QR Preziydenti N.Nazarbaevqa

QR Parlamenti Senatynyng Tóraghasy Q.Toqaevqa

QR Parlament Mәjilisining Tóraghasy N.Nyghmatulinge

QR Premier ministri B.Saghyntaevqa

ÝNDEU HAT!

QR  Densaulyq saqtau ministri E.Birtanov әlemdik medisinalyq tәjiriybege sýiene «16 jasqa tolghan qyzdargha ata-anasynyng kelisiminsiz-aq qoldan týsik jasatu (abort)»  turaly úsynysyn  estip-kórip  jaghamyzdy ústadyq.  Búl úsynys zandastyrylsa –  últtyq qauipsizdigimize orasan qauip-qater tóndiretini belgili.

Batys Europanyng keybir elderinde abort mәselesi demokratiya, әleumettik әdilettik, adam  qúqyqtary retinde qarastyrylatynyn jaqsy bilemiz. Alayda, qanday da órkeniyetti elderding tәjiriybesi bolmasyn abort mәselesi  - últtyq mýdde men halyqtyng maqsat-múratynan joghary túrmauy tiyis!

Ministrdin  Birtanovtyng halyqpen sanaspay, júrttyng qoghamdyq pikirin bilmey, barlyq ata-ana ýshin  «16 jastaghy qyzdargha týsik jasatugha rúqsat beru dúrys» dep  aitugha eshqanday konstitusiyalyq, zandyq jәne moraldyq  qúqyghy joq.

Birtanovtyn  aityp otyrghan  16 jastaghy qyz bala - ol әli auyzynan ana sýti ketpegen uyzday jasóspirim! Al búghanasy qatpaghan jas jetkinshek ózining bolashaghy, taghdyry ýshin asa manyzdy sheshim qabylday almaydy. Sol sebepti jas jetkinshekting moyynyna  últ bolashaghy, úrpaq taghdyryna tikeley qatysty  ýlken jauapkershilikti artugha mýlde bolmaydy.

Jasandy týsik jasatu - últtyq qauipsizdigimizge qasiret bolsa,  medisinalyq túrghyda ziyan,  diny túrghyda auyr kýnә  jәne  qazaqy sana-bolmysymyzgha qayshy.

1. Ejelgi medisina tarihyna ýnilsek, medisina atasy Gippokrat jasandy abort jasau, týsik tastau zansyz dep eseptegen. Gippokrat mektebinen shyqqan ol kezdegi dәrigerler: «...men eshqashanda týsik tastaugha dәri-dәrmek qoldanbaymyn» dep ant bergen.

2. Abort jasaudy qoldau – últtyq ósimizdi tejeydi. Qazaqstan demograf ghalymdardyng zertteuinshe,  qazaqtyng songhy jyldary bayau ósuine, bir jaghynan týsik jasatuda ýlken keri әserin tiygizedi eken jәne  olar abort jasaugha qarsy ýnemi dabyl qaghyp keledi.

3. Dәrigerlerding payymdauynsha, týsik jasatqan qyzdar ekinshi ret jýkti bolu mýmkinshiliginen  20 % -gha aiyrylatynyn aitady. Múny «Ekinshi bedeulik» dep ataydy. Tipti kótergenning ózinde kemtar sәby ómirge keletini ghylymy túrghyda dәleldengen. Jasandy týsik jasaghan әielder medisinalyq tәsilmen sharany aldyrtyp qútylghanymen, aiyqpas dert jamaydy eken.

4. Jasandy týsik jasatu – kýnәning eng auyry. Islam dininde sebepsizden sebepsiz dýniyening esigin ashqaly túrghan sәbiyding ómirine týrli amaldar arqyly balta shabu – asa auyr kýnә sanalady. «Ángham» sýresinde, 151-ayat bylay delingen: «Jarlyqtan balalaryndy óltirmender. Senderdi,  olardy biz rizyqtandyramyz». Mine, osyny, dýniyege kelgen әr sәbiyding óz yrzyq, nesibesi bolatynyn boyjetken qyzdargha  abort jasaudy zandastyrudy úsynghan siz týsinse eken deymiz. Sonday-aq, qasiyetti Qúran Kәrimde («Shura» sýresi, 49-50): «Alla qalaghan pendesine qyz beredi, qalaghan pendesine úl beredi. Qalaghan pendesine úldy da, qyzdy da nәsip etedi. Sonday-aq qalaghan pendesin bedeu qylady» dep aitylghan. Yaghni, bala sýi -  Allanyng bergen ýlken syiy ekenin úmytpauymyz kerek!

5. «Bir qozy tusa, bir týp jusan artyq ósedi» degen naqyldy ústanghan qazaq әr sәbiyding óz nesibesimen dýniyege keletinin aitady. Sondyqtan, ministri E.Birtanovtyng әleumettik-qoghamdyq  jaghdaygha baylanysty 16 jasqa tolghan qyz balalargha ata-anasynyng kelisiminsiz jasandy týsik jasatudy zandastyru turaly úsynysyn  –  memlekettik demografiyalyq sayasatqa qarsy   baghyttalghan  әreket  jәne  úrpaq bolashaghyna balta shabu dep baghalaymyz!

JOL BERMEYMIZ JÁNE TALAP ETEMIZ!

Býgingi boyjetken qyz – ertengi ana. Qyz bala - últymyzdyn  keleshegin órkendetushi, halyq órisin keneytushi, ósimin kóbeytushi. Bir qolymen besikti, bir qolymen әlemdi terbetuge tiyisti abzal jan -  bolashaq analarymyzgha abort jasatyp, bolashaqtaryn býldirtuge, taghdyrlaryn taptatugha, ómirlerin qorlatugha jol bermeymiz!

Halyqtyng ósimin  toqtatugha  әkeletin  jәne últ basyna  ýlken qayghy men qasiret bolyp tónetin  - 16  jastaghy qyzdargha abort jasatudy zandastyrudy turaly  densaulyq ministrinin  úsynysyn qabyldamaularynyzdy  jәne  Eljan Amantayúly  Birtanovtyng óz úsynysynan resmy týrde bas tartuyn ashyq talap etemiz!

Talghat Qatauov 

Abai.kz