Elbasy Núrsúltan Nazarbaev “Qazaqstandyqtardyng әl-auqatynyng ósui: tabys pen túrmys sapasyn arttyru” atty Qazaqstan Halqyna arnaghan Joldauynda janadan qúrylghan Týrkistan oblysyna erekshe mәn beru qajettigin eskertken bolatyn. Osy baghytta oblys әkimi Janseyit Týimebaevtyng basshylyghymen birqatar júmystar atqarylyp jatyr.

Solardyng biri juyrda Qyzyljarda ashylghan  Týrkistan ónirining kórikti jerlerin nasihattaugha arnalghan  kórmeni aitugha bolady.

Ol Qazaqstan men Reseyding aimaqaralyq yntymaqtastyghyna arnalghan «Qazaqstan men Reseyde turizmdi damytudyng jana tәsilderi men tendensiyalary» taqyrybynda XV forumnyng negizinde úiymdastyrylghan.
Halyqaralyq shara ayasynda «Áziret Súltan» memlekettik tarihiy-mәdeny qory-muzeyining «Týrkistan jauharlary» atty kórmesi ashyldy.

Kórme әuliyelerding Súltany atanghan Qoja Ahmet Yascauy múrasy men Týrkistan ónirindegi tarihiy-mәdeny eskertkishterge arnalghan. Qoja Ahmet Yacsauiyding artynda qalghan bagha jetpes múralary — HVIII ghasyrgha tәn «Diuany hikmet» kitabynyng qoljazba núsqasy, HIH ghasyrda qayta kóshirilgen «Risollә dәr adaby tariqat», «Nasabnama» shejiresi, HIV ghasyrdan jetken týpnúsqa kesene kirpishteri, aspaly, aidahar basty shyraghdandary, Tayqazan, Lauha, Qaqpa esigi, Qoja Ahmet Yascauy kesenesi men mórining maketteri, Týrkistan ónirindegi qasiyetti jerler men sәulet eskertkishterding fotosuretteri ekspozisiyadan oryn aldy.

Sonday-aq, qazaqtyng ataqty Tәuke, Qayyp, Baraq, Ábilmәmbet, Abylay, Ábilfeyiz, Kenesary syndy handarynyng Resey, Qytay patshalyghyna diplomatiyalyq baylanysta jazghan hattary ekspozisiyada kórinis tapty.
Qorynda 25 myngha juyq jәdigeri bar elimizdegi irgeli qoryq-muzeyding Petropavl tórinde kórmeni ótkizudegi maqsaty — Týrkistannyng tarihy ornyn, onyng mәdeniy-ruhany kelbetin ashyp kórsetu, tarihy jәdigerlerdi nasihattau, mәdeny baylanysty keneytu, turister tartu bolyp tabylady.

«Áziret Súltan» memlekettik tarihiy-mәdeny qoryq-múrajayy respublikamyzdaghy irgeli muzeylerding biri. Qoryq-muzey aqyn, islam dinining kórnekti jarshysy, «Týrkistan piri» atanghan ghúlama Qoja Ahmet Yascauy (Áziret Súltan) qúrmetine arnap HIV ghasyrdyng sonynda Ámir Temir saldyrghan kesene negizinde Týrkistan qalasynda 1978 jyly 30 qyrkýiekte «Respublikalyq Qoja Ahmet Yacsauy kesenesi sәulet ghimaraty muzeyi» retinde ashyldy. 1989 jyly tamyzdyng 28 kýni Qazaq SSR Ministrler kenesining №256 qaulysymen «Áziret Súltan» memlekettik tarihiy-mәdeny qoryq-muzeyi» bolyp qúryldy. Qazaqstan Respublikasy Ýkimetining 24.07.2015 j. «QR Mәdeniyet jәne sport ministrligining respublikalyq memlekettik mekemelerin qayta úiymdastyru turaly» №585 qaulysymen «Áziret Súltan» memlekettik tarihiy-mәdeny qoryq-múrajayy» RMQK bolyp qayta qúryldy.
Týrkistan ónirindegi tarihiy-mәdeny eskertkishterdi esepke alu, saqtau, qorghau júmystary jýieli jolgha qoyylghan. Qoryq-muzey aumaghynda memlekettik akt alynghan tarihiy-mәdeny eskertkishterding jalpy jer kólemi 2306,383 ga. Qúramynda 9 tarihiy-mәdeny eskertkish bar. Olardyng ishindegi 1 halyqaralyq, 21 respublikalyq, 7 jergilikti manyzgha iye.

Muzeylerding ekspozisiya alandarynda jylyna týrli taqyryptaghy 60-tan astam kórme úiymdastyrylady. Respublika boyynsha kóshpeli kórmeler úiymdastyrylyp, elimizding barlyq oblystary jәne ontýstik ónirining audandary týgel qamtylyp keledi.

Atqarylghan is-sharalar nәtiyjesinde qoryq-muzey 2015 jyly halyqaralyq ICOM odaghynyng «Jyl muzeyi» diplomyna ie bolsa, 2016 jyldyng qorytyndysy boyynsha Últtyq biznes-reyting baghdarlamasynyng «Órleu qarqyny» nominasiyasynda Qazaqstan muzeyleri boyynsha «Sala kóshbasshysy» ataghyna, «Altyn» reytingisine ie bolyp Halyqaralyq sertifikatpen jәne arnayy «Altyn qyran» medalimen marapattaldy.

Abai.kz