Elshi bolghan Ertisbaev elge keldi dedik, ótkende. Erekeng (Ermúhamet Ertisbaev), elshilikte jýrip eskirip qalmaghanyn bildirgisi keldi me eken, әiteuir kele-sala jurnalisterge súhbat beripti. Eks-elshi Ertisbaevtyng "Tengrinews.kz" saytyna orys tilinde bergen súhbatyna sholu jasayyq... 

Elbasynyng enbegin erekshe baghalaytynyn, elishilik sayasy prosessterge belsendi aralasqysy keletinin aitqan Ereken, eldegi túraqtylyqty saqtaudyng jalghyz joly - eks-preziydent Nazarbaev jolyn jalghastyru depti. Ukrain men qyrghyzdy, gýrji men әzirbayjandy әngimesine arqau etken Ertisbaev sóz ayaghynda Almatynyng atauyn ózgertudi úsynyp, bir-aq toqtapty.

"Eng bastysy men óz Otanyma qaytyp oraldym. Qazaqstanda óte manyzdy qoghamdyq-sayasy prosesster bolyp jatyr. Men osy sәtte óz elimmen birge bolghym keledi. Diplomatiyalyq júmys әriyne, qyzyqty, biraq biyl 19 nauryzda preziydent Núrsúltan Nazarbaev otstavkagha ketkennen son, men biyl elge qaytuym kerek dep sheshtim. Men postnazarbaevtyq kezenning onay bolmaytynyn búryn da aityp jýrdim. Songhy bes aida búghan barlyghynyng kózi jetti", depti Ertisbaev.

Búghan qosa Ertisbaev Elbasynyng óte ýlken qadam jasap, biylikten ketkenine erekshe toqtalyp, tipti eks-preziydentti synaugha bolmaytynyn da basa aitypty. Onyng sózin qaz-qalpynda keltirsek,

"Bizde Konstitusiya boyynsha Preziydentting ar-namysyna til tiygizuge bolmaytynyn úmytyp ketken. Sizder onyng әleumettik-ekonomikalyq sayasatyn synap, ishki jәne syrtqy sayasatymen kelispeuleriniz mýmkin, biraq Preziydentke til tiygizuge, ol jayly jaghymsyz pikirler aitugha jol berilmeydi. Nazarbaev zamanauy memlekettik qúrdy. Qazaqstanda biznes ashu ýshin barlyq jaghday jasaldy. Búl aiqyn dýniye. Nazarbaev halyqtan bir ghana nәrseni súrady - júmys istenizder! Bilimi jәne aqyly barlar óz ómirlerin ózderi ózgertti", - dedi ol.

Al, Ertisbaevtyng búl súhbatyna qatysty sayasattanushy Bauyrjan Serikbay  “eski búlbúl eski jýieni qorghau ýshin oraldy” dep jazdy.

"Ermúhamed Ertisbaev elge oralypty. Tilge sheshen. Orys tiline. Qazaq tili sayasattyng tiline ainalghan bizding qoghamda Ertisbaevtyng búrynghyday sózining yqpaly bola qoyady deu qiyn. Jalpy halyq eski gvardiyadan eshkimge senbeytin dengeyde otyrghanda búl kisining 1-2 súqbatynan keyin-aq, qogham taspen atqylaytyny sózsiz. Biraq Ertisbaev ta qaytpay aldaghy uaqytta qoghamdyq oidy túraqtylyq pen Elbasy jolyn jalghastyrugha ýgitteu ýshin bar kýshin júmsaytyny anyq.

"Barlyq kadrlyq sheshimderdi Toqaev jasaydy. Elbasy birtindep sayasy arenadan ketedi" depti. Meninshe búrmalap otyr. Qazirgi jýie Elbasy biyligin zamangha say reformalap, barynsha úzartu ýshin jasaluda. Densaulyghy syr bermese ketpeydi.

"Myqty biylik" turaly kóp aitqan. Sayasy partiyalar arasyndaghy bәseke, sauatty oppozisiya turaly sóz joq. Demek búl baghytta da qazirgi jýiening soyylyn soghuy әbden mýmkin.

Býgingi Qazaqstanda qanday túlghalar kózinizge týsti degen súraqqa PM Maminnen bastap, Saparbaevpen ayaqtap atqaminerlerding bәrin tizip shyghypty. Endi búl týsinikti. Elge oraldy. Júmys isteu kerek. Tәjiriybesi bar. Ne aitu kerektigin biledi.

Al, "Almatyny Alma-Ata dep ataytyn uaqyt kelgen shyghar" degeni elge shu bolatyn, kelgenin bildiretin bir "Vau" degen taqyrypty aitu. Búl әngimesine nazar audarudyng qajeti joq. Qysqasy, eski búlbúl eski jýieni qorghau ýshin qayta oraldy" deydi Bauyrjan Serikbay.

Sonymen, elshi, endigi eks-elshi Ertisbaev kim? Onyng sayasattaghy jýrip ótken joly qanday? Azdy kem sholyp shyghayyq...

Ol osyghan deyin Qazaqstannyng Belorusiyadaghy tótenshe jәne ókiletti elshisi qyzmetin atqardy. Jaqynda ghana elge oraldy. Syzylyp otyryp súhbat berip, Elbasynyng enbegin erekshe baghalaytynyn aitty. Áriyne, eski jýiening kadrlarynan búdan artyq sóz kýtuding ózi әbestik bolar. Áyteuir, Ertisbaevtyng búl "haypy" sәtsizdeu shyqty.

Al, Almatyny "Alma-ata" dep atau kerek degenin el nazaryn audaru ýshin aitylghan mәnsiz sóz dep qabyldady kóp júrt. Almaty atauynyng Ertisbaevqa qarap qalghan eshtenesi joq ekenin eks-elshining ózi de jaqsy týsinedi. Áytpese,  el-júrt Almatynyng eski atauynyng qaytarylghanynan búryn, Bas qalanyng búrynghy atauynyng qaytaryluyn qalaytynyn Ertisbaev bilmeydi deysiz be? Biledi. Bilip túryp aitty. Qalay desek te, onyng úzaq jyldan keyingi qogham nazaryn audarugha jasaghan qadamy sәtsiz bolghan sekildi.

Endi Ertisbaevtyng qyzmettik jolyna az-kem toqtalyp ótsek.

Ol enbek jolyn Jezqazghan pedogogikalyq institutynda assistent bolyp bastaghan. Odan song M.Lomonosov atyndaghy Mәskeu memlekettik uniyversiytetining oqytushysy, aspiranty boldy. Kenes armiyasy qatarynda boryshyn ótegen son, ghylymy júmystarmen ainalysypty.

1990-1994 jyldary Qazaq KSR Jogharghy Kenesining ghylym jәne halyq aghartu komiytetining mýshesi bola jýrip, Joghary Kenes mýshesining deputaty, QR Sosialistik partiyasy Sayasy atqaru komiytetining hatshysy boldy. Bir jyldan son, QR Preziydentining ishki sayasat mәseleleri jónindegi kenesshisi bolyp taghayyndaldy. Odan song Preziydent әkimshiligining qoghamdyq sayasy bólimining mengerushisi, Qazaqstan Respublikasy Preziydentining ishki sayasat mәseleleri jónindegi kenesshisi sekildi qyzmetter atqarghan.

Al, 2006 jyly Preziydent Jarlyghymen QR Mәdeniyet, aqparat jәne sport ministri bolyp taghayyndaldy. Sol jyly Mәdeniyet ministrligi men aqpart ministrligi bólek, sport pen turizm salasy basqa ministrlik bolyp bólindi. Al, Ertisbaev myrza mәdeniyet pen aqparattyng tizginin ústady. Alayda, ol últtyq baghyttaghy biraz jobalardyng jolyn kesti deydi biletinder.

Mәselen, Ertisbaev ministr bolyp kelgen tústa “Qazaqstan” telearnasynyng sol kezdegi diyrektory Ghalym Doskendi ornynan aldy. Múny arnanyng jýzden astam jurnalisteri Ertisbaevtyng “Qazaqstan” telearnasyn óz maqsatyna paydalanbaq bolghanymen baylanystyrdy. Nәtiyjesinde, Últtyq arnadan shyghatyn “Shynnyng jýzi”, “Aqjýnis”, “Kýltóbe”, “Qyz quu”, “Altyn saqa” syndy halyq kózayymyna ainalghan habarlar jabylyp, jurnalisteri júmystan ketti. Olardyng keybirine týrli aiyptar da taghyldy.

Odan bólek, elimizdegi tәuelsiz BAQtyng jabyluy, jurnalisterding qughyndalyp, qysym kórui de Ertisbaev aqparat ministri bolghan tústa qarqyn almasa bәsendegen joq.

Al, 2008 jyly ol QR Preziydentining kenesshisi bolyp qayta taghayyndaldy. Odan son, Ertisbaevtyng elshilik qyzmetteri bastalady. Sóitip, Qazaqstannyng Gruziyadaghy, Belorusiyadaghy elshisi qyzmetterin atqaryp, endi mine, ol elge oraldy.

Týiin. Býgingi qogham biylikke jana buyn, jas tolqynnyng kelgenin talap etip otyr. Sebebi, qoghamnyng sayasy dengeyi búrynghyday emes. Al, búl talapty eskermey eski kadrlardy oiynshy etip kórsetu – qogham pikirimen sanaspau. Ári jeti jyl elde bolmaghan Ertisbaev qazaq qoghamynyng býgingi ahualyn týsine qoyar ma eken?

Núrbiyke Beksúltanqyzy

Abai.kz