ء(ازىلى ارالاس ميفولوگيالىق اڭىز)

وليمپ تاۋىنىڭ كۇنشۋاقتى جايلاۋىن قۇدايلاردىڭ قۇدايى - قۇدىرەتتى زەۆس جايلاپ جاتىر. زەۆس قۇدايدىڭ قاسىندا جۇرگەندەردىڭ ءبارى دە قۇدايلار: مەيلى كىشىگىرىم بولسىن، ءبارىبىر - قۇدايلار!

زەۆستى جالعىزسىراتىپ، جابىقتىرۋعا بولا ما - سوندىقتان، كىشىگىرىم قۇدايلار ونى ءبىر ءسات تاستامايدى. ءۇيىرىلىپ ماڭايىندا جۇرگەندى ءتاۋىر كورەدى. ولاردىڭ اراسىندا زەۆستىڭ جارى گەرا، التىن شاشتى-بۇيرا باستى اپوللون مەن ونىڭ قارىنداسى ارتەميدا، ساف التىننان قۇيىلعانداي افروديتا، زەۆستىڭ قايسار قىزى افينا جانە دە وزگە ءىرىلى-ۋاقتى قۇدايلار، كۇن دەمەي - ءتۇن دەمەي، زەۆستىڭ داڭقىن بار الەمگە پاش ەتەتىن دۋماندار كوركىن قىزدىرعان ۇستىنە قىزدىرا تۇسۋدە...

ولار مەكەندەگەن تاۋ باسىنداعى قۇتتى جەردە - ماڭگى جاز. مۇندا ءوتىپ جاتاتىن دۋمان-تويلارعا پەندە بالاسىنا جول جوق، تىپتەن، ولارعا بۇل جەرگە اياق باسۋعا - تيىم.

قىس پەن جازدىڭ الماسۋى، قاپىرىق پەن ىزعىرىقتىڭ كۇيدىرىپ-توڭدىرۋى - سوناۋ تومەندە، بۇلتتاردىڭ استىندا. ول جاقتا ادامداردىڭ ماردىمسىز قۋانىشى بار، اڭىراعان قايعىسى بار. وزدەرىنە عانا بەلگىلى تىنىمسىز، تاتىمايتىن تىرشىلىگى بار...

ءبارى دە زەۆستىڭ قالاۋىمەن ءجۇرىپ جاتادى. سوندىقتان كىشى قۇدايلار ولار ءۇشىن باستارىن اۋىرتپاق ەمەس. ولاي ەتىپ قاجەتى قانشا؟ سەبەبى، ولاردىڭ ودان وزگە ماڭىزدىراق شارۋاسى بار عوي! ولار باس قۇداي زەۆستىڭ قاس-قاباعىن باقىلاعاندى ءتاۋىر كورەدى...

ء(ازىلى ارالاس ميفولوگيالىق اڭىز)

وليمپ تاۋىنىڭ كۇنشۋاقتى جايلاۋىن قۇدايلاردىڭ قۇدايى - قۇدىرەتتى زەۆس جايلاپ جاتىر. زەۆس قۇدايدىڭ قاسىندا جۇرگەندەردىڭ ءبارى دە قۇدايلار: مەيلى كىشىگىرىم بولسىن، ءبارىبىر - قۇدايلار!

زەۆستى جالعىزسىراتىپ، جابىقتىرۋعا بولا ما - سوندىقتان، كىشىگىرىم قۇدايلار ونى ءبىر ءسات تاستامايدى. ءۇيىرىلىپ ماڭايىندا جۇرگەندى ءتاۋىر كورەدى. ولاردىڭ اراسىندا زەۆستىڭ جارى گەرا، التىن شاشتى-بۇيرا باستى اپوللون مەن ونىڭ قارىنداسى ارتەميدا، ساف التىننان قۇيىلعانداي افروديتا، زەۆستىڭ قايسار قىزى افينا جانە دە وزگە ءىرىلى-ۋاقتى قۇدايلار، كۇن دەمەي - ءتۇن دەمەي، زەۆستىڭ داڭقىن بار الەمگە پاش ەتەتىن دۋماندار كوركىن قىزدىرعان ۇستىنە قىزدىرا تۇسۋدە...

ولار مەكەندەگەن تاۋ باسىنداعى قۇتتى جەردە - ماڭگى جاز. مۇندا ءوتىپ جاتاتىن دۋمان-تويلارعا پەندە بالاسىنا جول جوق، تىپتەن، ولارعا بۇل جەرگە اياق باسۋعا - تيىم.

قىس پەن جازدىڭ الماسۋى، قاپىرىق پەن ىزعىرىقتىڭ كۇيدىرىپ-توڭدىرۋى - سوناۋ تومەندە، بۇلتتاردىڭ استىندا. ول جاقتا ادامداردىڭ ماردىمسىز قۋانىشى بار، اڭىراعان قايعىسى بار. وزدەرىنە عانا بەلگىلى تىنىمسىز، تاتىمايتىن تىرشىلىگى بار...

ءبارى دە زەۆستىڭ قالاۋىمەن ءجۇرىپ جاتادى. سوندىقتان كىشى قۇدايلار ولار ءۇشىن باستارىن اۋىرتپاق ەمەس. ولاي ەتىپ قاجەتى قانشا؟ سەبەبى، ولاردىڭ ودان وزگە ماڭىزدىراق شارۋاسى بار عوي! ولار باس قۇداي زەۆستىڭ قاس-قاباعىن باقىلاعاندى ءتاۋىر كورەدى...

سونىمەن بىرگە، شىرىنى مەن ءدامى مول داستارحاننان ورتان قولداي ورىن الۋ دا - ولاردى كۇندىز-ءتۇنى  ويلاندىراتىن، وزدىگىنەن بولا قالاتىن وڭاي ءىس ەمەس!

...قۇدايلار تويلاپ جاتىر. ورتادا التىن تاق. وندا مىزعىماس زەۆس جايلاسقان. ...مىنە، اينالا جاپ-جارىق بولىپ كەتتى. ءبارى ورىندارىنان كوتەرىلدى - زالعا گەرا كىردى. ول كەربەز باسىپ، تاققا كەلدى دە، جان-جارى زەۆستىڭ قاسىنا وتىردى. جانىندا جەلدەتكىشىن بۇلعاپ كەمپىرقوساق پاتشايىمى يريدا ءجۇر. قىزى گەبا مەن «كۇيەۋ بالاسى» گانيمەد تە -تىنىم تاپپاي  شىرىن تاسۋدا...

...وسىنداي تويلاردا عانا - زەۆس باس بولىپ، وزگە قۇدايلار قوش بولىپ - سوناۋ تومەندە قۇمىرسقاداي جىبىرلاپ جاتقان پەندەلەر مەن الەمدەردىڭ  شارۋاسىن شەشىلەدى. دۋمان بارىسىندا زەۆس قۇداي ءوليمپتىڭ زاڭعار بيىگىنەن ادامدارعا ءوزىنىڭ ماراپاتى مەن جازاسىن جىبەرەدى.

قۇدايلار سارايى الدىندا ۇلكەن-ۇلكەن ەكى تايقازان تۇر.  بىرىندە - كول-كوسىر جاقسىلىق سىيى، ەكىنشىسىندە - اياۋسىز جازالاۋ «سىيى». ەگەر زەۆس قۇداي كوڭىلى جادىراپ وتىرسا، وندا اناۋ تومەندەگى تىرشىلىك ەتىپ جاتقان پەندەلەردىڭ اراسىنان تالاي ادام  تەڭدەسسىز باقىتقا كەنەلمەك...

وكىنىشكە وراي، زەۆس قۇدايدىڭ دا قاباعىنا كىربىڭ ۇيالار كەزى بولادى. ودان قۇداي ساقتاسىن، وندايدا جەر بەتىندە زەۆس ورناتقان ءتارتىپ پەن رەتتى بۇزعانداردىڭ باسىنا تونگەن جازانى ەشكىمگە كورسەتپەسىن دەرسىڭ! ونىڭ اشۋىنان ويناعان نايزاعاي بەيشارانى ءبىر ۋىس كۇلگە اينالدىرماق.

ول از بولسا، ونىڭ ءامىرىن جۇرگىزۋشى كرونا اتتى بالاسىنىڭ قاباعى قارس تۇيىلگەندە - جەر سىلكىنىپ، قارا داۋىلدان تەڭىز تاسىپ، ارناسىنان شىعىپ كەتە جازدايدى. كەيدە قاھارعا ۇشىراعان ادامدار اراسىنان ايد پاتشانىڭ داربازاسىن قاعىپ تۇرعانداردى دا كورۋگە بولادى... مىنە، قۇدايلاردىڭ قۇدىرەتى وسىنداي!

بىراق مىنا قىزىققا قاراڭىز: ادامدار دا، قۇدايلار دا، تىپتەن زەۆستىڭ ءوزى دە ءبىر نارسەگە باعىنادى ەكەن: ول -جازمىش (مويرا)!  «جازمىشتان وزمىش جوق» ەكەندىگىن قۇدايلار دا، جوعارى-تومەندەگى بۇتكىل تىرشىلىك يەلەرى - سونىڭ ىشىندە ىعايلار مەن سىعايلار دا مويىندايدى! جازمىشتىڭ (مويرانىڭ) پەرىشتەلەرى كوپ: مىسالى، كلوتونىڭ ەسىپ وتىرعان ءجىبى ۇزىلسە - ءدامنىڭ تاۋسىلعانى; لاحەسيستىڭ تارتقان جەرەبەسى - بۇيىرعانى; اتروپوستىڭ قويىن كىتاپشاسىنداعى جازۋلار - ماڭدايىڭا جازىلعانى. ال، اگاركي، جازاتايىم سەنىڭ اۋلاڭا باقىت قۇدايى تيۋحە (فورتۋنا) ءبىر تۇنەپ كەتسە - باعىڭ اشىلعانى...

مىنەكي، قۇدايلار وسىلاي الەمدى رەتتەۋمەن كەلەدى. وعان پەندەنىڭ ورەسى جەتە مە، جەتپەي مە - ءالى كۇنگە تالاستى سۇراق بولىپ كەلەدى... ونى ويلاي-ويلاي تالاي عۇلامانىڭ ماڭدايى تەرلەگەن!

بىراق، مەن دە پەندە بولعاندىقتان، كوڭىلى قالاسا: «ءيا، قۇداي! ءوزىڭ قولداي گور» - دەپ جالبارىناتىن، قالاماسا قۇدايىن الاشا قاققانداي قاعىپ-سىلكىپ الاتىن قازاق بولىپ تۋىلعانىما شۇكىرشىلىك ەتەمىن...

قازاكەڭنەن باسقا كىمدەردە وسىنداي «شاتاق» مىنەز بار ەكەن؟ سودان بولار، قازەكەڭنىڭ وسى جاعىن بىلەتىن جاراتۋشى دا ونى ەش نارسەدەن كەندە قالدىرماپتى: «جەر» - دەسە جەر بەرىپتى، جەردىڭ استى-ءۇستىن تولتىرىپ بايلىق بەرىپتى! بارىنەن دە كەرەمەتى - تاۋ قوزعالسا دا قوزعالا قويمايتىن سابىرلى مىنەزى مەن «سويلەگەندە سۇيەككە جەتكىزەتىن» ساليقالى ءسوزىن بەرىپتى...

...بىراق قورجىننىڭ ەكى باسىن تەڭەستىرگەندە، ودان «ارەكەت» دەگەن نارسە ءتۇسىپ قالىپتى دەيدى كەيبىر بىلەتىندەر...

«اباي-اقپارات»