Ýstimizdegi jylghy sәuir aiynyng sonynda birqatar halyqaralyq aqparat qúraldary Kaspiy qayranyndaghy «Sәtbaev» múnay kenishin iygeru qúqyghyn alghan ýndistandyq «ONGC Mittal Energy» múnay-gaz kompaniyasynyng Qazaqstannyng quat kózderin óndiru salasyndaghy ýlesin arttyrudy josparlap otyrghany turaly jarysa jazghan bolatyn. Ayta ketsek, búl kompaniya Ýndistannyng memlekettik «ONGC Videsh Limited» múnay-gaz kәsiporny men milliarder Lakshmy Mittaldyng enshiles kompaniyalarynyng biri – «Mittal Investment Sarl» kompaniyasymen birlese qúrylghan.
ONGC kompaniyasy Sәtbaev atyndaghy kenish aksiyalarynyng bir bóligin satyp alu jónindegi kelisimshartqa Preziydent N.Nazarbaevtyng qantar aiynda Ýndistangha jasaghan sapary kezinde qol qoyghan bolatyn. Kompaniya kenish aksiyalarynyng 25 payyzy ýshin Qazaqstan Ýkimetine shamamen 26 million dollar jәne qayta satu qúqyghy ýshin taghy 80 milliongha juyq dollar tóleydi dep kýtilude. Kompaniya kenishti barlaugha 165 million dollar investisiya saludy óz moynyna alyp, barlau júmystaryna 235 million dollar kóleminde qosymsha investisiya bólu qúqyghyn alghan.
«Sәtbaev» kenishi Kaspiy akvatoriyining soltýstik jaghalauynda ornalasqan. Kenish qoynauyndaghy múnay qory shamamen 256 million tonnagha (1 mlrd 587 mln 200 myng barreli) baghalanady.
Alghashqy kezende kenish aksiyalarynyng 75 payyzy kenishting operatory – «QazMúnayGaz» Últtyq kompaniyasynyng qolynda bolady. Al Ýndistan tarapy Qazaqstannyng kómirsutek salasynda túraqtap qalugha degen qúlshynysyn óz ekonomikasynyng ósimimen týsindirip otyr. Ekonomikanyng ósimimen birge kómirsutekke degen súranys artpaq. 2030 jylgha qaray Ýndistan kýn sayyn 6 million barreli múnay eksporttaydy dep kýtilude.
Jogharyda atap ótkenimizdey, «ONGC Mittal Energy» kompaniyasynyng bir bóligi Lakshmy Mittaldyng qolynda. Búl jaghdaygha baylanysty birneshe zandy súraq tuyndap otyr. Birinshiden, qazir Qazaqstan ekonomikasy 90-shy jyldarmen salystyrghanda aitarlyqtay kýsheyip, múnay men gazdyng tabysty kózderin óz kýshimen iygere alatynday jaghdaygha jetken. Búl jerde «Sәtbaev» kenishin de óz kýshimizben iygere alatynymyz anyq. Mәselen, kenishti iygeru qarjylyq-ekonomikalyq jaghdayy jyldan-jylgha jaqsaryp kele jatqan «QazMúnayGaz» ÚK» AQ-tyng da qolynan keler edi. Ayta ketsek, qazir «QazMúnayGazdyn» Qazaqstannyng Ishki jalpy ónimindegi ýlesi shamamen 6 payyzdy qúraydy, tipti el budjetindegi kiristing 10 payyzy da sonyng ýlesine tiyedi.
Ekinshiden, «Arselor Mittal Temirtau» kompaniyasynyng óndiris oryndaryndaghy adam shyghyndaryna qatysty jaysyz oqighalar men osy kompaniyanyng shahterlerding qauipsizdigin qamtamasyz etu jónindegi uәdelerin oryndamauyna qatysty kóp jyldyq dau-damaylar Lakshmy Mittaldyng Qazaqstandaghy bedeline әldeqashan qayau týsirgen. Osy orayda Lakshmy Mittal el Ýkimeti aldyndaghy óz mindettemelerin tolyq oryndamay, jogharyda aitylghan múnay-gaz kelisimine qol qoymay túra túrghanymyz jón bolar ma edi? degen súraq tuyndaydy.
Áytse de, «temir salasynda» birqatar sәtsizdikterge tap bolghan Lakshmy Mittal endi ózining «basty nysanasyna» Qazaqstannyng múnay-gaz sektoryn almaq. Búl – anyq nәrse, óitkeni «Forbes» jurnalynyng derekteri boyynsha, 2008 jyly Lakshmy Mittaldyng baylyghy 27,5 mlrd funttan 10,8 mlrd funtqa deyin azayyp qalghan. Endi ózining «adal enbekpen» tapqan 16,7 mlrd funtynyng ornyn toltyru ýshin Lakshmy Mittal ayanyp qalmas. «Arselor Mittal Temirtaudyn» óndiris oryndary men shahtalarynda oryn alghan qayghyly jaghdaylardyng endi qazaqstandyq múnayshylargha kelgende de taghy qaytalanbasyna eshqanday kepildik joq...

Mark Selbiyev, Almaty             («Ayqyn» gazeti, 15.05.2009)