استانادا مادەنيەت مينيسترلiگiنiڭ جاۋاپتى حاتشىسى جاننا قۇرمانعاليەۆا ارنايى جيىن وتكiزiپ، «قر-نىڭ كەيبiر زاڭنامالىق اكتiلەرiنە مەملەكەتتiك تiل ساياساتى ماسەلەلەرi بويىنشا وزگەرiستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگiزۋ تۋرالى» قر زاڭىنىڭ جوباسى توڭiرەگiندە ينتەرنەتتە جۇرگەن قاڭقۋ سوزدەرگە بايلانىستى تۇسiنiك بەردi.

استانادا مادەنيەت مينيسترلiگiنiڭ جاۋاپتى حاتشىسى جاننا قۇرمانعاليەۆا ارنايى جيىن وتكiزiپ، «قر-نىڭ كەيبiر زاڭنامالىق اكتiلەرiنە مەملەكەتتiك تiل ساياساتى ماسەلەلەرi بويىنشا وزگەرiستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگiزۋ تۋرالى» قر زاڭىنىڭ جوباسى توڭiرەگiندە ينتەرنەتتە جۇرگەن قاڭقۋ سوزدەرگە بايلانىستى تۇسiنiك بەردi.

ينتەرنەتتەگi تالقىلاۋلارعا قاراعاندا، جۇرتشىلىقتىڭ كوڭiلiن كۇپتi ەتكەنi - 2013 جىلدىڭ قاڭتارىنان باستاپ، مەملەكەتتiك قىزمەتكە قابىلداۋ تۋرالى ءوتiنiش تەك قازاق تiلiندە تولتىرىلادى، ءارi وسى جىلدان باستاپ، مەملەكەتتiك ورگاندار مەن جەكەمەنشiك مەكەمەلەردە iس-قاعازدارى تەك قازاق تiلiندە جۇرگiزiلمەك، مەملەكەتتiك قىزمەتكەرلەر مەن پوليتسەيلەردi, اسكەريلەر مەن سوت ورىنداۋشىلارىن، مۇعالiمدەر مەن دارiگەرلەردi, باسقا دا بيۋدجەتتiك سالا قىزمەتكەرلەرiن جانە مەملەكەتتiڭ قاتىسى بار كومپانيا قىزمەتكەرلەرi قازاق تiلiندە سويلەۋگە مiندەتتەلمەك. وسى ماسەلەلەرگە تۇسiنiك بەرگەن جاۋاپتى حاتشى حانىم ينتەرنەتتە جاريا بولعان زاڭ جوباسىنىڭ باستاپقى نۇسقاسى ەكەندiگiن ايتادى.
- بۇل سوڭعى نۇسقا ەمەس، اتالعان زاڭ جوباسىنىڭ نەگiزگi اۆتورى - مادەنيەت مينيسترلiگi. بiراق زاڭ جوباسىن تالقىلاۋعا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كەز-كەلگەن ازاماتى قاتىسا الادى. الماتىدا "دوستىق ۇيiندە", استانادا "ۇلتتىق كiتاپحانادا" ۇسىنىس-پiكiرلەر قابىلداناتىن بولادى. سونداي-اق اتالعان زاڭ جوباسىنا قاتىستى ويلارىن كوپشiلiك til@mki.kz مەكەن-جايى-نا حات جازۋ ارقىلى دا بiلدiرە الادى، - دەيدi ول.
قۇرمانعاليەۆانىڭ ايتۋى بويىنشا، قازاق تiلiن بiلۋدi بەلگiلi بiر ماماندىق يەلەرiنە عانا مiندەتتەي الادى. قازiر تiل ساياساتىنا قاتىستى بiر زاڭ بابى بويىنشا مەملەكەتتiك تiلدi بiلۋگە تيiستi قىزمەتكەرلەردiڭ تiزiمiن جاساۋ مiندەتتەلگەن.
- بۇل - مەملەكەتتiك قىزمەتكەرلەردەن قازاق تiلiندە پوەما جازۋ نەمەسە كلاسسيكتەردiڭ شىعارمالارىنان ءۇزiندi وقۋ دەگەندi بiلدiرمەيدi, اڭگiمە قىزمەت كورسەتۋ سالاسىندا جۇمىس iستەيتiندەردiڭ ەڭ تومەنگi دەڭگەيدە قارىم-قاتىناس جاساۋ مۇمكiندiگiنە يە بولۋ جايىندا بولىپ وتىر. بۇنداي تiزiمدi جاساۋ تالابى 2001-2010 جىلدارعا ارنالعان تiلدەردi دامىتۋدىڭ مەملەكەتتiك باعدارلاماسىندا دا كورسەتiلگەن. الايدا ول كەزدە قوعام بۇعان دايىن بولمادى دا، كەيiنگە قالدىرىلدى، - دەيدi جاننا قۇرمانعاليەۆا.
جاننا قۇرمانعاليەۆانىڭ ايتۋىنشا، بۇل تiزiمنiڭ قاتارىنا مەملەكەتتiك قىزمەتكەرلەر، ۇلتتىق كومپانيا قىزمەتكەرلەرi, اسكەري، قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ قىزمەتكەرلەرi, سوت وكiلدەرi جانە حالىقپەن ۇنەمi بايلانىستا بولاتىن وزگە دە لاۋازىمدى تۇلعالار ەنبەك. دەمەك 2013 جىلدان باستاپ بۇكiل مەملەكەتتiك قىزمەتكەر مەملەكەتتiك تiلدi بiلۋi شارت، ەگەر مەملەكەتتiك تiلدە سويلەي الماسا، ولاردىڭ مەملەكەتتiك قىزمەتپەن قوش ايتىسۋى مۇمكiن. بiراق بۇل ماسەلەنi بiرجاقتى ەتۋi ءۇشiن "مەملەكەتتiك قىزمەت" تۋرالى زاڭعا وزگەرتۋلەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگiزۋ قاجەت بولادى.
مادەنيەت ۆيتسە-مينيسترi عازيز تەلەباەۆ:
- قازاقستان تiل ساياساتىن وتە ليبەرالدى تۇردە جۇرگiزiپ وتىر. بارلىق مەملەكەتتiك قىزمەتكەرلەر مەن حالىقپەن جۇمىس iستەيتiن ازاماتتىق قىزمەتكەرلەردەن مەملەكەتتiك تiلدi بiلۋدi تالاپ ەتەتiن ۋاقىت جەتتi, - دەيدi.
ارينە، 2013 جىلعا دەيiن دە 1,5 جىل ۋاقىت بار. وسى ۋاقىتتا قارجىسى مەن اقشاسىن اياماعان ادام مەملەكەتتiك تiلدi ۇيرەنiپ الادى. بۇنى شەتەلگە شىعۋعا دايىندالاتىن ادامداردىڭ تاجiريبەسiنەن بايقاۋعا بولادى.

وسى رەتتە مادەنيەت مينيسترلiگi تiلدەردi دامىتۋ جونiندەگi قوعامدىق كەڭەستiڭ قۇرىلعاندىعى جونiندە مالiمدەمە جاسادى. بۇل كەڭەستiڭ ماقساتى - تiل ساياساتىنا قاتىستى وزەكتi ماسەلەلەر جونiندە قوعامدىق پiكiرتالاس ءۇشiن ديالوگ الاڭىن جاساۋ، زاڭنامالىق اكتiلەردi جەتiلدiرۋ ماقساتىندا ۇسىنىستار ازiرلەۋ، مەملەكەتتiك باعدارلامانى جۇزەگە اسىرۋدىڭ تيiمدi جولدارىن، تەتiكتەرiن قاراستىرۋ. سونىمەن قاتار، ول ادiستەمەلەردiڭ "حالىقتىق ساراپتاماسىمەن", وقىتۋدىڭ يننوۆاتسيالىق جۇيەسiمەن، مەملەكەتتiك تiلدi ۇيرەتۋ ورتالىقتارىنىڭ جۇمىسىن ۇيلەستiرۋمەن اينالىسادى. كەڭەس جانىنان كرەاتيۆتi شەشiمدەر ورتالىعى قۇرىلماق. بۇل ورتالىق مەملەكەتتiك تiلدi دامىتۋ جونiندەگi جوبالاردى، يدەيالاردى جۇزەگە اسىرىپ، ورىس جانە اعىلشىن تiلدەرiنiڭ كۋرسىن اشادى. قوعامدىق كەڭەس مەملەكەتتiك تەرمينولوگيا كوميسسياسىمەن بiرلەسە وتىرىپ، تiلدەردi دامىتۋدىڭ مەملەكەتتiك باعدارلاماسىن اقپاراتتىق قولداۋ ماقساتىندا ينتەرنەت-رەسۋرس جاساقتايدى. سونىمەن قاتار، وسى سالاداعى جوبالاردى جۇزەگە اسىرۋ بارىسىندا قوعامدىق قارجىلىق باقىلاۋدى دا ءوز قولدارىنا الماق. كەڭەسكە مۇشە بولۋعا كەز-كەلگەن ادام قۇقىلى.

11 تامىز، 2011
ەسەنگۇل كاپقىزى

http://www.turkystan.kz/page.php?page_id=4&id=6472