قازاقستاننىڭ ءار وڭىرىندە از قامتىلعان وتباسىلار مەملەكەتتەن العان جاردەماقىلارىن كەرى قايتارۋعا مىندەتتەلىپ جاتقان كورىنەدى. وعان قر ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگى شىعارعان بۇيرىق سەبەپ بولعان.

ناقتىراق ايتساق، 2019 جىلدىڭ 1-ساۋىرىندە قر ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ ءمينيسترى ءبىرجان نۇرىمبەتوۆ ەكى جىل بۇرىن قابىلدانعان "كەدەيلىك شەگىنىڭ مولشەرىن ايقىنداۋ تۋرالى" №290 بۇيرىققا وزگەرىس ەنگىزدى.

ول بۇيرىققا سايكەس، ااك - قازاقستانداعى "ەڭ تومەنگى كۇنكورىس دەڭگەيىنىڭ مولشەرىنەن 70 پايىزدان تومەن بولمايتىن مولشەردە ايقىندالادى". ال، ستاتيستيكا كوميتەتى شىلدە ايىندا ەلىمىزدەگى ەڭ تومەنگى كۇنكورىس مولشەرى 29 618 تەڭگە دەپ مالىمدەگەن بولاتىن. دەمەك، ءسىزدىڭ وتباسىلىق كىرىسىڭىز وسى كۇنكورىس مولشەرىنىڭ 70 پايىزىنان اساتىن بولسا، الەۋمەتتىك كومەك الا المايسىز. ال، ونى الىپ قويعاندار ەندى مەملەكەتكە بەرەشەك بولعان كورىنەدى. سەبەبى، ولار كەدەيلىك دەڭگەيىنەن جوعارى تۇر.

ماسەلەن، ورال قالاسىندا 254 وتباسىنا مەملەكەتتەن العان جاردەماقىلارىن قايتارۋ تۋرالى حابارلاما كەلگەن. بۇل تۋرالى "uralskweek.kz" سايتى جازدى.

اتالمىش اقپاراتقا سەنسەك، ەندى جەرگىلىكتى بيلىك وسى ۋاقىتقا دەيىن از قامتىلعان وتباسىلارعا تولەنگەن 19 ميلليون تەڭگەدەن استام قارجىنى سول كەدەيلىك شەگىندەگى ادامداردىڭ وزدەرىنەن ءوندىرىپ الماق كورىنەدى.

وسىعان دەيىن مەملەكەتتىك جاردەماقى العان وتباسىلار 2 ملن. 100 مىڭ تەڭگەنى قالالىق بيۋدجەتكە قايتارعان ەكەن. ەندى 254 وتباسى 19 ميلليون تەڭگەدەن استام قارجىنى قايتارۋ قاجەت. ەگەر، جاردەماقىنى قايتارۋ تۋرالى حابارلاما العان ادامدار كورسەتىلگەن سومانى كورسەتىلگەن مەرزىمدە ء(بىر اي ىشىندەدەپ جازادى) ءوز ەرىكتەرىمەن وتەي الماسا، جەرگىلىكتى بيلىك ولاردى سوتقا بەرۋى مۇمكىن. بۇل تۋرالى ورال قالاسىنىڭ جۇمىسپەن قامتۋ جانە الەۋمەتتىك باعدارلامالار ءبولىمىنىڭ باسشىسى ءاسيا قۇرمانقۇلوۆا دەيتىن ادام ايتىپتى.

ونىڭ ايتۋىنشا، كەدەيلىكتىڭ رەسمي بەلگىلەنگەن شەگىنىڭ قىسقارۋىنا بايلانىستى، مەملەكەتتىك جاردەماقىلاردى قايتارۋ تالاپ ەتىلىپ وتىر.

ءدال وسىعان ۇقساس جاعداي بيىل قىركۇيەك ايىندا نۇر-سۇلتاننىڭ ىرگەسىندەگى اقمولا وبلىسىندا دا ورىن العان. "كتك" ارناسىنىڭ اقپاراتىنا سۇيەنسەك،  ءۋازيرا بايمۇقانوۆا ەسىمدى انا 4 بالاسىنا 89 مىڭ تەڭگە الىپ كەلگەن. الايدا، جولداسىنىڭ العان قوسىمشا وتەماقىسى وتباسىنداعى ادام باسىنا شاققانداعى 20789 تەڭگەدەن اسىپ كەتكەن. سوندىقتان ول ءتورت ايدا العان 357 مىڭ 884 تەڭگە جاردەماقىنى ۇكىمەتكە قايتارۋعا ءتيىس بولعان.

ال، وسى ۋاقىتقا دەيىن قۇزىرلى مەكەمەلەر ەل ىشىندە "جىر" بولعان 21 مىڭ تەڭگەلىك الەۋمەتتىك كومەكتى الۋ ءۇشىن جۇرتتى قىرۋار قۇجات جيناتىپ، ءارى-بەرى ساندالتىپ قويعانى تۋرالى ايتقانبىز. ودان بولەك، "ۇيدەگى تەلەديدار، كىر جۋعىش ماشيناعا دەيىن تەكسەرىپ، ساناپ جاتىر" دەگەن اڭگىمە ايتىلدى.

وسىنشا ماشاقات پەن مىڭ-سان تەكسەرىستەن كەيىن تاعايىندالعان جاردەماقى، اينالىپ كەلگەندە زاڭسىز بولعانى ما؟ جوعارىداعى اقپاراتتان ۇققانىمىز، الگى اۋرە-سارساڭى كوپ الەۋمەتتىك كومەك العان انالار اقشانى قايتارمايتىن بولسا، ءىستى بولۋى مۇمكىن ەكەن، تاعى. كوردىڭىز بە؟..

ءتۇيىن. الەۋمەتتىك كومەك دەدىك. ونىڭ دا ارتىن سىيىرقۇيمىشاقتاتتى، انە. ءۋاجى - قارجى جوق. ميلليون ادامعا اي سايىن اقشالاي كومەك بەرۋگە قازىنا-قامبانىڭ قاۋقارى جەتپەيدى. ماقۇل. رەزەڭكە ەمەس-اق بولسىن.

167 ميلليارد دوللار. بۇل قازاقستاننان زاڭسىز شىعارىلعان، وففشورداعى اقشا. بۇل - بيىل مامىردا ايتىلعان سان. قازاقستاننىڭ ۇلتتىق قورىنداعى قاراجاتتان الدەنەشە كوپ سوما. ودان قالسا، جىل سايىن، ءتىپتى اي سايىن ولەرمەن بوپ وتكىزەتىن حالىقارالىق جيىندار، فورۋمدار مەن سانسىز سامميتتەرگە جۇمسالىپ جاتقان قاراجاتتى تاعى ەسەپتەپ كورىڭىز. كوز ءسۇرىنىپ، ءتىل بۇگىلەدى.

كوپ بالالى انالار ۇكىمەتكە الاقان جايىپ وتىرعاندا، جاڭاعىداي فورۋمداردىڭ كەرەگى نە دەيسىز عوي. جاۋابى دا دايىن. ەلدىڭ ءيميدجى ءۇشىن!

بيلىك انالاردىڭ القىمىنان العانشا، داڭعازا، دالاقباي جيىندارعا جۇمسالىپ جاتقان ميللياردتاردىڭ ەسەبىن بۇتىندەسە كانە؟! از قامتىلعان وتباسىلارعا زاڭدى جانە وتە ءادىل تەكسەرىس جۇرگىزەتىن بيلىك وففشورداعى اقشاعا باقىلاۋ جاساپ، سول ميلليارتاردىڭ ەل قازىناسىنا قايتارىلۋىنا قارەكەت قىلسا شە؟..ءاي، قايدام... ۇكىمەتتىڭ بۇل ءىسى "جۋاس تۇيە جۇندەۋگە جاقسى" دەگەننىڭ كەرى مە دەيسىڭ، وسىدان سوڭ...

نۇربيكە بەكسۇلتانقىزى

Abai.kz