ÚQK-ning eks-basshysy Dýtbaev alayaq Ábilyazovke «qyzmet» etken
2001-2006 jyldary Últtyq qauipsizdik komiytetin basqarghan Nartay Dýtbaev KTK telearnasy dayyndaghan "Zvaly ego Murka" filimining ýshinshi bóliminde Múhtar Ábilyazovke qalay kómekteskenin aityp berdi. Filimde kórsetilgen Dýtbaev-Ábilyazov arasyndaghy telefon әngimesining jelisine qaraghanda, Dýtbaevtyng aqsha ýshin Ábilyazovke qyzmet etkeni anyq. Onda Dýtbaevtyng tapsyrmasymen komiytet qyzmetkerleri jinaghan qúpiya mәlimetti Ábilyazov ózining biznestegi bәsekelesi ErjanTәtishevti óltiru ýshin paydalanghany, 2004 jyly Tәtishevti tapsyryspen óltirgen Múrathan Toqmadiyding jazadan qútylyp ketuine Dýtbaevtyng tikeley aralasqany jәne taghy basqa tyng mәlimetter aityldy.
"Ábilyazov Múhtar Qabylúlymen Qazaqstan Respublikasynyng Últtyq qauipsizdik komiytetining tóraghasy bolyp túrghanymda tanystym. Sol kezde Rahat Áliyevpen jaghymsyz qarym-qatynasym boldy, al Ábilyazov Qazaqstannyng demokratiyalyq tandauy (QDT) qozghalysynyng liyderi boldy. Sol kezende osynday qozghalys bolghan. Áliyevpen jaghymsyz qarym-qatynasymdy eskere otyryp, Ábilyazovti Rahatpen teketiresimde paydalanudy úighardym", - deydi Dýtbaev.
Sonday-aq Dýtbaev Múhtar Ábilyazov týrmege qamalghanda (2002 -2003 j.j.) ony Múhtar Jәkishevpen birlesip týrmeden shygharyp alugha kýsh salady.
"2003 jyly Jәkishev Múhtar Erkinúly (qazaqstandyq biznesmen әri «Qazatomónerkәsip» eks-basshysy - red.) habarlasty. Jәkishevpen dostyq qarym-qatynasta edik. Ol Ábilyazovti bosatyp jiberudi dúrys dep esepteytinin aitty. Ortaq kýsh júmyldyra otyryp, Ábilyazovti bosattyq", - deydi Nartay Dýtbaev.
Búdan keyin sol kezdegi ÚQK basshysy Dýtbaev Ábilyazovke "TúranÁlemBankti" Erjan Tәtishevten tartyp alugha kómektesedi.
"Olardyng arasynda (Ábilyazov pen Tәtishevting - red.) janjal shyghyp, dúshpangha ainaldy. Sonda Ábilyazov Tәtishevke qatysty bank aktivterin qaytarugha kómektesetin mәlimet jinaudy ótindi. Men kelistim, sóittim de ÚQK AAQ (aqparat jinau qyzmet i- red) qyzmetkeri Repnikovty shaqyrtyp, oghan Tәtishevting úyaly baylanystaryna baqylau qoydy tapsyrdym", - dedi Dýtbaev.
ÚQK búrynghy qyzmetkeri Oleg Repnikov jinaghan aqparatty syrtyna "tóraghanyng jeke ózine" degen konvertke salyp, bastyghy Bekbolat Qanghojinge jiberedi. Odan alghan mәlimetti Dýtbaev telefonmen sóilesu arqyly Ábilyazovke berip otyrghan.
"Búl mәlimetting ishinde (Tәtishevti – red.) sipattaytyn mәlimetter, qozghalu әdisteri, baghyttary, baylanystary, aralasatyn ortasy, әdetteri bolatyn. Osynday mәlimet týsip otyratyn, osyny Ábilyazovke telefon arqyly bayandaytynmyn. Sol kezde Tәtishevting Toqmady degen bireumen jaqyn aralasatyny jayly mәlimet boldy. Ol qylmys әlemining serkesi bolghan. Olardyng birge angha shyghatyny jayly anyqtaldy", - deydi Dýtbaev.
Onyng aituynsha, Tәtishevting qazasynan keyin "TúranÁlemBankti" (qazirgi BTA Bank) basqarugha jәne iyelik etuge qatysty talas bastalghan. "Tәtishevting әieli Aytjanova kýieuining banktegi ýlesin aldy jәne ózi bankti basqarghysy keldi. Bankte qaqtyghystar bastalyp, sonda Ábilyazov bankti basqaruda qoldau kórsetuimdi ótindi. Búl isti 4-departamentting sol kezdegi basshysy Bilisbekov Núrghaly Dәuletbekúlyna tapsyrdym", - dedi Dýtbaev.
Osylaysha, "TúranÁlemBankti" Múhtar Ábilyazovke tolyghymen alyp bergen Nartay Dýtbaev qashqyn bankirge búdan keyin de jasyryn kómektesip jýrgen. Múhtar Ábilyazovting BTA bank aqshasyn jymqyryp jatqanyn bilgen qúqyq qorghau organdary ony taghy qamaugha almaqshy bolady. Búl mәseleden habardar bolghan Dýtbaev jaghdaydy Ábilyazovke jetkizedi. Múny estigen Ábilyazov tez arada shetelge tayyp túrady.
Angliyada túryp jatyp London sotyna tartylghan Ábilyazov ol elden de qashyp ketip Europada biraz jyl jasyryn jýrgeni belgili. Tynshylar arqyly onyng Italiyada jasyrynyp jýrgenin bilgen Qazaqstan qúqyq qorghau organdary ony sol elding polisiyasynyng kómegimen qamaugha almaqshy bolghan. Filimde aitylghan jayttargha qaraghanda, búl qúpiya operasiya jóninde taghy da Dýtbaev Ábilyazovti saqtandyryp ýlgeredi. Nәtiyjesinde ol qashyp ketedi. Búl operasiyagha Dýtbaevtyng syrtqy barlau qyzmetinde júmys istegen tuysynyng qatysy bar. "Ábilyazovti qúryqtau operasiyasyna" basshlyq jasaghan ol Ábilyazovting ózin emes, Italiyada túryp jatqan onyng әieli men qyzyn Qazaqstangha alyp kelip әdeyi arandatu jasaydy. Búl oqigha halyqaralyq dau tughyzyp, Qazaqstannyng imidjine keri әser etkeni belgili. Osynday arandatudy Dýtbaevtyng kómegimen Ábilyazovting jasaghany kórinip túr. Ol Qazaqstannyng bedelin týsiru ýshin әieli men qyzyn jylatyp, qúrbandyqqa shalugha deyin baryp otyr.
Filimde Ábilyazov pen Dýtbaevting telefon arqyly sóilesip jýrgen әgimelerinen birneshe audio nazargha úsynylady. Onda Dýtbaevtyng Ábilyazovke tәueldi, basybayly adam bolghany bayqalady.
"Zvaly ego Murka" filimining ýshinshi bólimin myna silteme arqyly kóruge bolady: https://www.ktk.kz/kz/projects/93019
«S»