ءومىر بولعان سوڭ، قاتەلەسپەيتىن پەندە بولمايدى. بىراق، قانداي قاتەلىكتىڭ بولسا دا: ۇلكەنى جانە كىشىسى بولادى. ۇلكەن قاتەلىكتەرگە: وتانىن ساتۋ، تۋعان ۇلتىن، ءدىنىن، ءتىلىن ساتۋ، ۇلتتىق قۇندىلىقتارىن تابانعا تاپتاۋ سياقتى، ياعني، مەملەكەتىن ساتۋ جاتادى. بۇل قاتەلىكتەر - ەڭ اۋىر قىلمىس جاساعانمەن تەڭ. مۇنداي ۇلكەن قاتەلىكتەردى - ەشقاشان دا كەشىرۋگە جانە ۇمىتۋعا بولمايدى.

ال، كىشى قاتەلىكتەر: جەكە باسى مەن وتباسىنداعى، دوستار، اعايىن-تۋىستار، تانىس پەن بەيتانىستار اراسىنداعى، ەس-اقىلدان ايرىلىپ، كۇيىپ-جانۋ، ءتىپتى، قۇرباندىققا دەيىن بارۋ سياقتى ماحابباتقا، سۇيىسپەنشىلىككە، جاقسى كورۋ مەن جەك كورۋ سياقتى ءارتۇرلى كەلەڭسىز جاعدايلاردان باستاپ، ارى قاراي كەتە بەرەدى. قانشا جەردەن اۋىر بولسا دا، بۇل كىشى قاتەلىكتەردى - تۇزەتۋگە، كەشىرۋگە، ءتىپتى، ۇمىتۋعا بولادى.

جوعارىداعى مەن تىلگە تيەك ەتكەن ۇلكەن قاتەلىكتەرگە – قانداي جاعداي بولسا دا، جول بەرمەۋگە تىرىسۋىمىز كەرەك. ايتپەسە، ءبارى كەش بولادى.

ادامزات تاريحىندا ەڭ ۇلكەن قىلمىس جاساۋمەن پارا-پار ۇلكەن قاتەلىكتەرگە ۇرىنعان جەكە بيلەۋشىلەر، حاندار، پاتشالار، كورولدار، شاحتار، ۇكىمەت باسشىلارى، پرەزيدەنتتەر، موناحتار، كەشەگى ءبىز «كەلمەسكە كەتتى» دەپ جۇرگەن، اتىڭ وشكىر، كومپارتيا، ياعني،سوكپ-نىڭ باس حاتشىلارى،ت.ب. قىلىشىنان قانى تامعان جاۋىزدار كوپ بولعان. ۇلكەن قاتەلىكتەرگە ۇرىنعان، ەشقاشان دا تويىم دەگەندى بىلمەيتىن، بەيبىت حالىقتى قان-قاقساتقان ونداي بيلەۋشىلەردىڭ ءومىرىنىڭ اقىرى – ايانىشتى ءارى ازاپتى ولىممەن اياقتالىپ وتىرعان. جانە دە ولاردىڭ تۇقىم-تۇياعى، ورەن-جاراندارى، بارشا تۋىستارى، قاپتاعان تىلەۋلەستەرى، تاباقتاستارى، جەمتىكتەستەرى دە – سولاردىڭ  كەبىن كيىپ وتىرعان. وعان تولىپ جاتقان مىسالدار كەلتىرۋگە بولار ەدى، بىراق، مەن وسى وي- توپشىلاۋىممەن عانا شەكتەلگىم كەلەدى. ايتپەسە، اڭگىمە تىم ۇزارىپ كەتەدى.

اعايىندار، قايتكەندە دە ۇلكەن قاتەلىكتەرگە جول بەرمەۋگە تىرىسۋىمىز ءارى جول بەرمەۋىمىز كەرەك سياقتى. ۇلكەن قاتەلىكتەردى بولدىرماۋ – جەكە تۇلعالاردان باستاپ، بارشا ادامزات اتاۋلىعا ورتاق - ازاماتتىق پارىز دەر ەدىم. ايتپاقشى، پارىزدى - قارىزعا الۋعا بولمايدى!

باسقاشا ايتقاندا، بارشا ادامزات پارىزعا - قارىز دەر ەدىم...

جۇماش كەنەباي

Abai.kz