Qazan aiy qyzyl kommunister ýshin qyzyqqa toly boldy. Astana men Almatydan tartyp, әr auyl-aymaqqa deyin komsomol toyyn toylap tóbeleri kókke jetti. Tәuelsiz elding tórinde tamyryna balta shabylghan kenestik kezendi saghyna eske alghandargha júrtshylyq jappay qarsy túrghan. Alayda, syrdyng suy siraghynan kelmeytin sabazdar elding janayqayyna pysqyrghan da joq. Aytqandarynan qaytpay, joghary dengeyde komsomol kýnin merekeledi. «It ýredi, keruen kóshedi» degen әdemi maqal búl jerge esh jaraspaydy. Sebebi, halyq it emes, búlar da ómir keruenining tura jolynda jýrgen joq...

Abyz bolar jastarynda aqylynan aljasqan «aqsaqaldargha» auyr syn aitqandar az bolghan joq. Kenestik ker zamannyng kýiin shertken kókelerdi qogham qayratkerlerinen tartyp, qarapayym halyqqa deyin jerden alyp-jerge saldy. Qattyraq aitqan, soyyp saldy. Biraq, búghan bola beti qyzaryp, búnymyz qate bolypty-au degen biri bolsa, qaneki! «Halyq qalasa han týiesin soyady» degen qazaqtyng qadym zamanghy dala zany búlargha jýrmeydi. Óitkeni, qazaqstandyq kommunister ýshin ata tarihtyng bas-ayaghy kenestik ghasyr ghana. Tipti tәuelsizdikti de moyyndamaydy.

Sol ýshin toylanyp bolghan komsomol toyyn aityp sóz shyghyndamay-aq qoyayyq. Endigi mәsele, memlekettik dengeyde toylanyp, tәuelsiz elding túrghyndary jappay qarsy bolghan merekege jauapty organdar nege jauap bermeydi? Jan-dýniyesimen kommunizm iyedeyasyna ulanghan komsomoldar halyq aitty eken dep alghan betinen qaytatyn emes. Sol ýshin búl bassyzdyqqa endi el biyligi jauap berui kerek.

Sebebi, kommunister búl merekeni ózara yn-jynsyz toylaghan joq. Eger bes-on komsomol onasha jinalyp, jas kezderindegidey shampanyn atyp, bayanyn tartyp (óz sózderimen aitqanda jastyq shaqtaryn eske alyp) qaytsa esh qarsylyghymyz joq edi. Alayda, búlar komsomol toyyn memlekettik dengeyge kóterip jiberdi ghoy. Respublikalyq iri teatr sahnalarynda dýbirli konsertter berdi. Telearnalardan tóbe kórsetip, gazet-jurnaldarda  kólemdi maqalalar jariyalap ýgit-nasihat jasady. Múnymen qoymay tәuelsiz elding әskerlerine komsomol tuyn kótertip, oqushylargha qyzyl galstuk baylady. Demek, komsomol toyyna ózderi baryp qatyspasa da, memlekettik jauapty organdar jauapqa tartyluy kerek. Osy jerde taghy bir aita keterligi, komsomoldardyng jastyq shaghyn eske aluy mynaday dengeyde ótse, eseygen shaqtaryn eske aluy qanday bolmaq? 2022 jyly bizdi búdan da ýlken toy kýtip túrmasyna kim kepil?!

El biyligining eldegi osy kelensizdikke ne ýshin jauap berui kerek ekenin aittyq. Biraq, әli birde-bir elaghasy halyqqa týsinik bergen joq. Tek QR Aqparat jәne kommunikasiyalar ministri Dәuren Abaev ghana atalghan is-sharalardy Qazaqstan kommunistik partiyasy úiymdastyrghanyn aityp, memlekettik budjetten bir tiyn bólinbegenin mәlimdedi. Resmy biylik ókili bolsa da el pikirine bey-jay qaramaghany ýshin Abaevqa aitar alghysyzmyz sheksiz.

Alayda, múnymen bizding aitarymyz әl-әzirge tausylmay túr. Barlyq is-sharagha Qazaqstan kommunistik partiyasy múryndyq boldy delik, sonda Almatyda komsomol tuyn tәuelsiz elding әserleri kóterip túrghanyn qalay týsinuge bolady? Álde Qazaqstan qaruly kýshterin hәm onyng basshysy Ermekbaevti kommunistik partiya basqaratyn bolghan ba? Mektepterde úiymdastyrylghan kezdesuler she? Qolynda esh biyligi joq kommunisterding pәrmeni elding Bilim jәne ghylym ministrligine, ministri Erlan Saghadiyevke de jýre me? Elding sayasiy-mәdeny ómirine mýlde aralaspaytyn, qogham damuyna mýlde paydasyz, el aldynda esh bedeli joq osy partiyany el biyligining nege múnsha qúrmetteytini taghy týsiniksiz.

Ózin halyqtyng qyzmetkeri sanaytyn kez-kelgen biylik halyqtyng pikirimen sanasuy kerek. Elbasy әr sózinde memlekettik qyzmetkerler halyqty jazalaushy emes, halyqqa qyzmet kórsetushi bolu kerek ekenin aityp otyrady. Demek, biylik halyqqa jylap-jylap qoyatyn jas bala sekildi emes, talap-tilegi oryndalatyn el iyesi retinde qarau kerek. Sol ýshin komsomoldyng 100 jyldyghyn toylaugha rúqsat bergen oblys-qala әkimdikteri, tәuelsiz Qazaqstannyng әskerlerine komsomol tuyn kótertkeni ýshin Qorghanys ministrligi, mektepte, jogharghy oqu oryndarynda kommunistermen ótken qyp-qyzyl kezdesuler ýshin Bilim jәne ghylym ministrligi resmy mәlimdeme jasap, halyq aldynda týsinikteme berui kerek. Kommunistik sarynda habar taratyp, ýgit-nasihat jýrgizgen telearna, gazet-jurnaldar da jazasyz qalmaghany jón.

Biraq, bizding elde halyqtyng tilegi tórge shygha qongy ekitalay. Halyqty qoysha órgizip, qoysha jusatqysy keletin keybir biylik iyeleri el pikirimen sanasady degenge senu qiyn. Sonda da elding naghyz iyesi at tóbelindey shendiler emes, qara orman halyq ekenin týsinetin kez jetti emes pe? Álde qargha-qarghanyng kózin shúqymaydy dep, biylikte jýrgen kóne kommunister búrynghy saptastarynyng kónilin jyqpay qoldau kórsetip otyr ma? Halyq arasynda «Býgingi biylik iyelerining betin tyrnasang komsomol men kommunisterdi kóresin» degen týsinik qalyptaspas ýshin atqaminerler atqa qonsa eken deymiz. Tәuelsiz Qazaqstandy bir shetke ysyryp qoyyp, komsomol tuynyng týbine toptasqandardyng búdan bylay halyqty taghy qorlamauyna kepildik berui kerek.

Quanysh Qappas

Abai.kz