«Jahandanu әlemindegi qazaqstandyq mәdeniyet» baghdarlamasy. Qazaq әdebiyetining jinaqtary әlem tilderinde audaryldy
22 qazanda Astanada «Ruhany janghyru» baghdarlamasyn jýzege asyru jónindegi últtyq komissiya men «Jahandanu әlemindegi zamanauy qazaqstandyq mәdeniyet» jobasyna qatysugha niyet bildirgen Qytay Halyq Respublikasynyng «Últtar baspasy», sonday-aq Egiypet Arab Respublikasynyng Mәdeniyet jәne bilim ortalyghy arasynda yntymaqtastyq turaly memorandumgha qol qoyyldy. Kelisim ayasynda seriktester Qazaqstan tarapyna qazirgi qazaq әdebetiyetining ýzdik ýlgilerin qytay, arab tilderine audarugha, sonymen qatar ony baspadan shygharyp, taratugha jәrdemdesedi.
Últtar baspasy – Qytay Halyq Respublikasynyng audarmagha mamandanghan arnauly memlekettik úiymy. Ol jyl sayyn Qytayda túratyn 56 etnostyng tilinde jalpy tirajy 20 million danagha deyin myngha juyq kórkem әdebiyetti baspagha dayarlaydy. 1953 jyldan beri baspanyng qazaq redaksiyasy júmys istep keledi.
Al, Egiypet Arab Respublikasynyng Mәdeniyet jәne bilim ortalyghy – arab tili men mәdeniyetin keninen nasihattap, Mysyr jәne basqa elder arasynda mәdeniy-gumanitarlyq baylanystardy nyghaytumen ainalysatyn bedeldi úiymdardyng biri. Ortalyqtyn 25 elde ókildigi bar.
Qazaqstan tarapynan memorandumgha qol qoyghan «Ruhany janghyru» baghdarlamasyn jýzege asyru jónindegi últtyq komissiyanyn hatshysy Aida Balaeva Qazaqstan Preziydenti N.Á.Nazarbaevtyng bastamasymen qolgha alynghan jobanyng airyqsha manyzy men joghary mәrtebesine toqtaldy. Qazaq prozasy men poeziyasynyng tandamaly jinaghy osynday auqymda shygharyluy alghash ret. Antologiya BÚÚ-nyng 6 tilinde jaryq kórip, aghylshyn, arab, qytay, ispan, orys jәne fransuz tilderinde sóileytin elderge tegis taratylady.
Óz kezeginde QHR Últtar baspasynyng orynbasary, Gao Ly hanym qytay taraby basylymnyng sapasyn qamtasyz etu ýshin bar bilimderi men tәjiriybesin júmsaytynyna sendirdi. Gao Ly hanymnyng aituynsha, Últtar baspasy ýshin әlemge әigili iri baspalarmen birge osynday auqymdy jobagha qatysu – ýlken mәrtebe.
Egiypet Arab Respublikasy Mәdeniyet jәne bilim ortalyghynyng diyrektory Hemdan Ibragim antologiyany audaru, basyp shygharu barysynda arab әlemi men Qazaqstan arasynda ekijaqty mәdeniy-gumanitarlyq baylanystar nyghayyp, Qazaqstan men Egiypetting yntymaqtastyghy arta týsetinine senim bildirdi.
Qazirgi qazaq әdebiyetining ozyq ýlgilerining jinaghy BÚÚ-nyng 6 tiline (aghylshyn, arab, ispan, qytay, orys, fransuz tilderine) audaru «Jahandanu әlemindegi zamanauy qazaqstandyq mәdeniyet» jobasy ayasynda jýzege asyrylyp otyr. Joba, óz kezeginde, Qazaqstan Preziydenti N.Á.Nazarbaev úsynghan «Ruhany janghyru» baghdarlamasynyn qúramdas bóligi sanalady. Jobanyng maqsaty – әlemge qazaq әdebiyetinin, muzyka jәne beyneleu ónerinin, horeografiyasynyn, kino jәne teatr salasynyng tәuelsizdik jyldardaghy jetistikterin kórsetu. Joba ayasynda qazirgi qazaq әdebiyetining qos antologiyasy baspagha әzirlenip jatyr. Olar – «Qazirgi qazaq prozasynyng antologiyasy» jәne «Qazirgi qazaq poeziyasynyng antologiyasy». Ár antologiyanyng kólemi – 600 bet, әrqaysysyna 30 avtordan enedi. Antologiyanyng qúrylymy men mazmúny Qazaqstan Jazushylar Odaghynda ótken arnayy jiynda bekitildi.
Qazirgi tanda jobanyng basty seriktestikteri anyqtalyp, kelissózder ayaqtala keldi. Mәselen, jinaqtyng aghylshyn tilindegi núsqasyn dayarlaugha Kembridj uniyversiytetining baspasy atsalyssa, ispan tilindegisi Ispaniyanyng mәdeniyet ministrligi jәne Servantes instituty, fransuz tilindegisi Parij meriyasy men Fransiyanyng Últtyq kitap ortalyghynyng qoldauymen dayyndalady. Antologiyanyng orys tilindegi núsqasyn Mәskeu memlekettik uniyversiytetining Baspa ýii, qytay tilindegisin – QHR Últtar baspasy, al arab tilindegisin Egiypet Arab Respublikasynyng Mәdeniyet jәne bilim ortalyghy audaryp, basyp shygharugha jәrdemdesedi. Qazaqstan tarapynan jobany «Últtyq audarma burosy» qoghamdyq qory jýzege asyrady.
Abai.kz