Býgin de әr qazaq alystan jazbay tanityn bir adam bar bolsa, ol - Amantay qajy Asylbekov.

Búl kisi «Attan, Qazaqstan» qozghalysynyng jetekshisi. Týrli qoghamdyq-sayasy sharalargha tipti, keyde halyqaralyq mәselelerge de belsene aralasyp, at ýstinen týspey, qazaq qoghamyn qalghytpay kele jatqan «Attan, Qazaqstan» qozghalysynyng qúrylghanyna jiyrma jyl tolypty.

Osydan tabany kýrektey jiyrma jyl búryn el Tәuelsizdigimen qatar ómirge kelgen qozghalys Semey yadrolyq poligonynyng jabyluyna eresen enbek sinirgeni elding jadynda.  Odan beri de talay ret el men jerding mәselesinde Alashqa attandap jýrgen qozghalystyng jiyrma jyldyghyna oray Amantay qajymen әngimelesken edik.

«Abay-aqparat»

- Agha, «Attan, Qazaqstan» qozghalysynyng qúrylghanyna 20 jyl tolyp jatyr eken. Qozghalystyng qúrylu tarihynan az-kem әngime aityp berseniz?

- Asa erekshe, qayyrymdy, býkil әlemdi jaratqan Jaratushy Allanyng atymen bastaymyn!

«Attan, Qazaqstan» qozghalysy 1991-nshi 14-nshi mamyr kýni qúryldy. Bizding maqsatymyz - qazaqtyng últtyq-patriottyq úiymdarynyng basyn qosyp, jýz kýnde Semey poligonyn jabu boldy. Osy bastamamyzdy birinshi bolyp, sol kezde Altynbek Sәrsenbayúly basqaratyn «Gorizont» gazeti basty. Ózimizde halyqqa ýnimizdi jetkizu ýshin gazet shyghardyq. Halyq bizdi qoldady.

Býgin de әr qazaq alystan jazbay tanityn bir adam bar bolsa, ol - Amantay qajy Asylbekov.

Búl kisi «Attan, Qazaqstan» qozghalysynyng jetekshisi. Týrli qoghamdyq-sayasy sharalargha tipti, keyde halyqaralyq mәselelerge de belsene aralasyp, at ýstinen týspey, qazaq qoghamyn qalghytpay kele jatqan «Attan, Qazaqstan» qozghalysynyng qúrylghanyna jiyrma jyl tolypty.

Osydan tabany kýrektey jiyrma jyl búryn el Tәuelsizdigimen qatar ómirge kelgen qozghalys Semey yadrolyq poligonynyng jabyluyna eresen enbek sinirgeni elding jadynda.  Odan beri de talay ret el men jerding mәselesinde Alashqa attandap jýrgen qozghalystyng jiyrma jyldyghyna oray Amantay qajymen әngimelesken edik.

«Abay-aqparat»

- Agha, «Attan, Qazaqstan» qozghalysynyng qúrylghanyna 20 jyl tolyp jatyr eken. Qozghalystyng qúrylu tarihynan az-kem әngime aityp berseniz?

- Asa erekshe, qayyrymdy, býkil әlemdi jaratqan Jaratushy Allanyng atymen bastaymyn!

«Attan, Qazaqstan» qozghalysy 1991-nshi 14-nshi mamyr kýni qúryldy. Bizding maqsatymyz - qazaqtyng últtyq-patriottyq úiymdarynyng basyn qosyp, jýz kýnde Semey poligonyn jabu boldy. Osy bastamamyzdy birinshi bolyp, sol kezde Altynbek Sәrsenbayúly basqaratyn «Gorizont» gazeti basty. Ózimizde halyqqa ýnimizdi jetkizu ýshin gazet shyghardyq. Halyq bizdi qoldady.

Sóitip, respublikanyng әr jerinde Semey yadrolyq poligonynyng jabyluyn qoldaghan beybit sheruler ótkizdik. Sheruge qatysqan adamdar da esep bolmady. Aqyry, Semeyge de jettik. Ol jerde de beybit sheru ótkizip, tamyzdyng 29-y poligon jabyluy tiyis ekenin aittyq. Jergilikti telearna ýzbey berip túrdy. Tipti, 23-i kýni respublikalyq arnadan tikeley efirge shyghyp sóiledim.

Qazaqtyng patriot jigitteri Núrekene baryp, «Núreke, «Attan» komiyteti qúryldy. Amanta      y Asylbekov basqaryp jatyr. «Attangha kiresiz be?» dep súraghan eken, Núreken: «Kiremin» depti.

Sóitip, 29-nshy tamyzda Semeyde ýlken beybit sheru boldy. Sonyng aldynda preziydentke telegramma saldym. Ony Ghany Qasymov jetkizip berdi. Mine, Allanyng búiyryghymen, qazaq halqy «Attanyp», resmy týrde qol qoyylyp, yadrolyq poligondy japty.

Men saghan aitayyn, ýkimetten eshqanday kómek alghan emespin.

- Alghynyz kele me endi?

- Joq, alghym da kelip túrghan joq. Mýldem almauym da mýmkin. Aytpaqshy, Oral kazaktaryn toqtattyq, Ermaktyng eskertkishin de búzdyq qoy. Poligonnyng zardabynan su qaranghy bolyp qalghan zaghipterge Allanyng razylyghy ýshin kómektesip kelemin. Meni qinaytyny, solargha jergilikti biylik qol úshyn sozbaydy.  Múny negizi preziydent Núrsúltan Ábishúly bilmeytin boluy kerek. Bilse - onday jaghday bolmas edi.

- Bir sózinizde kazaktardy toqtatqandarynyz jóninde aityp qaldynyz ghoy. Býgingi kazaktardyng is-әreketine qalay qaraysyz? Qazir olar qarularyn asynyp, kiyimderin kiyip alyp tayrandap jýretin boldy ghoy.

- Búlardyng Qazaqstanda patshanyng kiyimin kiyip jýrui  - ol ýlken qylmys. Olargha preziydent qol berip, Assambleyagha kirip, sonyng mýsheligine deyin kirdi. Búl - Núrekenning osaldyghy. Sen meni sayasatqa salma!

- Siz preziydent saylauy bolghan sayyn saylaugha týsesiz. Sonyna taman kelgende dausynyzdy Nazarbaevqa bere salasyz? Sonynyz qalay endi?

- Men ýsh ret saylaugha týsuge aryz berippin. Eki ret meni tirkedi. Biraq, búl saylauda ainalayyn, әngime Amantay qajy preziydent boluda emes, «imandy memleket qúramyn» dep úrandap shyqtym.

«Adamnyng degeni emes, Allanyng degeni bolady». Inshalla, qazaqqa kóz, til tiymesin, Alla qazaqqa baquatty, baqytty zaman bersin!

- Rahmet sizge.

Redaksiyadan:

Amantay qajy Asylbekov bizge bergen súhbatynyng ýtir, nýktesine deyin búzbay sol qalpynda jaryqqa shygharuymyzdy ótindi. Bizde qajekenning sózin jerge tastamay súhbattyng tolyq audio núsqasyn tómende nazarlarynyzgha úsynyp otyrmyz.