Qazaq edim degenshe...
Demalys kýnderi taksiymen jýretinim bar. Internet súmdyq damydy ghoy. Shaqyrghan taksiyinning mәshiyne nómirin ghana emes, jýrgizushisining de esimin bilip otyrasyn. Býgin de "indrayverge" tapsyrys jibergenmin. "Bes minutta keledi" degen jauap keldi. Tez kiyinip tysqa shyqtym. Taksiyge kire "Assalaumaghaleykým!" deu mening әdetim. Rólde qazaq ekenin mana habarlamadan kórgenmin. Ekinshi әdetim, jýrgizushining qaydan kelgenin súraymyn. Bәrimiz de Astanagha әiteuir bir jaqtan keldik qoy. Taksiyshiler kóbine ontýstikten bolyp shyghady. Oghan da et ýirengen. Búl joly jauap basqasha boldy.
-Reseyden keldim!-dedi orta jastan asqan jigit aghasy kóligin otaldyryp jatyp, -Tambov degen jerdi biletin shygharsyz?
-Qazaqtar onda qaydan jýr?-dedim tanghalysymdy jasyra almay, -Orynbor, Omby deseniz oigha qonady...
Resey qazaghy ýnsiz qaldy. Sosyn auyr kýrsinip qoyyp, әngimesin bastaghan.
...Aqmola onyng ata-babalarynyng kindik qany tamghan jer. Osy ónirde ýlken atalary Span bolys degen kisi ómir sýripti.Ruy-Arghyn. Bolys kózi qaraqty, oqyghan kisi bolsa kerek. Jiyrmasynshy ghasyrdyng basyndaghy qazaq ziyalylarynyng birazy onyng ýiinen dәm tatyp, әngime-dýrkin qúryp ketedi eken. Sәken Seyfullinmen jaqyn aralas-qúralas bolghangha úqsaydy. Ataman Annenkovtyng azap vagonynan qashyp shyqqan Sәken biraz uaqyt osy Span bolystyng qystauynda jasyrynghan degen derek bar. Qosh, sonymen Qazan tónkerisinen song Span bolys eshqayda qashpay, Aqmolada túra beredi. Malyn kedey-kepshikke taratyp berip, jana ókimetke jaqqan synayly. Újymdastyrudan da, kәmpeskeden de aman shyqqan. Bәlkim, eski dos Sәkenning kómegi tiygen bolar...Ol jaghy әli belgisiz. Otyz jetining zúlmaty jetkende Span bolystyng da basyna qara búlt ýiirile bastaydy. Aldymen Sәken tútqyndaldy degen habar jetedi. Kóp keshikpey tuysqandarymen keshki shәy iship otyrghan Span bolystyng ýiine NKVD-nyng qúzghyndary sau ete týsedi.
-Mening әkem, yaghni, Spannyng balasy-Hakim ol kezde on altydaghy bozbala eken!-dedi jýrgizushi syrtqa, kýzgi Astanagha qarap qoyyp, - "Qúzghyndar" әketip bara jatqan atamnyng artynan jýgirgen eken, atam ony tanymaghan keyip tanytyp, "óz әke-sheshene bar " dep iyterip tastaghan kórinedi. Ákemdi sol jerde túrghan tuystar ózderimen alyp ketken. Atamyz sol ketkennen oralmady...Atyldy.
...Taksiyshi taghy ýnsiz qaldy. Syrtqa kóz tastaghanmyn. Janbyrdyng sony qargha ainala bastapty. Jolda keptelis. Bola bersin! Myna kisining әngimesi qyzyqtyryp barady.
-Ákem bir jylday tuysqannyng ýiinde jasyrynyp jýredi. Kórshi-qolan, aghayyn-tuys degender tynysh jatpaydy. "Span bolystyng úly pәlenning ýiinde jasyrynyp jýr" degendey aryzdy tiyisti jerge jazyp jiberedi. Sóitip Spannyng úly Magadannan bir-aq shyghady. Qarshaday balany on jylgha sottap, auyr júmysqa jegedi. Azaptaydy. Ne ýshin? Onyng kinәsi ne? Bar bolghany bolystyng balasy bolghany ýshin ghana ma?
Arman Sqabylúlynyng facebook paraqshasynan
Abai.kz