Sәrsenbi, 2 Qazan 2024
46 - sóz 3502 4 pikir 22 Aqpan, 2019 saghat 15:56

«Zayyrlylyq pen dindarlyqtyng arasynda konflikt bolmauy kerek»

Ózimning kәsiby qyzmetime oray diny sipattaghy is-sharalarda az bolmaymyn. Búl salada kóp jyldan beri júmys istey jýrip elimizdegi din salasyndaghy shamasy kóp adam mәn bere bermeytin keybir ýrdisterdi bayqaymyn.

Búl taqyrypta kóp nәrse jazugha bolady, biraq men diny birlestikterdin
diny is-sharalarynyng bizderdi oilanugha jәne olardy sheshuding dúrys
joldaryn tabugha mәjbýrleytin birneshe aspektilerin ghana bólip kórsetkim
keledi.

Birinshiden, halyqtyng dinge qyzyghushylyghy artyp keledi, diny is-
sharalargha dinge tereng senetinder ghana emes, jay adamdar da kóptep
qatysady. Osyghan baylanysty búl qyzyghushylyqty adamnyng ózin-ózi
túlghalyq jetildiruine, dinge senetin azamattardyng iygiliktin, moraldyng jәne
adamgershilikting jalpy adamy ong qúndylyqtaryn qabyldauy arqyly
qoghamdaghy ruhanilyqty arttyrugha baghyttau manyzdy. Yaghny biz ýshin әrbir
dinge senetin adamnyng dindarlyghy dinge senetin jәne zayyrly adamdar
arasynda bólinushilik pen týsinispeushilikting artuyna emes, qogham
jaghdayynyng jaqsaruyna yqpal etui manyzdy. Tiyisinshe kez kelgen diny is-
sharalarda atalghan qúndylyqtar nasihattalatyn bolsa, sonda ghana ony tek
qana dinge senushiler emes, jalpy qogham ong qabyldap, qoldaytyn bolady,
Mýftiyat ýshin de elimizding basqa diny birlestikteri ýshin de, diny is-
sharalardyng osynday qosymsha maqsattary men mәni olardyng qogham ýshin
paydalylyghynyng ólshemi bolugha tiyis.

Ekinshiden, diny is-sharalarda biz diny qúndylyqtardyng belsendi
nasihattalatynyn kóremiz. Áriyne, búl múnday is-sharalardyng basty maqsaty jәne ol qisyndy da. Sonymen birge, diny mәseleler turaly sóz bolghanda bizding dinge senushi adamdar arasynda patriotizm men otandy sýi
qúndylyqtaryn ilgeriletudin, óz tilimizdi, kópghasyrlyq mәdeniyetimiz ben
Qazaqstan halqynyng bay tarihyn qúrmetteuding manyzdylyghyn
úmytpauymyz kerek. Biz eng aldymen ózimiz maqtan tútatyn elimizdin
azamattarymyz.

Eger ýstimizdegi jyly jeltoqsanda elimizding barlyq ónirlerinde, әsirese
Astana qalasynda respublikalyq dengeyde ótken kóptegen diny is-sharalar
turaly aitar bolsaq, onda diny taqyryptarmen qatar memleketimizdin
tәuelsizdigi, onyng rәmizderi, Qazaqstan tәuelsizdigining adamdar, últtar jәne
jalpy qogham ýshin manyzdylyghy turaly da aitylu tiyis shyghar. Óitkeni
elimizding tәuelsizdigining arqasynda biz erkin elde ómir sýrip jatyrmyz, óz
tilimizde sóileymiz, óz mәdeniyetimizdi damytudamyz, atalarymyzdyng dinine
senip, meshitter men hramdar jәne t.b. sala alamyz. Búl barlyq diniy
birlestikterge qatysty.

Ýshinshiden, diny is-sharalarda dinge senushi azamattar arasynda dindi
nasihattau, ókinishke oray, keyde zayyrlygha qarsy qoy jolymen jýrgiziledi.
Búl rette barlyq jaqsy qasiyetter kýni búryn dinge senetin adamdargha, al
jamandary dinge senbeytinderge tanylady. Atap aitqanda, uaghyzshylardyn
keybir sózderinde, dinge senetin aqyndardyng oryndaularynda zayyrly
adamdardyng qatygez nemese pang adamdar, tәrbie kórmegen jәne qúndylyq
dengeyi tómen, oiyn-sauyqtargha qatysushy jәne ishimdikke salynghan adamdar
retinde kórsetilui siyrek emes.

IYә, qoghamdaghy jat qylyqtarmen kýresu kerek, biraq ol ýshin birinshi
kezekte azamattardyng jalpy mәdeny dengeyin kóteru qajet. Jaqsy bilim
aludyn, otbasyndaghy tәrbiyening qajettigi turaly, jastardyng boyyna jalpy
adamy qúndylyqtardy, enbek sýigishtik pen әdildikti siniru turaly aitu
manyzdy. Biraq býkil kýnәgha barlyq zayyrly adamdardy aiyptaugha
bolmaydy! Zayyrly adamdardyng basym bóligi parasatty adamdar jәne olar әr kýn sayyn týrli salalarda elimizding damuyna orasan ýlesterin qosuda. Búl rette, dinge qatty senetin, biraq esh jerde júmys istemeytin jәne oqymaytyn adamdardy tabugha bolady. Sondyqtan qarsy qoydyng kómegimen dindi nasihattaudyng múnday әdisterin paydalanu keri nәtiyje berip, qazaqstandyq qoghamnyng birigui men nyghangyna yqpal etpeydi.

Tórtinshiden, adamnyng jýregine jetu ýshin qarsy qong jolymen
jýrmey, dinge senushi adamdardyng ýlgili minez-qúlqyn kórsetu qajet.
Qoghamda dinge senetin adamdardyng óz kәsipterinde, ghylym men tehnikany
tanuda ýzdik boluy mysaldaryn ilgeriletu qajet. Búl jerde «Taulardy
alasartpay dalany úlyqtau!» sóz óte oryndy bolmaq.

Búl rette diny qayratkerlerding din salasynda kóptegen
problemalardyng bar ekenin jәne uaghyzdary men kópshilik diny is-sharalarda
olardy aitpay qalu olardy sheshuge yqpal etpeytinin úmytpaghany jón. Dinge
senushiler men keybir imamdardyng ózderining diny bilimderining nasharlyghyn
nege aitpasqa? Olardyng arasyndaghy keybir layyqsyz minez-qúlyq faktileri
turaly? Músylmandardyng layyqty moraldyq - imandylyq beynesi turaly?
Qarjylyq ashyqtyq pen adaldyq turaly? Halyqty alday almaysyn,
adamdar bәribir diny qayratkerlerding keybir problemalaryn sóz etetin
bolady.

Diny birlestikter óz problemalary turaly bógde úiymdar nemese azamattar
emes, ózderi aityp, sheshuge tyryssa jaqsy emes pe!?

Besinshiden, búryn audarylmay, búqara halyqqa týpnúsqa tilde – arab
tilinde taratylghan diny mәtinderdi dinge senushi adamdargha jetkizude qazaq
tilin paydalanudyng jaqsy ýrdisi bayqalady. Búl óte dúrys jәne barsha
qogham ýshin paydaly, óitkeni diny mәtinderdi maghynasyn týsinbey qúr
tyndap nemese jattap almay, ondaghy aitylghandardy oi-eleginen ótkizetin
bolady.

Audarma sonday-aq kýrdeli diny uaghyzdardy týsinikti jәne qazaqstandyq
qazirgi qoghamgha beyimdelgen mәtinderge ainaldyrugha mýmkindik beredi. Búl
ýrdisti qoldau jәne damytu manyzdy.

Ghalym Shoykinning «Facebook» paraqshasynan

Abai.kz

4 pikir