Qara sorany zandastyru kerek pe?
Kezinde Alash arysy Maghjan Júmabaev «Biz ýirenetin Europa men Batys bir molda emes, myng molda» degen bolatyn. Ári atamyz qazaq «Moldanyng isteginin isteme, aitqanyn iste» deytin, sonyng kerin orys tildi aqparat qúraldary keltirip otyr. Qara soranyng zansyz óndirilui men satyluyna zang jýzinde tosqauyl qoyylyp otyrsa da, BAQ arqyly «Qara sorany zandastyru mәselesin kóterushilerdin» ne kózdegeni bar.
Osy orayda eki nәrse oigha oralady. Birinshisi – biznesting osyghan mýddeli toby júrt tamyryn basyp kórgisi kelip otyr. Ekinshisi – úiymdasqan qylmystyq toptardyng zansyz tapqan aqshasyn zandasyru ýshin osy qadamgha baryp otyrghan sekildi.
Jaqynda ghana Kanada memleketi qara sorany óndiru men satudy zandastyrdy. Batysta «jenil esirtki» dep jarnamalatyn osy bәngilik markany búghan deyin Niyderland eli zandastyryp, tútynu erkindigin jolgha qoyghan bolatyn. Al, kannabis óndirudi jolgha qoyghan AQSh keybir shtattarynda 300 mynnan asa júmys orny ashylyp otyrghany da jasyryn emestigi «Qara sorany zandastyru mәselesin kóterushilerdin» basty kóziri bolyp otyr.
Osy mәseleni kóterushiler eki birdey dәiekti algha tartady: onyng biri – salyq týsimi, ekinshisi – turizm. Ári ony tútynushylar men óndirushiler qazaq ekonomikasynyng damuyna ýles qosady-mys... Sonday-aq, shet eldik investorlar búghan yqylas tanytyp, aqshasyn salatyndyghy da «Qara sorany zandastyru mәselesin kóterushilerdin» nazarynan tys qalmay otyr.
Búghan tipti keybir qazaq ekonomisteri "Búl salany damytu kerek. Biraq may men mata ónidirudi jolgha qoysa, Jambyl oblysynyng óndirisi damyp, jana júmys oryndary ashylady. Ári zansyz basqa maqsatqa paydalanushylardy tizgindeuge mýmkindik tuady" degen uәjdi algha tarta bastady. Ári osy salagha qomaqty aqsha salatyn shet eldik investorlar «jenil esirtki» óndiru ýshin emes, may men mata ónidiru ýshin qúlyq tanytatynyn qazaq sarapshylary joqqa shygharmaydy.
Sonymen kannabistik salyq týsimi men turizmdi jeleu etu kimderge әri ne ýshin kerek bolyp otyr. Jauapty Sizder berip kórsenizder!
Ábil-Serik Áliakpar
Abai.kz