Jeksenbi, 29 Qyrkýiek 2024
3411 0 pikir 23 Qarasha, 2018 saghat 09:56

Janseyit Týimebaev Maqtaaral audanyna arnayy júmys saparymen bardy

Týrkistan oblysynyng әkimi Janseyit Qanseyiúly Týimebaev Maqtaaral audanyna arnayy júmys saparymen kelip, audannyng 90 jyldyq mereytoyyna qatysty. Qarasha aiynyng 16, 17 jәne 18 júldyzy kýnderi ótken mereytoyda ghylymi, mәdeni, últtyq-sporttyq is-sharalar úiymdastyrylyp ótkizildi.

Eng aldymen ónir basshysy «Aq altyn» mәdeniyet ýiinde ótken audannyng 90 jyldyq merekesining ashylu saltanatyna qatysyp, enbekqor maqtaaraldyqtargha degen izgi tilegin arnady.

«Oblysymyzdyng basqa audandary siyaqty maqtaly Maqtaaraldyng da tarihy óte bay. Anyzgha bergisiz әngimeleri men oqighalary da san aluan. Alghashynda Myrzashól atauymen belgili bolghan búl mekenning ereksheligi – jerining jomarttyghynda. Maqtaaraldyqtardyng eren enbegi men aqyly – shól dalany gýldi, jaziraly jәnnәt mekenge ainaldyrdy. Myrzashól dalasyn sulandyrudaghy negizgi maqsat – maqta alqabyn molaytu edi. Alghash ret audanda maqta sharuashylyqtary qúrylyp jatqanda Týrkistan jer sharuashylyghy halyq komissary qyzmetin atqaryp jýrgen últ maqtanyshy Súltanbek Qojanov kanaldy qazushylarmen bolghan kezdesuinde maqtanyng asa qymbat shiykizat ekenin, bolashaqta aq altyn kýlli Týrkistan ólkesining baylyghy bolatynyn aitqan eken. Mine, Elbasymyzdyng tikeley qoldauymen Týrkistan oblysynyng jana dәuiri bastalyp keledi. Oblysymyzdyng qiyr ontýstiginde ornalasqan, aq altynnyng ordasy – maqtaly Maqtaaral audanynyng mereyli merekesi bәrimizge ortaq. Maqsat — toy toylau emes, bir ghasyrgha juyq uaqyt aralyghyndaghy oqighalardy oy eleginen ótkizu. Elding birligin nyghaytyp, iygi iske júmyldyru» - dedi J.Qanseyitúly.

Múnan song oblys әkimi Myrzakent kentining ortalyq alanynda ótip jatqan kýzgi jiyn-terim nauqanyn qorytyndylaugha arnalghan «Altyn kýz – 2018» is-sharasyna ayaldady. Biyl maqtaaraldyq diqandar 60 926,3 gektar jerge egistik ekse, onyng 38 593,2 gektary maqta daqyly bolatyn. Audan boyynsha býginge deyin 96 myng 600 tonna «aq altyn» jinaldy. Aldyn ala jýrgizilgen esep boyynsha әr gektardyng ónimdiligi 21,4 sentnerge josparlanghan edi. Alayda, audan diqandarynyng qajyrly enbegining arqasynda búl kórsetkish 25 sentnerdi qúrap otyr. Maqtashylarymyzdyng búl jetistigi audannyng 90 jyldyq mereytoyyna tamasha tartu boldy.

Jalpy maqtaaraldyq diqandar biyl 316 366,5 tonna baqsha daqylyn (onyng ishinde qauyn 271 416,5 tonna, qarbyz 44 950 tonna), 8 749,9 tonna kýrish, 298,4 tonna mash, 19 471 tonna dәndik jýgeri, 10 724 tonna sýrlemdik jýgeri, 2 tonna sarymsaq, 250 tonna piyaz, 3 730 tonna qyzanaq, 4 165 tonna qiyar, 129,5 tonna sәbiz, 1 244 tonna baklajan, 760 tonna bolgar búryshyn óndirdi.

Biyl qazaq maqtasyna 100 jyl tolyp otyr. Osyghan oray Atakent kentindegi «Qazaq maqta sharuashylyghy» ghylymy zertteu institutynda Qazaq maqtasynyng 100 jyldyghyna arnalghan halyqaralyq ghylymiy-teoriyalyq konferensiya ótti.

Myrzashóldi iygeru tarihynda 1917-1920 jyldary óte auyr kezenderding biri boldy. Búrynghy kóshpeli malshy qazaqtardyng óz betterinshe jer qazyp, aryq tartuy nәtiyjesinde sulandyru jýiesimen qamtylghan tanaptar keneytildi, 1918 jyly Myrzashólde egistik alqaby 28 669 gektar, onyng ishinde maqtalyq alqaptyng kólemi 1 349 gektargha jetti. Mine, osy kezennen bastap qazaq jerinde túnghysh ret maqta sharuashylyqtary qúryla bastady. Sodan beri 100 jyl ótipti. Elbasymyz N.Á.Nazarbaev 1998 jyly Maqtaaral audanynyng 70 jyldyq mereytoyyna qatysyp, sonda aitqan «Maqtaaral – Ontýstik Qazaqstannyng jýregi» degen sózi audan halqyn búrynghydan da ýlken bolashaqqa jeteledi. Preziydentimizding tapsyrmasymen Syrdariya ózeninen ýlken kópir salyndy, maqta salasyn damytu ýshin toqyma klasterleri qúryldy. QR-nyng «Maqta salasyn damytu turaly» arnayy zany júmys isteude. Maqtany tereng óndep, eksportqa shygharu ýshin Shymkentte «Erikti ekonomikalyq aimaq» qúryldy. Mine, osy orasan júmystyng barlyghy osydan 100 jyl búryn bastau alghan qazaq maqtasynyng qiyn da tabysty joly edi.

Jalpy 3 kýnge josparlanghan Maqtaaral audanynyng 90 jyldyq mereytoyynda «Terme – boytúmarym» atty termeshiler bayqauy, «Palau festivali» is-sharasy, jastar arasynda jaydarman oiyndary, merekelik konsertter, otshashular, tauar óndirushiler men qolónershiler kórmesi, orta bilim mekemeleri ónerpazdarynyng әn shashuy, «Bauyrsaq festivali» is-sharasy, Jetisay audany ónerpazdarynyng «Myrzashólim – myrza elim!» atty konserti, últtyq oiyndardan jarys, «Maqtaaralym – mereyli mekenim» atty gala konsert ótti. Sonymen qatar, kýlli qazaqtyng qanyn tulatatyn últtyq kókpar oiyny úiymdastyrylyp, Respublikanyng týrli ónirlerinen shabandozdar keldi.

Abai.kz

0 pikir

Ýzdik materialdar

Alashorda

IYdey Alasha y sovremennyy Kazahstan

Kerimsal Jubatkanov 2584