimdi jeke kitap etip shygharyp, ataqty Kembridj uniyversiytetinde túsau keseri ótip, Úlybritaniya kitaphanasynda «D.Isabekov pen Sh.Aytmatov shygharmalaryndaghy poetikalyq ýndestik» degen konferensiyasy ótkeni jayly bizding elding qazaq-orys gazetteri basy «Egemen Qazaqstan» bolyp quanyp, tipti, «Sentral Aziya Monitor» aptalyghy «Triumf kazahskoy dramaturgii» dep jýrek jardy kóldey maqala jariyalap jatqanda әdebiyet pen mәdeniyetting basty janashyry «Qazaq әdebiyeti» gazeti júmghan auzyn ashpay otyrsa múny qalay týsiner edinizder? Gazetting sol kezdegi bas redaktory J.Shashtayúlynyng osy oqighalar jayly material úsynghan qyzmetkerdi júmystan ketesing dep qorqytqanyn qoldaghylarynyz kele me? Qazaqstan Jazushylar odaghynyng bir kezdegi plenumynda N.Orazalin ózi ornynan ketse de «Mәngi tóragha» bop qala beretini jóninde úsynys aitqanyna T.Ábdik te, men de qarsylyq bildirgenmin. Sol qarsylyghymdy kek saqtap, men turaly bir de bir habar bergizbeu jayly gazet basshylyghyna jasyryn núsqau bergeni, ol núsqaudy gazet redaktory búljytpay oryndap kelgenin әdildik dep oilaysyzdar ma? Ombyda, Londonda, Dushanbede, S-Peterborda, Týrkiyada,  Koreyada, Sofiyada tarihta túnghysh ret qazaq piesasy qoyylyp jatsa búl kýlli qazaq әdebiyeti men mәdeniyetining jetistigi dep baghalanuy tiyis pe, әlde, «qoyshy, bir adamnyng tabysyn nesine dabyraytamyz?» dep ýnsiz qaludy jón kóremiz be? Osylay etkenimiz dúrys shyghar. Óitkeni, әlgi elder qazaq piesalaryn kýnde sahnalap, әbden mezi qyldy emes pe? Men tipti, «Biz soghysty kórgen joqpyz» povesimning jeke kitap bop shyghyp, onyng túsau keseri ýlken tabyspen ótip, halyqaralyq Aytmatov akademiyasy men Aghylshyn parlamentining «Qazaqstan men Úlybritaniya arasynda mәdeny baylanysty qalyptastyrugha qosqan ýlesi shin» degen Sertifikatqa parlament deputaty, baronessa Alison Saty qol qoyghan statuetka jayly eshkimge aitqan da joqpyn. Ol jayly dabyraytyp habarlap jatqandy artyq sanadym. Men «Qazaq әdebiyeti» gazetining maqtau maqalalaryna asa múqtaj bolar jastan ótip ketken siyaqtymyn. Jazyp jatsa «bәrekeldi» deymin, jazbay jatsa «múnysy nesi?» dep ýndemey qoya salamyn. Áytpese, 2006 jyl men 2012 jyldar aralyghynda ótken qyruar oqighalar jayly jaq ashpay kelgen «Qazaq әdebiyeti» gazeti jayly talay-talay renishimdi bildirer edim ghoy. Ne arnayy maqalalarymda, ne әrtýrli súhbattarymda, ne bolmasa teledidar ekranynan bir de bir ret ol nazymdy bildirgen emespin. Maghan batqany – júrt oilaghanday maqtau maqalalardyng jariyalanbaghany emes, Jazushylar odaghynyng organy bop tabylatyn әdeby gazetting bir adamnyng kónil-kýiine sonshalyqty tәueldi bop qalghany, gazet redaksiyasynda «ou, mynauymyz qiyanat boldy ghoy» dep aita alatyn bir adamnyng tabylmaghany boldy. «Mәngi tóragha» bolugha bildirgen qarsylyq, odaq basshylyghynyng atyna aitylghan synnyng ayaghy shygharmashylyq miniyrepressiyagha әkep soqqanyna qalay tandanbassyn! Kreslo degen jaryqtyqtyng sonshalyqty qymbat ekenin qaydan bileyin!

Al, Janarbek inime ókpem joq. Plenumda berilgen 5 minutqa aitam degen oiyndy syighyza almay qalady ekensin. Ol ýshin aiypqa búiyrma!

Abai.kz

14 pikir

Ýzdik materialdar

Syni-esse

«Talasbek syilyghy»: Talqandalghan talgham...

Abay Mauqaraúly 1465
Bilgenge marjan

«Shyghys Týrkistan memleketi beybit týrde joghaldy»

Álimjan Áshimúly 3236
Birtuar

Shoqannyng әzil-syqaqtary

Baghdat Aqylbekov 5373