قارا سورانى زاڭداستىرۋ كەرەك پە؟
كەزىندە الاش ارىسى ماعجان جۇماباەۆ «ءبىز ۇيرەنەتىن ەۋروپا مەن باتىس ءبىر مولدا ەمەس، مىڭ مولدا» دەگەن بولاتىن. ءارى اتامىز قازاق «مولدانىڭ ىستەگىنىن ىستەمە، ايتقانىن ىستە» دەيتىن، سونىڭ كەرىن ورىس ءتىلدى اقپارات قۇرالدارى كەلتىرىپ وتىر. قارا سورانىڭ زاڭسىز ءوندىرىلۋى مەن ساتىلۋىنا زاڭ جۇزىندە توسقاۋىل قويىلىپ وتىرسا دا، باق ارقىلى «قارا سورانى زاڭداستىرۋ ماسەلەسىن كوتەرۋشىلەردىڭ» نە كوزدەگەنى بار.
وسى ورايدا ەكى نارسە ويعا ورالادى. ءبىرىنشىسى – بيزنەستىڭ وسىعان مۇددەلى توبى جۇرت تامىرىن باسىپ كورگىسى كەلىپ وتىر. ەكىنشىسى – ۇيىمداسقان قىلمىستىق توپتاردىڭ زاڭسىز تاپقان اقشاسىن زاڭداسىرۋ ءۇشىن وسى قادامعا بارىپ وتىرعان سەكىلدى.
جاقىندا عانا كانادا مەملەكەتى قارا سورانى ءوندىرۋ مەن ساتۋدى زاڭداستىردى. باتىستا «جەڭىل ەسىرتكى» دەپ جارنامالاتىن وسى باڭگىلىك ماركانى بۇعان دەيىن نيدەرلاند ەلى زاڭداستىرىپ، تۇتىنۋ ەركىندىگىن جولعا قويعان بولاتىن. ال، كاننابيس ءوندىرۋدى جولعا قويعان اقش كەيبىر شتاتتارىندا 300 مىڭنان اسا جۇمىس ورنى اشىلىپ وتىرعانى دا جاسىرىن ەمەستىگى «قارا سورانى زاڭداستىرۋ ماسەلەسىن كوتەرۋشىلەردىڭ» باستى كوزىرى بولىپ وتىر.
وسى ماسەلەنى كوتەرۋشىلەر ەكى بىردەي دايەكتى العا تارتادى: ونىڭ ءبىرى – سالىق ءتۇسىمى، ەكىنشىسى – تۋريزم. ءارى ونى تۇتىنۋشىلار مەن وندىرۋشىلەر قازاق ەكونوميكاسىنىڭ دامۋىنا ۇلەس قوسادى-مىس... سونداي-اق، شەت ەلدىك ينۆەستورلار بۇعان ىقىلاس تانىتىپ، اقشاسىن سالاتىندىعى دا «قارا سورانى زاڭداستىرۋ ماسەلەسىن كوتەرۋشىلەردىڭ» نازارىنان تىس قالماي وتىر.
بۇعان ءتىپتى كەيبىر قازاق ەكونوميستەرى "بۇل سالانى دامىتۋ كەرەك. بىراق ماي مەن ماتا ءونىدىرۋدى جولعا قويسا، جامبىل وبلىسىنىڭ ءوندىرىسى دامىپ، جاڭا جۇمىس ورىندارى اشىلادى. ءارى زاڭسىز باسقا ماقساتقا پايدالانۋشىلاردى تىزگىندەۋگە مۇمكىندىك تۋادى" دەگەن ءۋاجدى العا تارتا باستادى. ءارى وسى سالاعا قوماقتى اقشا سالاتىن شەت ەلدىك ينۆەستورلار «جەڭىل ەسىرتكى» ءوندىرۋ ءۇشىن ەمەس، ماي مەن ماتا ءونىدىرۋ ءۇشىن قۇلىق تانىتاتىنىن قازاق ساراپشىلارى جوققا شىعارمايدى.
سونىمەن كاننابيستىك سالىق ءتۇسىمى مەن ءتۋريزمدى جەلەۋ ەتۋ كىمدەرگە ءارى نە ءۇشىن كەرەك بولىپ وتىر. جاۋاپتى سىزدەر بەرىپ كورسەڭىزدەر!
ءابىل-سەرىك الياكپار
Abai.kz