"Azattyq" tilshileri Astanadaghy aq jaghalylardyng arasynan memlekettik tilge tili mýkis ministr Marat Beketaevty ústap alyp, el-halyq qyzu talqylaghan әlgi 184 Jarlyqtyng jay-japsaryn súrapty. Songhy sóz kimde degen jalqy súraq qoyypty. Mynau ministr men tilshi arasyndaghy az ghana dialog:

Tilshi: - Al eger Túnghysh preziydent, Qauipsizdik kenesining tóraghasy preziydent úsynghan kandidaturamen kelispeytin bolsa, osy mәsele Zanda jazylghan ba? Qalay bolady?

Ministr: - Joq, Jarlyqta ol proseduranyng barlyq tetikteri naqty rettelgen ghoy...Ol jerde sheshim qabyldaghangha deyingi kenesu mәselesi qaralghan. Sondyqtan, kenesu barysynda barlyq pikir qayshylyqtary sheshilui kerek.

Tilshi: - Songhy sóz kimdiki bolady?

Ministr: - Songhy sóz Qauipsizdik kenesiniki bolady. Búl újymdyq (kollegialdy) organ. Qauipsizdik kenesiinng otyrystaryna Elbasy tóraghalyq etedi. Sondyqtan barlyq mәsele ashyq sheshiledi.

Basqa tilshi: - Ministr retindegi ókilettiginizdi әri qaray úzartu nemese úzartpau mәselesin kim qaraydy? Preziydent pe, әlde Qauipsizdik kenesining tóraghasy ma?

Ministr: - Preziydent qaraydy!

Basqa tilshi: - Al biraq bekitetin kim?

Ministr: -  (Oylanyp túryp qaldy da...) Preziydent.

Basqa tilshi: - Siz aittynyz ghoy, "songhy sóz Qauipsizdik kenesinde" dep...

Ministr: - Osy zang jaqsylap oqyp jiberseniz, siz óziniz qarap shyghynyz. Birinshiden, súraq qoyghangha deyin, osy zandy jaqsylap tekseruiniz qajet.

Basqa tilshi: - Ol jerde Qorghanys ministri, Syrtqy ister ministri, basqa ministrler eng sonynda Qauipsizdik kenesi tóraghasynyng bekituimen dep aitylghan ghoy.

Ministr: - Joq. Zanda naqty tizim bekitilgen. Taghy súraqtar...

Biz QR Ádilet ministri Marat myrza Beketaevtyng tilshilermen tildesuin qaz-qalpynda jariyalap otyrmyz. Óz sózi. Óz pikiri! "Songhy sóz Qauipsizdik kenesinde". Úqtyq!

Memlekettik tilde eki auyz sózdi ejiktep, әreng sóilegen ministrding búl pikirine Preziydentting baspasóz hatshysy Berik Uәly myrza da jauap aitypty. Berik myrzanyng aituynsha, preziydent Qasym-Jomart Toqaev eks-preziydentpen kadr mәselesin aqyldasady. Biraq, songhy sheshimdi ózi qabyldaydy.

"Ádilet ministrining pikirin sauatsyz dep esepteymin. Bәlkim, jurnalisterding nópir saualdarynan Marat Beketaev sasqalaqtap qalyp, búrys pikir aitqan bolar. Biraq, búl da tang qalarlyq jaghday. Sebebi, sonday lauazymdy qyzmettegi, sonday dengeydegi túlgha ózining funksionaldy qyzmetine qatysty kez kelgen súraqqa kez kelgen uaqytta naqty әri kәsiby jauap bere bilui kerek", depti.

Sonday-aq, Berik Uәly myrza Preziydent pen Elbasynyng qúqyqtary turaly da aitypty. "Konstitusiya negizgi Zan. Al onda Memleket basshysynyng qyzmeti men qúzyreti naqty jazylghan", depti.

Ol boyynsha preziydent Qasym-Jomart Toqaev, Preziydent retinde, Memleketting lauazymdy túlghasy retinde, Konstitusiyanyng kepili retinde, Jogharghy Bas qolbasshy retinde negizgi Zandy (Konstitusiyany) basshylyqqa ala otyryp, ózine baghynatyn Ýkimet qúramyn bekitu, kýshtik qúrylymdar men ózge de vedomstvo basshylaryn, ónir basshylaryn taghayyndau turaly barlyq sheshimdi shygharady.

Týiin. Preziydentting baspasóz hatshysy Berik Uәly myrza "songhy sóz - Preziydentte" deydi. Al Ádilet ministri Marat Beketaev myrza "songhy sóz - eks-preziydent basqaratyn organda" deydi.

Bizshe bolsa da, songhy sóz - Preziydentte boluy kerek-aq! Sebebi, Ol - legitimdi preziydent. Konstitusiya men halyq tandauynyng kepili! Áytpegende, әlginde aityp jýrgen "qosar biylik" degeniniz sol bolyp shyqpay ma?!.

Al Qazaqstanda qos biylikting bolmaytynyn qazirgi preziydent te, eks-preziydent te birneshe ret qaytalap aitty. Tipti, sol Núrsúltan Nazarbaevtyng ózi "bәrimiz preziydentke qyzmet qylamyz" dep sóilegen. Esimizde! Endeshe, ministr Marat Beketaevtyng búl sózin qalay týsinbek kerek?

Álde, Berik Uәly myrza aitpaqshy, ministr Beketaev tilshilerding tópesinen "nokaut" alyp, preziydentin tanymay qaldy ma? Bәlkim, tanyghan da shyghar... Ne de bolsa oiyndaghysyn aitty.

Taqyrypqa túzdyq retinde aitayyq, dәl osy ministr Marat Beketaevty el-júrtqa qadir-syiy artqan adam dep jәne aita almaymyz. Astanadaghy aq jaghalylardyng arasyndaghy reputasiyasyn qaydam, әiteuir el ishinde ekinin-biri tanyp, "bәrekeldilep" jýrgenin estimeptik. Ana tilinde eki auyz sózdi ejiktep sóileytin búl kisi basynda tipti qazaqsha sóiley almay, masqara bolghan. "Qysylghannan qyz boldym" degendey, aqyry "6 aida qazaqsha sóilep shyghamyn" dep uәde berip qútylghan. Odan beri neshe jyl ótti. Nәtiyjesin jogharydaghy shap-shaghyn dialogtan estip-kórdinizder.

Endigisi anau, әne. Keremet kәsiby adam degen Ádilet ministri ne Zang men Jarlyqtyng qúzyretin bilmeydi, ne Preziydent pen Elbasynyng statusyn ajyrata almaydy. Áytpese, jogharydaghy pikirin qalay týsinemiz?..

Sonymen, bizdegi jalqy súraq mynau: Sizding preziydentiniz kim, Beketaev myrza?

Abai.kz