Tómendegi myna bir keste әleumettik jelilerdi sharlap jýr. Akkaunt iyesi – Ashat Demokrat degen azamat. Ashat paraqshasyna kesteni ilip, oghan «Óz jerimizde qonaq bop jýrgenimiz degen osy shyghar» dep jazypty. Jelide Ashatty qoldaushylardyng qarasy óte kóp.

Qytay Halyq Respublikasy, yaghni, Jýngo memleketi bizben ejelden kórshi el. Aramyzda qidalasqan maydandar da bolghan, barys-kelis, alys-beris te bolghan. Áygili «Úly Jibek» jolynyng bir tarmaghy kóne ghasyrlarda qytaydan shyghyp, Úly dalamyzdy basyp ótken. Demek, qytaymen aradaghy ekonomikalyq qarym-qatynastan ainalyp óte almaytynymyz býgin de anyq bolsa kerek. Áytse de, «elimizding qauipsizdigi, memleketimizding myzghymastyghy, jalpy últtyq tútastyghymyz, jerimizding býtindigi, tau, ózen-su, ekologiya mәseleleri, mәdeny qúndylyqtarymyz ekonomikadan birinshi orynda túruy tiyis» degen talap qoyyp otyr ziyaly qauym. Búl rette «biylikting de bir oilaghany bar shyghar, qolynan qaqpayyq» dep jýrgender de joq emes. «Qytaydan qaryz alyp jatyrmyz, erteng boryshymyz kóbeyip, kiriptar bolyp qalmaymyz ba?» - deytinder de tabylady. Alayda, Memleket basshysy Nazarbaev QHR-gha baryp qaytqan betinde: «Qazaqstan – memlekettik qaryzy әlem boyynsha eng tómen el», - dep mәlimdeme jasady.

«Býkil әlem boyynsha bizding memlekettik qaryzymyz eng tómen. Amerikalyqtardyng qaryzy 14 trln dollargha ten. Búl ishki jalpy ónimnen de joghary. Germaniyanyng qaryzy jalpy ishki ónimning 90, Italiyada - 120, Ispaniyada 100 payyzdy qúraydy. Al bizding qaryzymyz ne bәri 13 mlrd dollar ghana. Yaghni, jalpy ishki ónimning 10 payyzynan da tómen», - dedi Núrsúltan Nazarbaev.

Osy orayda Memleket basshysy elimizding memlekettik qaryzy úlghayyp ketpeuin ýnemi jiti qadaghalap otyratyndyghyn da eskertti. Preziydent qytaylyq kompaniyalardyng júmysy turaly da aita kelip, bylay dedi:

- Al búlar (qytaylyq kompaniyalarmen birlesken jobalar) mening uaghdalastyghymnyn, jaqsy qarym-qatynasymnyng arqasynda oryn alyp jatyr. Biznesmenderge jaqsy jol ashyp berip otyrmyn. Olargha senedi, óitkeni memleketke senim artady. Búl jobalardyng barlyghy da kommersiyalyq, biznes toptardyng arasynda jýzege asyrylady.

Preziydentting qytay basshylarymen jaqsy qarym-qatynasynyng arqasynda  birlesip qolgha alynyp jatqan jobalardyng ýlken bir salasy – qazaq jerining múnayyn iygeru ekeni belgili. Endeshe, kestege nazar audarayyq:

Qaryz demekshi...

Qytay kompaniyalarynyng mynanday ýlesine qarap, biz qytaygha emes, qytay bizge qaryz shyghar degen oy keledi eken adamgha. Óitkeni, keyingi 10-15 jyldaghy qytaydyng qara qazanyna qazaqtyng múnayy baryp qúiylyp jatyr emes pe? Ekinshi sózben aitqanda, múnay men kógildir otynymyzdy bere otyryp, qytay ekonomikasynyng qaryshtap ósuine biz osylaysha jaghday jasap kelemiz. Al, búghan kim ne deydi?

Shәriphan Qaysar

Abai.kz