رەسەيدىڭ ىرگەسىندە جاتقان سولتۇستىكتەگى بىرنەشە قالانىڭ اتاۋىن قازاقشالاۋ جايلى كوپتەن بەرى ايتىلىپ كەلەدى. اسىرەسە، پاۆلودار مەن پەتروپاۆل سىندى ءىرى قالالاردىڭ ءالى كۇنگە ورىس اپوستولدارى پاۆەل مەن پەتردىڭ اتىمەن اتالىپ جۇرگەنى كوپتىڭ وكىنىشى. 

قازاقستاننىڭ بايىرعى تۇرعىندارى پاۆلودار قالاسىن كەرەكۋ، پەتروپاۆل قالاسىن قىزىلجار دەپ اتاعاندى ءجون كورەدى. بىراق اتالعان ەكى قالاعا تاريحي اتاۋلارىن قايتارۋ وڭاي شاراۋا بولماي تۇر. قالا اتى تۇگىل، كىشىگىرىم كوشە اتاۋىن اۋىستىرۋ ءۇشىن دە اركىمنىڭ قاس-قاباعىنا قارايلاپ جۇرەتىن قازاق بيلىگى بۇل ماسەلەدە مۇلدە جالتاقويلىق تانىتىپ وتىر.

تاۋەلسىزدىك العانىمىزعا 30 جىلعا جۋىقتاسا دا پاۆەل مەن پەترگە ءالى كۇنگە ءالىمىز كەلمەيدى. قازاق بيلىگى پاۆلودار مەن پەتروپاۆلدى قازاقشالاي الماي جۇرگەندە، عالىمدار وسىدان 95 جىل بۇرىن جاريالانعان قۇجاتتى تاۋىپتى. ول قۇجاتتا جازىلۋىنشا، 1925 جىلى سول كەزدەگى بيلىك پەتروپاۆلدى قىزىل-جار دەپ اتاۋ تۋرالى رەسمي شەشىم قابىلداعان ەكەن.

بۇل قۇجاتتىڭ تابىلعانىن تاريح ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى، پروفەسسور زيابەك قابىلدينوۆ راستاپ وتىر. ول كىسىنىڭ ايتۋىنشا، 95 جىل بۇرىن بولشەۆيكتەر ىستەگەن ءىستى، بۇگىندە تاۋەلسىز قازاق بيلىگى ىستەي الماي وتىر.

زيابەك قابىلدينوۆ، ت.ع.د.، پروفەسسور:

- 1925 جىلدىڭ 18 شىلدەسىندە اقمولا گۋبەرنيالىق اتقارۋ كوميتەتى پرەزيديۋمىنىڭ اكىمشىسى ن.كۋروچكين قول قويعان (ول كەزدە پەتروپاۆل قالاسى پروۆينتسيا ورتالىعى بولعان) قۇجاتتا قالانىڭ قىزىل-جار بولىپ وزگەرۋى تۋرالى شىنايى تاريحي قاۋلى شىعارىلعان. بۇعان سەبەپ، قالا قاسيەتتى پەتر مەن پاۆلدىڭ قۇرمەتىنە پەتروپاۆل دەپ اتالعان. بۇل اتاۋدا ءدىني ءمان بولعاندىقتان، سول كەزدەگى زامان تالابىنا ساي كەلمەگەن (رف مەملەكەتتىك مۇراعاتى، ف.5677, وپ.6, د.427).

وسىنى ەسكەرە وتىرىپ، ولار قازورتالىق اتقارۋ كوميتەتىنە ءوتىنىش جولدايدى. ءوتىنىش سول كەزدەگى رەسپۋبليكا ورتالىعى قىزىلوردا قالاسىنا جولدانادى. بۇل ءوتىنىشتى قازورتالىق اتقارۋ كوميتەتى توراعاسى مىڭباەۆ پەن حاتشى ارالباەۆ تا قولدايدى. ءارى سول جىلى شىققان رەسپۋبليكا كارتاسىندا پەتروپاۆل ءوڭىرى قىزىل-جار دەپ كورسەتىلەدى.

ول كەزدە قالاداعى قازاقتاردىڭ ۇلەسى 10 پايىزعا دا جەتپەيتىن. ونىڭ ۇستىنە بودان ەلمىز، تاۋەلسىزدىگىمىز جوق، كونستيتۋتسيامىز جوق. سوعان قاراماستان ورىس ازاماتىنىڭ قولىنان قالا اتىن قازاقشالاۋ تۋرالى ۇسىنىس شىعىپ، ول شەشىم قابىلدانعان. ال ءبىز تاۋەلسىز ەل بولا تۇرا، شيرەك عاسىر بويى قالا اتاۋىن قازاقشالاي الماي وتىرمىز. مەنىڭ ۇسىنىسىم، كەلەسى جىلى ءبىز ءسوز ەتىپ وتىرعان قۇجاتتىڭ شىققانىنا 95 جىل تولادى. سوعان وراي پەتروپاۆل قالاسىنىڭ تاريحي اتاۋىن قايتارىپ بەرسەك ەشكىم قارسى بولماس ەدى...

قۋانىش قاپپاس

Abai.kz