Ou, jarandar! Jetinshi partiyany joghaltyp aldyq! Kórgen-bilgenderiniz bolsa, habaryn aitynyzdar. Ortalyq saylau komissiyasynyng ókili Zәuresh Baymoldinanyng "Zakon.kz" saytyndaghy pikiri osyghan sayady.

Ortalyq saylau komissiyasy Qazaqstandaghy resmy tirkelgen jetinshi partiyany izdep tappay jatyr.

"Jetinshi partiyanyng bar-joghy belgisiz. Hat jazamyz. Jauap bermeydi. Ózderi de hat jazbaydy" depti Baymoldina hanym.

Preziydent Toqaevtyng pәrmeninen son, saylau qamyna qyzu kirisip ketken OSK eldegi resmy tirkelgen partiyalargha habar berip, dodagha dayyndaludy tapsyrmay ma?! Sóitse, Ádilet ministrligi tirkep bergen jetinshi sayasy partiyanyng ókilderi joq. Eshqanday baylanys ornata almaghan. Sóitip, amaly tausylghan OSK aqparat qúraldaryna shyghyp, aitqan ghoy...

"Qazirgi tanda QR Ádilet ministrligine tirkelgen 7 sayasy partiya bar. Biraq, men osy jerde júmys jasaghaly 1,5 jyl boldy. Jetinshi sayasy partiyanyng bar-joghy belgisiz. Hat jazamyz. Eshqanday jauap joq. Olardan da eshqanday hat kelmeydi. Biz olardyng ókilderin týrli sharalargha shaqyramyz. Eshqaysysyna kelip qatyspaydy" deydi OSK ókili Zәuresh Baymoldina.

Osy rette "Vikiypediya" deregin nazarlarynyzgha úsyna ketkendi jón kórdik. Qazaqstanda qansha sayasy partiya bar? Olardyng nesheui resmy tirkelgen? Kóriniz...

OSK-gha resmy tirkelgen sayasy partiyalar:

"Núr Otan" partiyasy,

"Birlik" sayasy partiyasy,

"Aq jol" QDP,

"Auyl" HDPP,

Qazaqstannyng halyqtyq-kommunistik partiyasy,

"JSDP".

Búryn tirkeude bolyp, keyin taratylghan partiyalar:

Qazaqstannyng agrarlyq partiyasy,

Qazaqstannyng kommunistik partiyasy,

"Ádilet" Demokratiyalyq partiyasy,

Qazaqstannyng azamattyq qogham partiyasy,

"Qazaqstannyng halyq kongressi" partiyasy,

Qazaqstannyng patriottar partiyasy,

Qazaqstannyng halyqtyq-respublikalyq partiyasy,

"Asar" respublikalyq partiyasy,

Qazaqstannyng respublikalyq partiyasy,

"Ruhaniyat" partiyasy,

Qazaqstanynng sosialistik partiyasy.

Tirkelmegen partiya:

Qazaqstannyng pirattyq partiyasy.

Qyzmeti zanmen shektelgen, tyiym salynghan partiyalar:

Hizb ut-Tahrir әl-Islamiy,

"Algha" partiyasy.

Mine, búlardyng ishinde saylau dodalarynda belsendi kórinip jýrgenderi jogharydaghy altauy. Osy alty partiya turaly az kem sóz shygharayyq, endi.

"Núr Otan" biyliktegi dominant partiya. Eki birdey preziydent mýshe partiya. Onyng tóraghasy eks-preziydent Núrsúltan Nazarbaevtyng ózi. Keybir sarapshylardyng pikirinshe, endigi bolatyn saylaudyng basty favoritteri osy partiyadan shyghady. Preziydenttikke potensialdy ýmitkerler - preziydent Qasym-Jomart Toqaev pen "zapastaghy preziydent" Darigha Nazarbaeva dәl osy partiyanyng ókilderi.

"Aq jol" Demokratiyalyq partiyasy búrynnan belsendi partiya. Mәjiliske deputat kirgizgen partiya. Tóraghasy - Mәjilis deputaty Azat Peruashev. Saylaudyng sanyn kórgen. Bir emes, birneshe mәrte Mәjiliske barghan partiya.

"Kommunister" partiyasy da Mәjilisten óz ornyn alghan partiya. Preziydenttik dodagha da qatysqan. 2011 jyly osy partiyanyng ókili, qazirgi Mәjilis deputaty Jambyl Ahmetbekov preziydenttikke talasqan. 2015 jylghy saylaudaghy taghy bir kommunist, qazir deputat Túrghyn Syzdyqov taq talasyna týsti. Ahmetbekov 1,36 payyz dauys jinap ýshinshi oryn alsa, Syzdyqov 1,61 dauyspen ekinshi oryn alghan.

"Auyl" partiyasy de belsendi partiyalar qatarynda. Saylaularda baq synap kórdi. Parlamentke kisi kirgize almasa da, tóraghasy qazir Senatta jýr. IYә, Ály Bektaev - Senat deputaty. Boljam aitushylardyng pikirinshe, biylghy parlament saylauynda Mәjiliske baryp qalu yqtimaldylyghy basym partiyanyng biri - osy "Auyl".

JSDP Qazaqstandaghy jalghyz oppozisiyalyq partiya dep sanalady. Saylaugha san ret týsken. Birde-bireuinde joly bolmaghan. Onyng tóraghasy Jarmahan Túyaqbay 2005 jyly preziydenttikke de talasqan. 6,61 payyz dauys jinaghan. 2007 jyly da, 2011 jyly da Mәjilis saylauyna qatysqan. Eki rette de joly bolmady. Mejeli 7 payyzdy jinay almady. Osy jol tym-tyrys jatyr.

"Birlik" partiyasy da san saylau kórdi. Búrynghy "Ruhaniyat" partiyasy men "Ádilet" partiyasynyng birlesip qúrghany. 2013 jyldyng sәuirinde resmy tirkelgen. 2016 jyly Mәjilis saylauyna týsken. Ekologiyalyq mәselelerdi kótergen. Sóitip, alty partiyanyng ishinde altynshy oryn alghan.

Týiin. Tirkeui bar basqa partiyany bilmedik. Búdan bólek últshyl azamattardan qúralghan "Jana Qazaqstan" forumy bar. Búrynghy "núr otandyq" Syrym Ábdirahmanov "Alash" partiyasyn qúrmaq bolyp jýrgen. Biraq, búlardyng qújattary әli tekserilip, tirkelgen joq. Azamathan Ámirtay bastaghan ekologtar da partiya qúratynyn aitqan. Olar búl joly tipti siezderin ótkizip ýlgermedi. Ýlgermeytinderding ishinde ekolog Mels Eleusizovting de qúrmaqshy bop jýrgen "Tabighat" deytin partiyasy bar.

Osylardan ózge taghy birneshe belsendining partiya qúru qamyna kiriskeni aqparatta jariya boldy. Boldy. Bitti. Biz biletin partiyalar osylar.

Ortalyq saylau komissiyasynyng ókili Zәuresh Baymoldina taghy qay partiyany aityp otyrghanyn bilsek kәne?! Áytpese, Álidet ministrligi tirkep bergen, biz týgili OSK bilmeytin jasyryn partiya bar ma? Ras-au, bәlkim biz bilmeytin shygharmyz? Álde, OSK mýsheleri Qazaqstanda qansha partiya baryn bilmey me?

Núrgeldi Ábdighaniyúly

Abai.kz