Qyzyq qoy, negizi. Tәuelsizdik alghan 27 jylda qazaqshagha qayrylmaghan Astanadaghy aq jaghalylardy jii aitamyz. Jon-terisi sypyrylghansha sybaymyz. Sebep bar, óitkeni. Qazaqstannyng qazaqylanghanyn Astana jaqtaghylar ghana moyyndamaydy. Ásili moyyndaghysy kelmeydi. Áytpese, Qazaqstannyng 18 millionnan asyp-jyghylatyn halqynyng 83 payyzy qazaq tilin erkin mengergenin bilmeydi deysiz be? Biledi. Bile-túra, júrtty - bir, ózderin - eki aqymaq kóredi. Jә, búl jayly sәlden song keneytip jazarmyz.

Endi, myna qyzyqqa qaranyz. Áleumettik jelide jappay taralyp jatqan beyne jazba jeldey jelip, bizge de jetti.

Búl Týrkistan oblysyna qarasty, Otyrar audanynyng ortalyghy Shәuildirde bolghan toy. Jәy toy emes, orystardyng toyy. Ýilenip otyrghan jigit Andrey boluy kerek. Andreyge túrmysqa shyqqan kelinshekting de soyy - orys.

Ontýstikting ghúrypynda kelin týsken kýni onyng betashary jasalady. Mine, janaghy Andreyimiz ýiinde betashar jasap jatyr eken. Qazaqtyng saltymen, alghan jarynyng betin ashyp, aghayyn-tuystaryna sәlem salghyzuda. Betashardy aitqan sayyn, aty atalghan Vika, Misha, Jenya, Olyalar kórimdikterin berude.

Búl ne? Búl qazaqtyng salt-dәstýrine, ghúryp-joralghylaryna ýsh qaynasa sorpasy qosylmaytyn orys etnosynyn, bizding saltqa qúrmeti me? Joq әlde piar ma?

Bizding oiymyzsha, búl jogharyda aitqanymyzday,  Qazaqstan halqynyng (onyng qúramyna kiretin 100-den asa diasporanyn) qazaqylanghanynyng kórinisi, aiqyn dәleli.

Endi, әngimemizding auanyn Andreyding betasharynan, әri qaray Astana jaqqa búrayyq.

Qazaqshasyn úmytyp qalghan Timur Sýleymenov

Astanadaghy keybir aq jaghalylar Andrey qúrly qazaqsha betashar aitpaq týgili, qazaq tilin úmytyp qalghanyn úyalmay aityp jýr. "5 jyl basqa elde túrdym, ana tilimdi úmytyp qaldym" dep qaghynan jerigen Timur Sýleymenovterdi aityp otyrmyz. Sýleymenovting suayttyghyn taghy sóz etelik. Sol Sýleymenov "6 aida qazaq tilin ýirenip alamyn" dep ant-su ishken. "Sóilep" jýrgenin kórip jýrmiz ghoy.

Sýikimi ketken Sýleymenov siyaqtylar Ýkimet pen Parlamentte qújynap jýr. Qaysybirin sóz eteyik. Beketaev, Saghadiyev, Sýleymenov, Qasymov t.b. Kabminning tiziminde qazaqsha sóileytinder bolsa da, az.

Mine, janaghy Andrey sekildi qazaq tiline, dili men salt-dәstýrine qúrmetpen qaraytyndardyng qas-jauy da osylar. Andrey sekildilerding betin qaytaryp, niyetin búzatyndar da osylar.

Qazaqstan halqynyng 83,1 payyzy qazaq tilin erkin mengergen. Búl 2017 jyldyng qorytyndysy boyynsha kórsetkish. QR Mәdeniyet jәne sport ministri Arystanbek Múhamediyúlynyng auzynan shyqqan búltartpas fakt.

Al 2020 jyly Qazaqstan halqynyng 95 payyzy qazaqsha sóileytin bolady. Búny basqa-basqa emes, Elbasynyng ózi aitty.

Ol az deseniz, mine derek. 18 million qazaqstandyqtyng 71 payyzyn qazaq últynyng ókilderi qúraydy. Búghan qosa, 83 payyzdan astam auditoriya  qazaq tildi ekenin esepke alynyz. 83 payyz degen qazaq tilin erkin mengergen, sol tilde sóileytin júrt. Sóitip, statistika Qazaqstanda absoliutti dominant til – qazaq tili, basym últ – qazaq boldy degendi anyq aityp túr.

Týiin. Osyny moyyndaghysy kelmeytinder - Sýleymenovter ghana. Qyzyq iyә. Sýleymenov degende Timurdy menzep em. Siz Aljasty, oy keshiriniz Oljasty oiladynyz. Degenmen, ekeui de Sýleymenov qoy.

Aynalayyn, Ýkimet! Andrey de, men de qazaqsha sóileymiz. Qazaq salt-dәstýrin ústanamyz. Qazaqstandaghy memleketti qúraushy últ - qazaq ekenin bilemiz. Qazaqstannyng bolashaghy qazaq tilinde ekenin jaqsy týsinemiz. Al sen she?

Núrgeldi Ábdighaniyúly

Abai.kz